Έχει ιδιαίτερη αξία η σχέση γονιών-παιδιών να χαρακτηρίζεται από ισοτιμία και σεβασμό. Ο γονιός χρειάζεται να γνωρίζει τον ρόλο του και να μαθαίνει διαρκώς για αυτόν. Το πιο σημαντικό είναι να αποδεχθεί ότι δεν υπάρχει ο τέλειος γονιός.
Η ανοχή στην ματαίωση αφορά την ικανότητα του ατόμου να μπορεί να ανέχεται ματαιωτικά γεγονότα ή καταστάσεις, χωρίς να του προκαλείται τεράστια δυσφορία, και χωρίς να εκδηλώνει σοβαρά προβλήματα προσαρμογής.
Πιο συγκεκριμένα, αφορά την ικανότητα του ατόμου να αντέχει να μη γίνονται τα πράγματα πάντα με τον τρόπο που το ίδιο επιθυμεί, να μπορεί να διαχειρίζεται ικανοποιητικά την ήττα, και να συμπεριφέρεται με πιο λειτουργικό τρόπο. Το οικογενειακό περιβάλλον μπορεί να συμβάλλει ευνοϊκά σε αυτό, ξεκινώντας από νωρίς, δηλαδή από όταν το παιδί βρίσκεται στην βρεφική ηλικία, έχει καλή αντίληψη, και μπορεί να επικοινωνήσει σχετικά αποτελεσματικά με τους γύρω του.
Οι γονείς χρειάζεται να θέσουν όρια στο παιδί, ώστε μακροπρόθεσμα να το βοηθήσουν να κατακτήσει την ικανότητα ανοχής στην ματαίωση. Η οριοθέτηση αφορά έναν ενδεδειγμένο τρόπο πειθαρχίας, ο οποίος σέβεται την προσωπικότητα του παιδιού (Baumrind, 2013).
Πρακτικά αυτό σημαίνει, ότι οι γονείς εξηγούν στο παιδί ποιες συμπεριφορές επιτρέπονται, ποιες δεν επιτρέπονται, και ποιες θα είναι οι συνέπειες που αφορούν την δεύτερη περίπτωση. Το σύστημα των συνεπειών συνήθως το χρησιμοποιούν οι δημοκρατικοί γονείς. Δηλαδή γονείς οι οποίοι αλληλεπιδρούν λεκτικά με το παιδί, θέτουν κατάλληλους κανόνες και παρέχουν σαφή καθοδήγηση. Κάποια επιπλέον χαρακτηριστικά τους είναι η ευελιξία και ο σεβασμός των αναγκών και των δικαιωμάτων του παιδιού.
Αντίθετα, τιμωρίες χρησιμοποιούν οι αυταρχικοί γονείς, οι οποίοι επιβάλλονται με απόλυτο και άκαμπτο τρόπο στο παιδί, βασιζόμενοι στην ιδιότητα και στην εξουσία τους ως γονείς. Συχνά θα τύχει να ακούσουμε την γνωστή έκφραση: Θα κάνεις αυτό που λέω γιατί στο λέω εγώ που είμαι η μητέρα/ο πατέρας σου. Μία έκφραση πίσω από την οποία κρύβεται μια υποκειμενική δυσκολία του γονέα να διαχειριστεί ήρεμα και λειτουργικά τα αιτήματα του παιδιού.
Ουσιαστικά, ο γονιός δεν ξέρει τι να κάνει εκείνη την στιγμή, κατακλύζεται από τον θυμό ή κάποιο άλλο έντονο συναίσθημα που τον δυσκολεύει, και αποφασίζει να τιμωρήσει το παιδί, εκτονώνοντας έτσι την δική του ένταση και δυσφορία. Ένας λόγος για τον οποίο κρίνεται ως αναποτελεσματική μέθοδος, είναι διότι το παιδί δεν μαθαίνει τον λόγο που χρειάζεται να εκδηλώσει μια συμπεριφορά.
Επομένως, είτε θα αντιδράσει επιθετικά, είτε θα συμμορφωθεί. Οι προαναφερθείσες συμπεριφορές γεμίζουν το παιδί δυσάρεστα συναισθήματα, όπως θυμό, φόβο, ματαίωση. Ενδεχομένως το κάνουν να σκεφτεί διάφορους τρόπους ώστε να μάθει να “ξεφεύγει” από τις συμπεριφορές που του υποδεικνύονται με αυταρχικό τρόπο.
Δαιβάστε σχετικά: Γιατί καταλήγουμε να αναθρέφουμε λάθος τα παιδιά μας
Ως μέθοδος κρίνεται προτιμότερη η οριοθέτηση με συνέπειες, γιατί βοηθά το παιδί να γνωρίζει εκ των προτέρων τι θα συμβεί μετά από μια “παραβίαση” των ορίων. Είναι σημαντικό οι συνέπειες να είναι σαφείς και ξεκάθαρες, και να χρησιμοποιείται θετική διατύπωση. Για παράδειγμα: Μπορείς να παίξεις με την μπάλα, όταν τελειώσεις την άσκηση, αντί για: Αν δεν τελειώσεις, δεν θα παίξεις με την μπάλα.
Όταν δεν επιβάλλονται τιμωρίες ξαφνικά και απροειδοποίητα, το παιδί μπορεί να “ρυθμίσει” καλύτερα και πιο λειτουργικά την συμπεριφορά του, χωρίς να βιώνει δυσάρεστα συναισθήματα. Επίσης, υπάρχουν λιγότερες συγκρούσεις μεταξύ γονιών και παιδιών, εφόσον τα όρια δεν απειλούν την συναισθηματική ασφάλεια των σχέσεων. Τα όρια τίθενται σε μια ατμόσφαιρα αγάπης, αποδοχής και αμοιβαίου σεβασμού (Παππά, 2017).
Γίνεται σαφές ότι αυτός ο τρόπος οριοθέτησης μπορεί να συμβάλλει θετικά στην ικανότητα ανοχής στην ματαίωση, καθώς και στην σύναψη και διατήρηση πιο αρμονικών οικογενειακών σχέσεων. Αυτό συμβαίνει γιατί η καλή οριοθέτηση λαμβάνει υπόψη τα δικαιώματα και τις ανάγκες όλων των μελών, και των γονιών, και των παιδιών.
Έχει ιδιαίτερη αξία η σχέση γονιών-παιδιών να χαρακτηρίζεται από ισοτιμία και σεβασμό. Ο γονιός χρειάζεται να γνωρίζει τον ρόλο του και να μαθαίνει διαρκώς για αυτόν. Το πιο σημαντικό είναι να αποδεχθεί ότι δεν υπάρχει ο τέλειος γονιός (Παππά, 2017).
Μπορεί να υπάρξουν πολλοί γονείς αρκετά καλοί, οι οποίοι ενημερώνονται, μαθαίνουν, και επιδιώκουν να προσφέρουν στα παιδιά ένα συναισθηματικά υγιές περιβάλλον. Ένα περιβάλλον στο οποίο τα παιδιά βιώνουν αγάπη, ανοχή, ενθάρρυνση, επιδοκιμασία, αποδοχή, αναγνώριση, ειλικρίνεια, ασφάλεια, φιλικότητα, και ηρεμία (Law Nolte, Cable, & Canfield, 1998).
“Δεν υπάρχει ο τέλειος γονιός, γι’ αυτό κοίτα να είσαι αληθινός!”. (Sue Atkins)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Baumrind, D. (2013). Authoritative parenting revisited: History and current status. In R. E. Larzelere, A. S. Morris, & A. W. Harrist (Eds.), Authoritative parenting: Synthesizing nurturance and discipline for optimal child development (p. 11–34). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/13948-002
- Law Nolte, D., Cable, A., & Canfield, J. (1998). Children Learn What They Live. New York Times.
- Παππά, Β. (2017). Επάγγελμα Γονέας: Τύποι Γονέων και Συμπεριφορά Παιδιών και Εφήβων. Εκδόσεις: Οκτώ
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
