Η κριτική βλάπτει περισσότερο τα παιδιά των οποίων οι μητέρες πάσχουν από κατάθλιψη, ενώ ο έπαινος φαίνεται ότι ωφελεί όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από το ιστορικό κατάθλιψης της μητέρας.
Στο σπίτι και στο σχολείο, τα παιδιά δέχονται συνεχώς κριτική και επαίνους από τους γύρω τους. Ωστόσο, η αντίδρασή τους στα σχόλια που δέχονται ποικίλλει. Είναι αναγνωρισμένο ότι τα παιδιά των οποίων οι μητέρες πέρασαν κατάθλιψη στη διάρκεια της ζωής του παιδιού διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να αναπτύξουν κατάθλιψη και τα ίδια.
Προηγούμενη έρευνα υποδεικνύει ότι αυτός ο αυξημένος κίνδυνος ίσως είναι αποτέλεσμα αυξημένης ευαισθησίας στην κριτική, ειδικά από τη μητέρα τους (Mellick et al., 2015).
Οι περισσότερες μελέτες γύρω από τη μητρική κατάθλιψη και την αντίδραση του παιδιού στα σχόλια εστίασαν μόνο στα αρνητικά σχόλια –κριτική– και σχεδόν αποκλειστικά στην κριτική από τη μητέρα. Ωστόσο, τα θετικά σχόλια και ο τρόπος που τα παιδιά αντιδρούν σε αυτά μπορούν να έχουν επίσης σημαντική επίδραση στην ψυχική τους υγεία (Alto et al., 2018).
Επιπλέον, αν και οι μητέρες είναι αδιαμφισβήτητα σημαντικά πρόσωπα στη ζωή του παιδιού τους, δεν είναι τα μόνα που κάνουν τη διαφορά. Υπάρχει σημαντικός όγκος έρευνας που δείχνει ότι οι σχέσεις με τον πατέρα, τα αδέρφια και τους φίλους συνεισφέρουν όλες στην ψυχική υγεία του παιδιού (Finan et al., 2018).
Μια πρόσφατη μελέτη με επικεφαλής τη Δρα Ρέουμα Γκαντάσι-Πόλακ (2021) διερευνά πώς η κριτική και ο έπαινος από τη μητέρα, τον πατέρα, τα αδέρφια και τους φίλους μπορεί να σχετίζεται με την κατάθλιψη των παιδιών. Επιπλέον, η έρευνα προσπάθησε να ανακαλύψει αν τα παιδιά που έχουν μητέρες με κατάθλιψη μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα στην κριτική και λιγότερο ευαίσθητα στον έπαινο σε σύγκριση με παιδιά από μητέρες χωρίς κατάθλιψη.
Οι ερευνητές μελέτησαν 72 παιδιά και εφήβους (8-15 ετών) που είτε είχαν μητέρες με κατάθλιψη είτε όχι. Κάθε μέρα για 21 μέρες, οι νέοι συμπλήρωναν ένα σύντομο ερωτηματολόγιο, όπου ανέφεραν τα καταθλιπτικά συμπτώματά τους και το αν δέχτηκαν κριτική και/ή έπαινο από τη μητέρα, τον πατέρα, τα αδέρφια και τους φίλους τους.
Η κριτική βλάπτει τα παιδιά μητέρων με κατάθλιψη, ο έπαινος τα ωφελεί όλα
Ενώ όλοι οι συμμετέχοντες στην έρευνα παρουσίαζαν περισσότερα συμπτώματα κατάθλιψης όταν δέχονταν κριτική από ένα μέλος της οικογένειας, αυτό το αποτέλεσμα ήταν πιο ισχυρό σε νέους με μητέρες που είχαν κατάθλιψη. Τα παιδιά με μητέρες που είχαν κατάθλιψη ήταν και τα μόνα που παρουσίαζαν αύξηση κατάθλιψης όταν δέχονταν κριτική από τους φίλους τους.
Ένα πιο αισιόδοξο εύρημα ήταν ότι ο έπαινος από τη μητέρα ή τον πατέρα συσχετίστηκε με μειωμένα συμπτώματα κατάθλιψης για όλους τους νέους στην έρευνα, είτε είχαν ιστορικό κατάθλιψης της μητέρας είτε όχι. Με άλλα λόγια, ενώ η κριτική βλάπτει κυρίως τα παιδιά μητέρων με κατάθλιψη, ο έπαινος (από τους γονείς) τα ωφελεί όλα.
Ενώ οι μητέρες έχουν μεγάλη επίδραση στην ψυχική υγεία των παιδιών τους, η συγκεκριμένη μελέτη τονίζει ότι τα σχόλια από τον πατέρα και τα αδέρφια έχουν επίσης σημασία. Η κριτική από οποιοδήποτε μέλος της οικογένειας μπορεί να αυξήσει τα καταθλιπτικά συμπτώματα στα παιδιά. Από την άλλη μεριά, ο έπαινος από τη μητέρα και τον πατέρα μειώνει τα συμπτώματα κατάθλιψης.
Διαβάστε σχετικά: Γιατί καταλήγουμε να αναθρέφουμε λάθος τα παιδιά μας
Ο σωστός τρόπος να κάνουμε κριτική
Συχνά, οι άνθρωποι ασκούν κριτική με την πρόθεση να βοηθήσουν τα παιδιά να βελτιωθούν, όμως αυτό μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες, ειδικά όταν επαναλαμβάνεται. Ευρήματα από την παρούσα μελέτη υποδεικνύουν ότι η αυξημένη αντιδραστικότητα στην κριτική μπορεί να επιδεινώσει τα καταθλιπτικά συμπτώματα και ίσως είναι παράγοντας κινδύνου για κατάθλιψη.
Το να αναγνωρίζουμε την κριτική ως πιθανό παράγοντα κινδύνου μας επιτρέπει να καταλάβουμε ποιες είναι οι καλύτερες παρεμβάσεις για τα παιδιά που αντιμετωπίζουν κίνδυνο κατάθλιψης εξαιτίας της κατάθλιψης της μητέρας.
Η παρούσα μελέτη προτείνει κάποιες πρώιμες παρεμβάσεις που μπορεί να ωφελήσουν τα παιδιά με κίνδυνο κατάθλιψης. Σε σύγκριση με άλλα, αυτά τα παιδιά με μητέρες που έχουν κατάθλιψη μπορεί να δυσκολεύονται περισσότερο να αντιμετωπίσουν την κριτική με εποικοδομητικό τρόπο, καθώς μπορεί να έχουν πιο αρνητικά συναισθήματα συνδεδεμένα με την κριτική.
Αντί να αποφεύγουμε εντελώς την κριτική, χρειάζεται να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά να κάνουν αναπλαισίωση της κριτικής και να βελτιώσουν τον τρόπο που ελέγχουν τα αρνητικά συναισθήματά τους που σχετίζονται με αυτή. Το να μάθουμε πώς να αντιμετωπίζουμε την κριτική είναι ωφέλιμο για όλους. Παράλληλα με τη βοήθεια για την αντιμετώπιση της κριτικής, τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να δίνουν περισσότερο έπαινο στα παιδιά.
Με αφορμή τα παραπάνω ευρήματα, είναι σημαντικό να σκεφτούμε πώς κάνουμε σχόλια και ασκούμε κριτική στους άλλους, ειδικά στα παιδιά, και να προσέχουμε πώς αντιδρούν σε αυτά τα σχόλια. Τα λόγια μπορεί να έχουν πιο μακροχρόνια επίδραση από ό,τι συνειδητοποιούμε, και τα παιδιά μπορεί να ωφεληθούν πολύ αν μάθουν πώς να δέχονται την κριτική, καθώς αυτό είναι μια σημαντική δεξιότητα για όλους.
Ένα άλλο σημαντικό μήνυμα αυτής της μελέτης είναι ότι το να επαινούμε τα παιδιά ή τα αδέρφια μας ίσως βοηθήσει πολύ στη βελτίωση της ψυχικής υγείας τους.
Βιβλιογραφία:
- Alto, M., Handley, E., Rogosch, F., Cicchetti, D., & Toth, S. (2018). Maternal relationship quality and peer social acceptance as media- tors between child maltreatment and adolescent depressive symptoms: Gender differences. Journal of Adolescence, 63, 19–28.
- Finan, L. J., Ohannessian, C. M., & Gordon, M. S. (2018). Trajectories of depressive symptoms from adolescence to emerging adulthood: The influence of parents, peers, and siblings. Developmental Psychology, 54, 1555.
- Gadassi-Polack, R., Chertkof, J., Kober, H., & Joormann, J. (2021). Maternal Depression History Moderates the Association Between Criticism (but not Praise) and Depressive Symptoms in Youth. Research on Child and Adolescent Psychopathology, 1-14.
- Goodman, S. H., Rouse, M. H., Connell, A. M., Broth, M. R., Hall, C. M., & Heyward, D. (2011). Maternal depression and child psychopathology: A meta-analytic review. Clinical Child and Family Psychology Review, 14, 1–27.
- Mellick, W., Kalpakci, A., & Sharp, C. (2015). Current maternal depression moderates the relation between critical expressed emotion in mothers and depressive symptoms in their adolescent daughters. Psychiatry Research, 227, 224–229.
Απόδοση: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
