Στο θεραπευτή στρεφόμαστε πλέον όταν η αντικειμενική οπτική ενός εξειδικευμένου τρίτου ατόμου μας είναι πια απαραίτητη ώστε να κατανοήσουμε αν τα λάθη που οι ίδιοι εντοπίσαμε και θέλουμε να λύσουμε αναζητώντας βοήθεια, είναι ρεαλιστικά ή πλασματικά.
Θεραπευτής. Όσοι έχουν υπάρξει σε αυτό που ονομάζεται θεραπευτική σχέση με την καθολική της έννοια θα κατανοήσουν ακριβώς τι θέλω να πω. Δε χρειάζεται μια πιστοποίηση για να μπορείς να γιατρεύεις ψυχές. Το κύριο συστατικό ενός θεραπευτή και όχι απλά ενός τιτλοφορημένου επιστήμονα, είναι η ίδια η ψυχή που ειδικεύεται να θεραπεύσει. Αν δεν την έχει, είναι απλά ένας άγνωστος με πτυχίο που απλά τον δικό του τίτλο θα τον φέρει εις πέρας με το να δώσει και σε εσένα το όνομα της διαταραχής που τον διδάξανε να αναγνωρίζει.
Και όπως εκείνος από τότε που του δώσανε το πτυχίο και ασκεί το επάγγελμα θα ονομάζεται πιθανότατα για μεγάλο μέρος της ζωής του ψυχολόγος, ψυχαναλυτής, ψυχίατρος και όλα τα συναφή έτσι και εσύ αν πέσεις σε ένας από αυτούς που προανέφερα, τους δίχως ψυχή, θα κουβαλάς πιθανότατα για μεγάλο μέρος της ζωής σου τη διαταραχή που σου ανακοινώσανε, διπολική, αγχώδη, οριακή, κατάθλιψη, ψυχωτικά στοιχεία, κρίσεις πανικού, αυτοκτονικές τάσεις κ.α.
Χωρίς όμως να θέλω να υπάρξω άδικη απέναντι στον ορισμό «διάγνωση» και την άβολη διαδικασία που υπόκεινται και οι δυο, θεραπευτής-θεραπευόμενος, όταν αυτή πραγματοποιηθεί, θα ήθελα να τονίσω πως δεν είμαι κατά της καθώς είναι το βασικό κομμάτι για να βασιστεί η επερχόμενη θεραπεία, αλλά υπέρ όταν δίνεται σωστά δομημένη, σε άτομα που μπορούν να τη διαχειριστούν, να αναλυθεί έως ότου γίνει κατανοητή και πάντα με την ανθρώπινη υπόσταση του θεραπευτή να κυριαρχεί στο κομμάτι που απευθύνεται σε ένα συναισθηματικά ευάλωτο άτομο που απευθύνθηκε σε εκείνον όχι για να ακούσει μια μακροσκελή φράση που θα τον στοιχειώσει στην υπόλοιπη ζωή του, αλλά για να βρει λύση στα αίτια που τον έφεραν στην πόρτα του θεραπευτή.
Διαβάστε σχετικά: Ο ψυχοθεραπευτής που με έσωσε
Ο Carl Rogers παρέθεσε κάποιους βασικούς όρους σε ότι έχει να κάνει με τη θεραπευτική σχέση και τις αξίες από το θεραπευτή προς το θεραπευόμενο. Ήταν ένα κυρίαρχο ερέθισμα το μοντέλο του Carl Rogers για να με κεντρίσει στο να ανταποκριθώ στην ίδια μου την ασυμφωνία της σκέψης και να τοποθετηθώ επί αυτού του θέματος, όπως επίσης ήταν ερέθισμα και η προσωπική μου εμπειρία πάνω στο κομμάτι της θεραπευτικής σχέσης ούσας κατά πρώτης θεραπευόμενη και εν συνεχεία εν δυνάμει επανδρωμένη στην γνώση του αντικειμένου καθώς ξεκίνησα να το διαβάζω επισταμένα με στόχο να παρέχω έργο στο κεφάλαιο που λέγεται «Ψυχολογία».
Οφείλω λοιπόν να επεξηγήσω τα ερεθίσματα που προανέφερα παραπάνω, αναλύοντας τα κατά σειρά. Αρχικά λοιπόν θα τοποθετηθώ απέναντι στο μοντέλο των βασικών όρων του Carl Rogers, το οποίο όπως ορίζεται εμπεριέχει «βασικές» τεχνικές και αξίες από το θεραπευτή προς το θεραπευόμενο.
Πριν τοποθετηθώ πάνω στην άποψη μου πάνω στην ασυμφωνία μου και τη μερική συμφωνία μου απέναντι στο μοντέλο, απαραίτητο θα ήταν να αναφέρω τους βασικούς όρους που έθεσε για τον θεραπευτή οι οποίοι είναι, η αυτοσυνέπεια και η συμφωνία με την εμπειρία-ειλικρίνεια, η ενσυναίσθητη κατανόηση, η γνησιότητα και ο απεριόριστος θετικός σεβασμός /άνευ όρων θετική αναγνώριση.
Εύστοχα λοιπόν ανέφερε πως ο θεραπευτής θα δημιουργούσε ένα θετικό κλίμα αν ήταν προσεκτικός ακροατής, συνέδεε άρρηκτα μια σχέση ερωτήσεων με απόλυτη αποδοχή των απαντήσεων και ερμηνεία, έδινε την ελευθερία της απόλυτης έκφρασης του συμβουλευόμενου ενθαρρύνοντας τον και δίνοντας του επιβεβαίωση, και τέλος κατανοώντας και δείχνοντας απόλυτη συνέπεια απέναντι του.
Επιπρόσθετα παρουσιάζοντας εν μέρει μια κρυφή κόντρα μεταξύ σύμβουλου-συμβουλευόμενου και των ιδίων του των απόψεων περί θερμής φιλικής θεραπευτικής σχέσης , τους αποστασιοποίησε αυτόματα κατά τη ταπεινή μου γνώμη δείχνοντας τη διαφορά ανάμεσα τους, υπογραμμίζοντας πως ο θεραπευόμενος βρίσκεται σε κατάσταση εσωτερικής ασυμφωνίας ενώ ο θεραπευτής σε μια κατάσταση εσωτερικής συμφωνίας.
Αναρωτιέμαι λοιπόν πως παρουσιάζει ως θετικό την προσωπική ανάμειξη του θεραπευτή για την καλλιέργεια ενός κλίματος εμπιστοσύνης σε αυτή τη ψυχολογική σχέση τοποθετώντας αυστηρά δυο ανθρώπινες υποστάσεις τόσο μακριά τη μια από την άλλη στην εσωτερική τους ισορροπία.
Κατανοώ πως ίσως εκεί βασίζει τη γνησιότητα και την αυθεντικότητα της ειδίκευσης του θεραπευτή από το θεραπευόμενο, αλλά πιστεύω πως η αυθεντία της ειδίκευσης δεν βασίζεται στην αντίθεση αυτής της σχέσης μεταξύ τους, αλλά στην ικανότητα του θεραπευτή να ταυτίσει μια παρελθοντική ή ακόμα και παροντική προσωπική του εσωτερική ασυμφωνία με αυτή του θεραπευόμενου του, να την επιφέρει στο επίπεδο που την έλυσε μετατρέποντας την σε συμφωνία ώστε να κατανοήσει ακόμα καλυτέρα βιωματικά τι αντιμετωπίζει και εκεί να διαχωρίσει την ανθρωπινή του υπόσταση από αυτή του θεραπευτή και να ερμηνεύσει αντικειμενικά την εσωτερική ασυμφωνία του πελάτη του.
Δυο τόσο μακρινές ψυχολογικές καταστάσεις δε καθιστούν πάντα το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα αυτής της ιδιόμορφης σχέσης που αναπτύσσεται ανάμεσα στο θεραπευτή και τον θεραπευόμενο του. Αναφερόμενη στα παραπάνω δε συμφωνώ επίσης στην απόλυτη αποδοχή και την άνευ όρων θετική αναγνώριση χωρίς να υπάρχει καμία μομφή αμφισβήτησης πίσω από την προσήλωση σε ότι λέει ο θεραπευόμενος.
Στο θεραπευτή στρεφόμαστε πλέον όταν η αντικειμενική οπτική ενός εξειδικευμένου τρίτου ατόμου μας είναι πια απαραίτητη ώστε να κατανοήσουμε αν τα λάθη που οι ίδιοι εντοπίσαμε και θέλουμε να λύσουμε αναζητώντας βοήθεια, είναι ρεαλιστικά ή πλασματικά. Η άνευ όρων θετική αναγνώριση προέρχεται από τους οικείους μας που ανεξαρτήτως συμπεριφοράς μας αποδέχονται καθολικά διότι οι διαπροσωπικές μας σχέσεις θολώνουν με συνεχόμενη δικαιολόγηση την εικόνα μια πιθανής δυσλειτουργικής συμπεριφοράς.
Το άμεσο λοιπόν προσωπικό περιβάλλον δεν μπορεί να κάνει το διαχωρισμό ανάμεσα στην ανθρώπινη και την επιστημονική υπόσταση του, καθώς δε διαθέτει καθόλου την επιστημονική.
Πράγμα που καθιστά το θεραπευτή σε κυρίαρχη θέση να αποφέρει αντικειμενικά και αποτελεσματικά το διαχωρισμό, να φέρει σε σύγκρουση ή αντίστροφα σε αρμονία και συμφωνία συναισθήματα που εντοπίζει προβληματικά ή αντίστροφα θετικά, να ιντριγκάρει με αμφισβήτηση τις δυσχέρειες και τις καταστάσεις εντόνου άγχους, ώστε ο ίδιος ο θεραπευόμενος να αμφισβητήσει και να διαπραγματευτεί με τον εαυτό του τις ασυμφωνίες και γενικώς να τον οδηγήσει σε μονοπάτια που κρύβουν από πίσω διαφόρων ειδών μομφές, διότι μόνο με την διάλυση της σιγουριάς και της απολυτότητας συναισθημάτων και σκέψεων επέρχεται η αλλαγή και η λεγόμενη αυτοπραγμάτωση από την οπτική μου.
Με σεβασμό λοιπόν διαφωνώ ανάμεσα στην άποψη μου και τη συμφωνία μου απέναντι στον Carl Rogers. Αποδέχομαι και αυτόματα παραλλάσω τους βασικούς όρους και ίσως τάσσομαι υπέρ στην πιο άβολη διαδικασία σύμβουλου-συμβουλευόμενου που δημιουργικά υποστηρίζει η θεραπεία Gestalt και ο Fritz Perls, επηρεασμένος και από την πιο ασυνείδητη πέραν του εκλογικευμένου ψυχανάλυση του Freud, χρησιμοποιώντας τη φαντασία, την περιγραφή των ονείρων, την ενοχλητική ίσως προσωποποίηση, την αμφιλεγόμενη προβολή, την τεχνική της άδειας καρέκλας που στοχοποιεί δραστικά.
Η εξέλιξη κρύβεται στα ανθρώπινα όρια, αν δε δοκιμαστούν το μόνο σίγουρο αποτέλεσμα είναι η στασιμότητα. Ο θεραπευτής αντικατοπτρίζει την ήπια μορφή της σκληρότητας της ζωής, που αντί να δοκιμάζει τα όρια μέχρι να ξεπεραστούν και να μην ελέγχονται, έχει την ικανότητα να τα δοκιμάζει αναγνωρίζοντας τα, κατευθύνοντας τα, στο σωστό δρόμο, στο δρόμο της πλήρωσης και της ισορροπίας, της λύσης και της αυτοπραγμάτωσης, βασισμένος στο ανθρώπινο ον που έχει απέναντι του.
Διαβάστε σχετικά: Όταν η ψυχοθεραπεία αλλάζει τον ψυχοθεραπευτή
Τίποτα από τα παραπάνω δεν μπορεί να συμβεί αν ο μόνος ρόλος που αναλαμβάνει ο θεραπευτής περιορίζεται αυστηρά και αποστειρωμένα στην επιστημονική του υπόσταση και στην απόδοση μιας ονομασίας σε ότι έχει ο άνθρωπος που έχει απέναντι του, που πιθανόν θα τον στιγματίσει μια ζωή αν δεν είναι στην ψυχολογική κατάλληλη κατάσταση να τον αποδεχτεί.
Oύσα λοιπόν θεραπευόμενη πριν από όλα και ορίζοντας το ως δεύτερο ερέθισμα του κειμένου, θα ήθελα να πω, πως το μεγαλύτερο ευχαριστώ στη θεραπευτική σχέση που είχα με τον θεραπευτή μου, του το είπα όταν τον ρώτησα πρώτη φορά «Τι έχω». Μου απάντησε, πως ο ρόλος του είναι να λύσουμε τα αίτια που με προβληματίζουν και να τα διαχειριστούμε, και όχι να τους δώσουμε έναν τίτλο σε ένα στάδιο πρώιμο για την ψυχολογία μου που θα με έκανε να κρυφτώ πίσω από τον τίτλο του «προβλήματος».
Ήμουν 19 χρονών, και αρκετά ασταθής και ευάλωτη, αρκετά χαμένη και αδύναμη, αρκετά αδαής και ανώριμη να ακούσω την επιστημονική μου διάγνωση. Ήθελα απλά να εμπιστευτώ την εξειδικευμένη ανθρώπινη υπόσταση του θεραπευτή μου και να γίνω καλά. Και το καταφέραμε, και πλέον μπορώ τον επιστημονικό μου τίτλο να τον κουβαλήσω και να τον επεξηγήσω μόνη μου. Είμαι ευγνώμων λοιπόν για τον θεραπευτή μου και είναι ένας από τους λόγους που θέλησα να ασχοληθώ με τον κλάδο αυτό και να το κάνω με την ίδια αξιοπρέπεια και αφοσίωση.
Θεραπευτής. Πετυχημένος. Άνθρωπος.
Συγγραφέας: Δασκαλάκη Ελευθερία
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
