Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή χαρακτηρίζεται από διεισδυτικές σκέψεις που είναι δύσκολο να αγνοήσουμε.
Για κάποιον που ζει με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΔΨ), μερικές πτυχές της καθημερινής ζωής μπορεί να μοιάζουν αβέβαιες και μονίμως ανέφικτες. Φανταστείτε ότι πηγαίνετε στη δουλειά και σε όλη τη διαδρομή δεν μπορείτε να σταματήσετε να σκέφτεστε ότι αφήσατε την πόρτα ξεκλείδωτη. Ξέρετε πως την κλειδώσατε, αλλά την ίδια στιγμή είστε το ίδιο πεπεισμένοι για το αντίθετο.
Αυτές οι σκέψεις σάς καταβάλλουν τόσο που γυρνάτε πίσω για να ελέγξετε. Σε κάποιες περιπτώσεις, αυτές οι σκέψεις, καθώς και η παρόρμηση να ελέγξετε, μπορεί να προκύπτουν κάθε μέρα ή ακόμα και πολλές φορές μέσα στη μέρα.
Τις διεισδυτικές σκέψεις, όπως αυτές, μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να τις αγνοήσετε, μέχρι που φτάνουν να επηρεάζουν την καθημερινή ζωή σας στο σπίτι και στη δουλειά. Αν έχετε ΙΔΨ, σκέφτεστε ότι μπορεί να έχετε ή ξέρετε κάποιον που έχει, η καλύτερη κατανόηση της πάθησης μπορεί να αναπτύξει την ενσυναίσθηση και να σας δώσει τα εργαλεία που χρειάζεστε για να αντεπεξέλθετε.
Τι είναι η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΔΨ);
Η ΙΔΨ είναι μια ψυχική πάθηση που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες, ανεπιθύμητες σκέψεις ή εικόνες (εμμονές) και/ή επαναλαμβανόμενες, τελετουργικές συμπεριφορές στις οποίες ωθείται το άτομο (ψυχαναγκασμοί). Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της ΙΔΨ είναι ότι το άτομο γνωρίζει ότι αυτές οι σκέψεις και ενέργειες είναι παράλογες, όμως δυσκολεύεται να τις ελέγξει. Ωστόσο, τα παιδιά με ΙΔΨ είναι λιγότερο πιθανό να αναγνωρίσουν τον παράλογο χαρακτήρα των εμμονών και των ψυχαναγκασμών τους.
Αν και πολλοί άνθρωποι βιώνουν κατά καιρούς εμμονές και ψυχαναγκασμούς, αν αυτές οι επαναλαμβανόμενες και διεισδυτικές σκέψεις και συμπεριφορές αρχίζουν να παρεμβαίνουν στην καθημερινή ζωή σας, στις αλληλεπιδράσεις και τις δραστηριότητές σας, τότε ίσως έχετε ΙΔΨ.
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, περίπου το 1,2% των ενηλίκων στις ΗΠΑ πάσχει από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Η διαταραχή επηρεάζει άτομα όλων των ηλικιών, φύλων και εθνικών, φυλετικών και κοινωνικο-οικονομικών ομάδων. Η ΙΔΨ σχετίζεται με ένα συναίσθημα αβεβαιότητας, που κάνει το άτομο να νιώθει άβολα.
Οι σκέψεις, οι παρορμήσεις και οι συμπεριφορές βοηθούν το άτομο να κατευνάσει τον φόβο της αβεβαιότητας και της αμφιβολίας. Συνεπώς, η θεραπεία συνήθως εστιάζει στο να βοηθήσει τους ανθρώπους να αποδεχτούν τις αβεβαιότητες της καθημερινής ζωής και να νιώσουν πιο άνετα κατά την αντιμετώπισή τους.
Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι ΙΔΨ;
Καθώς η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή θεωρείται πολυδιάστατη πάθηση, τα συμπτώματα και οι εμπειρίες των ανθρώπων με ΙΔΨ ποικίλλουν. Στις εμμονές που σχετίζονται με την ΙΔΨ περιλαμβάνονται:
- Φόβος μόλυνσης από μικρόβια, χημικά, σωματικά υγρά ή βρωμιά
- Διεισδυτικές σκέψεις για απώλεια ελέγχου, ακούσια πρόκληση βλάβης στον εαυτό μας ή σε άλλους, ανάρμοστες δηλώσεις
- Ανεπιθύμητες σεξουαλικές σκέψεις
- Υπερβολική έγνοια για διατήρηση της καθαριότητας και της τάξης, για να θυμηθούμε κάτι ή για να μη χάσουμε κάτι
- Υπαρξιακές εμμονές σχετικά με το νόημα και τον σκοπό της ζωής, τον θάνατο και το σύμπαν
- Εμμονή να αμφισβητούμε ή να βρίσκουμε ελαττώματα στο πλαίσιο των στενών προσωπικών σχέσεων
Οι ψυχαναγκασμοί είναι συνήθως ενέργειες που κάνει το άτομο με ΙΔΨ για να αντιμετωπίσει το άγχος που πυροδοτήθηκε από τις εμμονές. Μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Υπερβολικό πλύσιμο, καθάρισμα και άλλες ενέργειες για αποφυγή μόλυνσης
- Επαναλαμβανόμενος έλεγχος για αποφυγή λαθών ή για επιβεβαίωση ότι τίποτα κακό δεν συνέβη
- Επανάληψη πράξεων ή δραστηριοτήτων με συγκεκριμένο τρόπο ή για συγκεκριμένο χρόνο
- Διάταξη και αναδιάταξη αντικειμένων
- Επανεξέταση γεγονότων στη μνήμη για να επιβεβαιώσουμε ότι δεν συνέβη κάτι αρνητικό. Μέτρημα κατά την εκτέλεση δραστηριοτήτων για να αποφύγουμε να τελειώσουμε σε έναν συγκεκριμένο αριθμό.
Διαβάστε σχετικά: Η ασθένεια της αμφιβολίας
Πώς νιώθει κάποιος με ΙΔΨ;
Επειδή τα συμπτώματα της ΙΔΨ εμφανίζονται με τόσους πολλούς τρόπους, οι εμπειρίες των ανθρώπων διαφέρουν. Κάποιος μπορεί να έχει έναν τόσο έντονο φόβο για τον θάνατο ή για μια ασθένεια που αναγκάζεται να ακολουθεί συγκεκριμένες τελετουργίες για να νιώθει ασφαλής. Άλλος μπορεί να ελέγχει ψυχαναγκαστικά τις κλειδαριές, επειδή φοβάται ότι θα νιώσει υπεύθυνος αν κάποιος εισβάλει στο σπίτι και κλέψει ή προκαλέσει κακό.
Αν έχεις ΙΔΨ, μπορεί να βιώνεις μια ανεξέλεγκτη ορμή να ακολουθήσεις φαινομενικά παράλογες συμπεριφορές για να νιώσεις ικανοποίηση. Ή μπορεί να σου έρχεται μια ιδέα και να πρέπει να την ολοκληρώσεις πριν μπορέσεις να εστιάσεις σε κάτι άλλο. Όπως συμβαίνει και με τους ενηλίκους, ένα παιδί με ΙΔΨ έχει επίσης ανεπιθύμητες και διεισδυτικές σκέψεις και φόβους, και προσπαθεί να νιώσει ανακούφιση μέσα από συγκεκριμένες τελετουργικές ή επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές.
Με όλη αυτή την αβεβαιότητα, η ΙΔΨ μπορεί να είναι εξουθενωτική. Όμως, όσο δύσκολη και να είναι η κατάσταση, πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν αποτελεί λάθος του ατόμου που το βιώνει και ότι δεν έχει σχέση με τη δύναμη της θέλησης. Η ΙΔΨ είναι μια αναγνωρισμένη πάθηση και υπάρχουν επιλογές θεραπείας που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπισή του.
Τι λέει η έρευνα
Μια ανασκόπηση ερευνών που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cureus βρήκε ισχυρές συνδέσεις ανάμεσα στην ΙΔΨ και σε βιοδείκτες φλεγμονής που είναι συχνά παρόντες σε αυτοάνοσες παθήσεις. Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτά τα ευρήματα εγγυώνται μελλοντική διερεύνηση για το αν η χρήση αντιφλεγμονώδους φαρμακευτικής αγωγής μπορεί να αντιμετωπίσει την ΙΔΨ.
Σε μια άλλη έρευνα, οι επιστήμονες βρήκαν αυξημένα επίπεδα μιας πρωτεΐνης σε ποντίκια που παρουσίαζαν συμπεριφορές που προσιδίαζαν στην ΙΔΨ. Όταν χορήγησαν στα ποντίκια ένα αντίσωμα που μπλόκαρε αυτή την πρωτεΐνη, οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές τους μειώθηκαν.
Τα παραπάνω ευρήματα υποδεικνύουν ότι η ΙΔΨ μπορεί να έχει βιολογικά αίτια. Αν αυτό αληθεύει, θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων για την αντιμετώπιση της πάθησης.
Το επόμενο βήμα
Αν και η καθημερινότητα με την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μπορεί να μοιάζει δύσκολη και εξουθενωτική, υπάρχουν αρκετές επιλογές για να διαχειριστείτε τα συμπτώματα.
Οι προτεινόμενες θεραπείες περιλαμβάνουν τη Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) και τη Θεραπεία Έκθεσης και Πρόληψης Απόκρισης (ERP), καθώς και φαρμακευτικές αγωγές όπως οι επιλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI). Επίσης, η συμμετοχή σε μια ομάδα υποστήριξης μπορεί να σας προσφέρει ένα ασφαλές περιβάλλον για να μοιραστείτε εμπειρίες και σκέψεις σχετικά με τη διαταραχή.
Απόδοση: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
