Όταν το στρες διαρκεί για μεγάλη περίοδο, τα σώματά μας μπορεί να αρχίσουν να «καταρρέουν». Μία τέτοια κατάσταση υπερδιέγερσης δεν είναι βιώσιμη και μπορεί να οδηγήσει σε μία ποικιλία σωματικών συμπτωμάτων τα οποία μπορεί να μην γνωρίζουμε ότι συνδέονται με το στρες.
Το βραχυπρόθεσμο στρες είναι ένα φυσιολογικό και αναμενόμενο κομμάτι της ζωής μας. Οι λογαριασμοί που πρέπει να πληρωθούν, οι προκλήσεις στη δουλειά, τα θέματα σχέσεων και τα προβλήματα υγείας μπορούν όλα να προκαλέσουν άγχος.
Τα σώματά μας έχουν τα απαραίτητα εφόδια για να αντιμετωπίσουν προσωρινούς στρεσογόνους παράγοντες ενεργοποιώντας την «αντίδραση πάλης ή φυγής», που προκαλεί ταχυπαλμία, αύξηση της αρτηριακής πίεσης, επιτάχυνση της αναπνοής και σφίξιμο των μυών.
Επιπρόσθετα, το ανοσοποιητικό μας σύστημα αντιδρά στην αντίληψη απειλής ενισχύοντας την παραγωγή λευκών αιμοσφαιρίων που καταστέλλουν τις ασθένειες και εκκρίνοντας κορτιζόλη, την ορμόνη του στρες, στο αίμα. Μόλις αντιμετωπιστεί η κρίση, στις περισσότερες περιπτώσεις το ανοσοποιητικό μας σύστημα επανέρχεται στην φυσιολογική κατάστασή μας ή αλλιώς ομοιόσταση.
Ωστόσο, όταν το στρες διαρκεί για μεγαλύτερη περίοδο, τα σώματά μας μπορεί να αρχίσουν να «καταρρέουν». Μία τέτοια κατάσταση υπερδιέγερσης δεν είναι βιώσιμη και θα οδηγήσει σε προβλήματα, που μπορεί να περιλαμβάνουν μία ποικιλία σωματικών συμπτωμάτων τα οποία μπορεί να μην γνωρίζουμε ότι συνδέονται με το στρες. Κάποια παραδείγματα περιλαμβάνουν:
1. Προβλήματα πέψης
Περιλαμβάνουν διαταραχή στο στομάχι, ναυτία, ρέψιμο, καούρα, διάρροια και/ή δυσκοιλιότητα. Το στρες συχνά επηρεάζει την πέψη με τη μείωση παραγωγής στομαχικών οξέων και μεταβάλλοντας την ταχύτητα μετακίνησης του φαγητού στο σώμα σας. Επίσης, εφόσον το στρες μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ένταση στους μύες, αυτό μπορεί να ασκήσει πίεση στο στομάχι σας και στο γαστρεντερικό σωλήνα, που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να αισθάνεστε άρρωστοι.
Αν και το στρες δεν προκαλεί έλκη (ένα βακτήριο που ονομάζεται ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού ή αλλιώς H. Pylori είναι συχνά ο ένοχος), μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισής τους και να οδηγήσει τυχόν υπάρχοντα έλκη να δημιουργήσουν προβλήματα.
2. Αλλαγές στην όρεξη
Η ορμόνη του στρες κορτιζόλη συνδέεται με την επιθυμία κατανάλωσης ζάχαρης ή λίπους, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε λαιμαργία. Επίσης, η ποιότητα του ύπνου συχνά μειώνεται όταν είμαστε αγχωμένοι και ο ανεπαρκής ύπνος προκαλεί την άνοδο των επιπέδων γκρελίνης (ορμόνη που αυξάνει την όρεξη), ενώ μειώνονται τα επίπεδα της λεπτίνης (ορμόνη που συνδέεται με τα αισθήματα κορεσμού). Γι’ αυτό, κάποιοι άνθρωποι ως ανταπόκριση στο στρες χάνουν την όρεξή τους.
3. Αύξηση βάρους
Εκτός από την τάσης εκδήλωσης λαιμαργίας που σχετίζεται με το στρες, η κορτιζόλη προκαλεί τη διατήρηση του σωματικού λίπους και την αύξηση του μεγέθους των λιποκυττάρων. Επίσης, τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης συνδέονται με αυξημένο κοιλιακό λίπος.
Διαβάστε σχετικά: Tα σημάδια του άγχους στο σώμα μας
4. Πονοκέφαλοι
Οι ορμόνες του στρες όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη προκαλούν αγγειακές αλλαγές που μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα την εκδήλωση πονοκεφάλων ή ημικρανιών, είτε κατά τη διάρκεια της περιόδου στρες ή του διαστήματος που ακολουθεί. Με άλλα λόγια, μπορεί να αποκτήσετε δυνατό πονοκέφαλο στη μέση μίας έντονης επαγγελματικής συνάντησης ή ο πονοκέφαλος μπορεί να χτυπήσει ενώ αναπαύεστε το Σαββατοκύριακο.
5. Πόνοι και σφιγμένοι μύες
Όταν έχουμε άγχος, οι μύες μας σφίγγονται γιατί από ένστικτο προστατεύουμε τον εαυτό μας από τραυματισμούς. Είμαστε σε επιφυλακή. Αν το στρες επιμείνει, μπορεί να αποκτήσουμε πόνους στην πλάτη, στον αυχένα και άλλου είδους μυοσκελετικούς πόνους.
6. Μειωμένη ενέργεια, κούραση, αδυναμία και εξάντληση
Μπορεί να συσχετίζετε το στρες και το άγχος με συναισθήματα βιασύνης, καταιγισμό σκέψεων και νευρικών κινήσεων όπως τρέμουλο στα χέρια ή πηγαίνοντας πέρα-δώθε ασταμάτητα και είναι αλήθεια ότι οποιοδήποτε ή όλα αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εκδηλωθούν. Ωστόσο, η αίσθηση εξάντλησης είναι επίσης ένα κοινό σύμπτωμα του μακροχρόνιου στρες. Όταν ο εγκέφαλός μας βιώνει στρες, εργάζεται υπερεντατικά.
7. Πόνος στο στήθος και ταχυπαλμία
Οι περισσότεροι από εμάς αντιλαμβανόμαστε ότι το στρες αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση. Όμως, το έντονο σφίξιμο στο στήθος μπορεί να αποτελεί επίσης ένα σύμπτωμα του στρες που οφείλεται εν μέρει σε μυϊκή ένταση.
8. Αλλαγές στην αναπνοή
Όταν είμαστε αγχωμένοι η αναπνοή μας μπορεί να γίνει ρηχή και γρήγορη (υπεροξυγόνωση). Αυτή η αντίδραση βοηθάει τους πνεύμονές μας να δεχθούν περισσότερο οξυγόνο και να το διανείμουν γρήγορα σε όλο το σώμα. Αυτό το επιπλέον οξυγόνο βοηθάει το σώμα μας να ετοιμαστεί είτε για πάλη ή για φυγή από μία απειλητική κατάσταση. Ωστόσο, η υπεροξυγόνωση μπορεί να μας κάνει να αισθανθούμε ότι δεν παίρνουμε αρκετό οξυγόνο, οπότε μπορεί να μας κόβεται η ανάσα. Αυτό μπορεί να επιδεινώσει το σύνδρομο υπεροξυγόνωσης και τα σχετικά συμπτώματα όπως ζαλάδα, τάση για λιποθυμία, αδυναμία και μούδιασμα.
9. Αϋπνία και υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας
Είναι δύσκολο να χαλαρώσουμε αρκετά για να απολαύσουμε έναν ξεκούραστο ύπνο όταν οι ορμόνες του στρες κυλούν στο αίμα μας. Ως συνέπεια, μπορεί να περνάμε πολύ χρόνο στο κρεβάτι, νομίζοντας ότι κοιμόμαστε, όταν στην πραγματικότητα ο ύπνος μας είναι ανεπαρκής ή κακής ποιότητας. Όμως, τα σώματά μας απαιτούν ύπνο, οπότε μπορεί να χασμουριόμαστε πολύ ή να αγωνιζόμαστε να κρατήσουμε τα μάτια μας ανοιχτά κατά τη διάρκεια της ημέρας.
10. Συχνά κρυολογήματα και μολύνσεις
Η φράση Θα αρρωστήσεις από την πολλή στεναχώρια εμπεριέχει μεγάλη αλήθεια. Το μακροχρόνιο στρες βλάπτει το ανοσοποιητικό μας, οπότε είμαστε πιο επιρρεπείς να αρρωστήσουμε από κρυολόγημα, γρίπη και άλλες ασθένειες. Επίσης, μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος από ό,τι συνήθως για να αναρρώσουμε από μολύνσεις.
11. Υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα
Όταν είμαστε στρεσαρισμένοι, το συκώτι μας εκκρίνει επιπλέον γλυκόζη στην κυκλοφορία του αίματος, που μπορεί τελικά να αυξήσει τον κίνδυνο να νοσήσουμε με διαβήτη τύπου 2.
Διαβάστε σχετικά: Η διαχείριση του άγχους ξεκινάει από την κατανόηση του λόγου για τον οποίο είστε αγχωμένοι
12. Μείωση της ερωτικής επιθυμίας
Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης που σχετίζονται με το στρες μπορεί να βλάψουν τη λειτουργία του αναπαραγωγικού μας συστήματος. Στους άντρες, το χρόνιο στρες μπορεί να μειώσει την τεστοστερόνη και την παραγωγή σπέρματος και να προκαλέσει ανικανότητα. Στις γυναίκες, το στρες μπορεί να προκαλέσει ανωμαλίες στην έμμηνο ρύση που συνοδεύονται από έντονους πόνους ή ακόμα και παντελή έλλειψή της και μπορεί να μειώσει την ερωτική επιθυμία.
13. Τριχόπτωση
Η απώλεια μέχρι 100 τριχών την ημέρα είναι φυσιολογική. Όμως, το χρόνιο στρες αυξάνει τις φλεγμονές σε όλο το σώμα με αποτέλεσμα εντονότερη τριχόπτωση από ό,τι συνήθως.
14. Ακμή
Το στρες αυξάνει την παραγωγή της ανδρογόνου ορμόνης που μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση ακμής.
15. Ερεθισμοί του δέρματος
Το συνεχές στρες μπορεί να ερεθίσει τις νευρικές ίνες οδηγώντας σε διάφορες δερματικές παθήσεις όπως έκζεμα, δερματίτιδα και ψωρίαση.
Οι στρατηγικές για τη διαχείριση του στρες ποικίλλουν ανάλογα με την πηγή του άγχους μας. Μερικές επιλογές περιλαμβάνουν:
- Τακτική φυσική άσκηση
- Επαρκής ύπνος
- Υγιεινή διατροφή
- Εφαρμογή τεχνικών χαλάρωσης (διαλογισμός, γιόγκα, βαθιές ανάσες, μασάζ)
- Χρόνος με την οικογένεια και τους φίλους
- Διατήρηση της αίσθησης του χιούμορ
- Ψυχοθεραπεία και/ή ομάδες ψυχολογικής υποστήριξης
- Αφιέρωση χρόνου για χόμπυ (διάβασμα, μουσική)
- Εντοπισμός αιτιών εκδήλωσης του (π.χ. ανεπαρκής ύπνος)
- Εκμάθηση νέων στρατηγικών αντιμετώπισης των προκλήσεων
Καθώς διαφέρουμε ως προς το τι θεωρούμε στρεσογόνο, είναι σημαντικό να καθορίσουμε τα προσωπικά μας όρια του στρες. Κάτι που μπορεί να προκαλεί άγχος σε κάποιον άλλον μπορεί να μην ενοχλεί εμάς και το αντίθετο.
Επίσης, τα συμπτώματα του στρες μπορεί να ποικίλλουν από άτομο σε άτομο και σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να είναι πανομοιότυπα με συμπτώματα που προκαλούνται από ιατρικές ασθένειες που οφείλονται σε άλλες αιτίες. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας σχετικά με τις ανησυχίες σας.
Τέλος, είτε διανύετε μία στρεσογόνο περίοδο είτε όχι, αφιερώστε λίγο χρόνο σε τακτική βάση για να ασχοληθείτε με τον εαυτό σας και να διερευνήσετε πώς αισθάνεστε. Αυτό μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια του διαλογισμού ή απλώς ενώ κάθεστε κάπου ήρεμα. Εξετάστε νοητικά το σώμα σας για τυχόν πόνους και άλλα συμπτώματα που μπορεί να υποδεικνύουν την ανάγκη για τη διαχείριση του στρες.
Είναι αρκετά συνηθισμένο να προχωράμε με τις ζωές μας, υποτιμώντας ή αγνοώντας σημαντικά στοιχεία που υποδεικνύουν ότι είμαστε συναισθηματικά φορτισμένοι. Ωστόσο, η αφαίρεση της μπαταρίας από έναν συναγερμό φωτιάς δεν σβήνει τη φωτιά. Τα σωματικά σας συμπτώματα μπορεί να προσφέρουν πολύτιμες ενδείξεις για απαραίτητες αλλαγές που χρειάζεται να κάνετε ως προς τον τρόπο ζωής σας.
Πηγή: blog.psychcentral.com
Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
