Μία γυναίκα που απέβαλε βιώνει πολλαπλές απώλειες. Έχασε την εγκυμοσύνη της, τη φουσκωμένη της κοιλιά, εάν ήταν η πρώτη της εγκυμοσύνη έχασε τη μητρότητα της, έχασε τα όνειρα και τα σχέδια της, έχασε ένα μέρος του σώματός της, και το κυριότερο, έχασε το παιδί της που μεγάλωνε μέσα στην κοιλιά της (Adolfsson et al., 2004).
Μία γυναίκα που απέβαλε πενθεί και το πένθος της συχνά συνοδεύεται από έναν κυκεώνα επώδυνων συναισθημάτων, όπως είναι η ενοχή, η θλίψη, ο φόβος, ο θυμός, και η ανησυχία (Gerber-Epstein et al., 2008; Leis - Newman, 2012).
Aν και η αποβολή αποτελεί μία πραγματική απώλεια -με τις παραπάνω ψυχικές συνέπειες να βιώνονται από την πλειονότητα των γυναικών- πολλές αισθάνονται να την περνούν μόνες και χωρίς την έμπρακτη υποστήριξη σημαντικών άλλων (Bellhouse et al., 2018; Layne, 1990; Reinharz, 1988; Renner et al., 2000). Ένας από τους παράγοντες που φαίνεται να επηρεάζει την έλλειψη υποστήριξης και την αίσθηση μοναξιάς που αισθάνονται είναι ο κανόνας του πρώτου τριμήνου (Bellhouse et al., 2018; Renner et al., 2000).
Λόγω της αυξημένης πιθανότητας αποβολής στο πρώτο τρίμηνο της κύησης, επηρεάζοντας 1 στις 4 γυναίκες κατά τη διάρκεια της ζωής τους (Wattar et al., 2019), υπάρχει η τάση ή ακόμα και υπόδειξη να μην μοιράζονται τα νέα της εγκυμοσύνης πριν το πέρας του τρίτου μήνα.
Διαβάστε σχετικά: Πού πήγε το αδερφάκι μου;
Συνεπακόλουθα και δεδομένου ότι η πλειονότητα των αποβολών συμβαίνει στο πρώτο τρίμηνο της κύησης (περίοδος όπου η εγκυμοσύνη δεν ήταν ορατή ούτε στο σώμα της γυναίκας), γίνεται κατανοητό ότι υπάρχει μία πραγματική έλλειψη υποστηρικτικού δικτύου για μία σημαντική μερίδα γυναικών.
Ακόμα, όμως, και στην περίπτωση που αποκαλύψουν την αποβολή, αρκετές γυναίκες αισθάνονται ότι το περιβάλλον τους αδυνατεί να τις υποστηρίξει με τον τρόπο που έχουν ανάγκη (Bellhouse et al., 2018; Reinharz, 1988; Renner et al., 2000). Ένα μεγάλο σώμα ερευνών έχει δείξει ότι οι γυναίκες που απέβαλαν αισθάνονται τον περίγυρό τους να μην αναγνωρίζει ότι βιώνουν μία σημαντική απώλεια ή να προσπαθεί να μειώσει το μέγεθός της.
Αυτό μπορεί εύκολα να αποδειχθεί από την εξαιρετικά συχνή αντίδραση: Σύντομα θα κάνετε άλλο παιδί ή θα ξανά μείνεις έγκυος. Ποιος θα αντιδρούσε με αυτόν τον τρόπο στην απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου; Το μήνυμα που στέλνουν στις γυναίκες που απέβαλαν είναι «προσπάθησε ξανά και μη θρηνείς» (Reinharz, 1988). Ωστόσο, έχει αποδειχθεί ότι το πένθος που βιώνει μία γυναίκα που απέβαλε δεν εξαφανίζεται με τον ερχομό ενός άλλου παιδιού (Leis - Newman, 2012).
Όπως αποκαλύπτει η καθηγήτρια κοινωνιολογίας Shulamit Reinharz (1988) το αίσθημα απώλειας που η ίδια βίωσε με την αποβολή του πρώτου της παιδιού παρέμεινε παρόν μία δεκαετία μετά το συμβάν και παρά το γεγονός ότι είχε γεννήσει δύο υγιή παιδιά, καθώς -όπως σημειώνει- τα παιδιά δεν αντικαθίστανται από άλλα. Επίσης, υπάρχει συχνά η λανθασμένη πεποίθηση ότι όσο πιο νωρίς γίνει η αποβολή τόσο μικρότερη είναι η απώλεια.
Μελέτες έχουν, όμως, δείξει ότι το μέγεθος της απώλειας δεν επηρεάζεται από το εάν έγινε στις 11 ή στις 20 εβδομάδες (Leis - Newman, 2012). Πέραν της έλλειψης αναγνώρισης του πένθους τους, συχνά οι γυναίκες αισθάνονται ότι το περιβάλλον τους δεν είναι διαθέσιμο να μιλήσει για την απώλεια τους, αντιμετωπίζοντάς την εμπειρία της αποβολής σαν θέμα ταμπού (Bellhouse et al., 2018; Layne, 1990).
Δεν είναι σπάνιο, επίσης, να αισθάνονται έλλειψη συμπαράστασης από τον σύντροφό τους (Bellhouse et al., 2018; Swanson et al., 2003). Παρόλο που και οι άντρες πενθούν για την απώλεια αυτή και μπορεί να βιώνουν παρόμοια συναισθήματα με τις συντρόφους τους, ο τρόπος που τα εκδηλώνουν, συνήθως, διαφέρει ποιοτικά από τον τρόπο έκφρασης της γυναίκας (Due et al., 2017).
Οι άντρες τείνουν να είναι διστακτικοί στο να αποκαλύψουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους, αποφεύγουν την έκφραση τους και τη συζήτηση γύρω από αυτά, και δυσκολεύονται περισσότερο να αναζητήσουν υποστήριξη. Μολονότι η καταπίεση των αντρικών συναισθημάτων συχνά σχετίζεται με την επιθυμία τους να υποστηρίξουν τη σύντροφό τους και να έχουν τον έλεγχο της κατάστασης, ωστόσο, στην προσπάθειά τους να φαίνονται δυνατοί μπορεί να ματαιώσουν την ανάγκη των συντρόφων τους για μοίρασμα συναισθημάτων.
Η απώλεια μετά από μία αποβολή μοιάζει να περιβάλλεται από ένα πέπλο σιωπής, καθιστώντας το πένθος της γυναίκας αόρατο. Ωστόσο, μέσα από έρευνες και αφηγήσεις γυναικών που έχουν αποβάλει, είναι γνωστό ότι οι περισσότερες δεν επιθυμούν να αντιμετωπίζεται το πένθος τους σαν ένα ιδιωτικό ζήτημα που περνούν μόνες (Bellhouse et al., 2018; Layne, 1990; Reinharz, 1988; Renner et al., 2000).
Αντιθέτως, αυτό που έχουν ανάγκη από τους σημαντικούς ανθρώπους της ζωής τους είναι η φυσική τους παρουσία, η υποστήριξη με ευαισθησία αναγνωρίζοντας το μέγεθος της απώλειάς τους, και αντέχοντας τον πόνο τους. Επίσης, χρειάζονται να μοιράζονται ελεύθερα τα συναισθήματά τους με τον σύντροφό τους, να θρηνήσουν μαζί για την κοινή τους απώλεια, υποστηρίζοντας ο ένας τον άλλον (Swanson et al., 2003).
Διαβάστε σχετικά: Απώλεια: Το ταξίδι του θρήνου και της αλλαγής
Μία, ακόμη, σημαντική ανάγκη τους είναι η αποβολή να αποτελεί ένα θέμα ανοιχτό προς συζήτηση στην ευρύτερη κοινωνία. Όπως αναφέρουν κάτι τέτοιο θα τις βοηθούσε να αισθάνονται λιγότερο μόνες και στιγματισμένες, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αναζητήσουν την υποστήριξη γυναικών που έχουν βιώσει την ίδια εμπειρία (Bellhouse et al., 2018).
Κλείνοντας, είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι όσο οδυνηρή και να είναι μία αποβολή, αφορά μία στις τέσσερις γυναίκες παγκοσμίως (Wattar et al., 2019) και η κοινωνική αποσιώπησή της, όχι μόνο δεν βοηθάει αλλά παρεμποδίζει τις γυναίκες από το να αναζητήσουν και να λάβουν κατάλληλη υποστήριξη. Η με σεβασμό συμπαράσταση των φίλων και της οικογένειας, και η αλληλοϋποστήριξη του ζευγαριού αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες στη διαχείριση του πένθους τους (Bellhouse et al., 2018).
Μία γυναίκα που διευκολύνεται στο να πενθήσει με τον δικό της ρυθμό και τρόπο, έχει τη δυνατότητα να επεξεργαστεί τα επώδυνα συναισθήματά της, να συνεχίσει τη ζωή χωρίς τις σκιές της απώλειας να την ακολουθούν, αλλά με όνειρα για το μέλλον και με την γλυκόπικρη διατήρηση στο νου και την καρδιά ενός μωρού που έζησε στην κοιλιά της μητέρας του έστω και για λίγο.
Βιβλιογραφία
- Adolfsson, A., Larsson, P. G., Wijnia, B., & Bertero, C. (2004). Guilt and emptiness: Women’s experiences of miscarriage. Health Care for Women International, 25, 543–560. https://doi.org/10.1080/07399330490444821
- Bellhouse, C., Temple-Smith, M. J., & Bilardi, J. E. (2018). “It’s just one of those things people don’t seem to talk about...” women’s experiences of social support following miscarriage: A qualitative study. BMC Women’s Health, 18(1), 176. https://doi.org/10.1186/s12905-018-0672-3
- Due, C., Chiarolli, S., & Riggs, D. W. (2017). The impact of pregnancy loss on men’s health and wellbeing: A systematic review. BMC Pregnancy and Childbirth, 17(1), 380. https://doi.org/10.1186/s12884-017-1560-9
- Gerber-Epstein, P., Leichtentritt, R. D., & Benyamini, Y. (2008). The experience of miscarriage in first pregnancy: The women’s voices. Death Studies, 33(1), 1–29. https://doi.org/10.1080/07481180802494032
- Layne, L. L. (1990). Motherhood Lost: Cultural Dimensions of Miscarriage. Women & Health, 16(3–4), 69–98. https://doi.org/10.1300/J013v16n03_05
- Leis - Newman, E. (2012). Miscarriage and loss. American Psychological Association. https://www.apa.org/monitor/2012/06/miscarriage
- Reinharz, S. (1988). What’s missing in miscarriage? Journal of Community Psychology, 16, 84–103.
- Renner, C. H., Verdekal, S., Brier, S., & Fallucca, G. (2000). The meaning of miscarriage to others: Is it an unrecognized loss? Journal of Personal and Interpersonal Loss, 5(1), 65–76. https://doi.org/10.1080/10811440008407847
- Swanson, K. M., Karmali, Z. A., Powell, S. H., & Pulvermakher, F. (2003). Miscarriage effects on couples’ interpersonal and sexual relationships during the first year after loss: Women’s perceptions: Psychosomatic Medicine, 65(5), 902–910. https://doi.org/10.1097/01.PSY.0000079381.58810.84
- Wattar, B., Murugesu, N., Tobias, A., Zamora, J., & Khan, K. S. (2019). Management of first-trimester miscarriage: A systematic review and network meta-analysis. Human Reproduction Update, 25(3), 362–374. https://doi.org/10.1093/humupd/dmz002
