Όλοι μας σε κάποιο βαθμό αποφεύγουμε ό,τι μας προκαλεί άγχος, για να αποστασιοποιηθούμε από τη δυσφορία που προκαλεί. Έχουμε διαμορφώσει την αντίληψη ότι η κάλυψη των αναγκών μας πρέπει να προέρχεται από τους άλλους και έχουμε ξεχάσει την ικανότητά μας να ανακουφιζόμαστε μόνοι μας από τον πόνο.
Δουλεύω με ασθενείς που νιώθουν πολύ μεγάλο πόνο είτε λόγω δύσκολων συνθηκών που βίωσαν στη ζωή τους είτε λόγω αναμενόμενων και μη αναμενόμενων προκλήσεων της ζωής τους. Συνδέομαι μαζί τους και τους ακούω με ενσυναίσθηση καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπείας.
Καμιά φορά νιώθω ότι θέλω και εγώ η ίδια να απομακρυνθώ από αυτόν τον πόνο, καθώς όταν φαντάζομαι πώς είναι να βρίσκομαι στη θέση τους, να συμμερίζομαι την ιστορία τους προσωπικά και φοβούμενη ότι μπορεί και εγώ να βρεθώ σε αυτή την κατάσταση, νιώθω συχνά μεγάλο φορτίο. Παρόλο που μου έρχεται ενστικτωδώς η τάση να αποκόψω τα συναισθήματά μου, καταβάλλω προσπάθεια να παραμένω ολοκληρωτικά επικεντρωμένη στο τώρα και να είμαι ανοιχτή απέναντι σε ό,τι ακούω.
Όλοι μας σε κάποιο βαθμό αποφεύγουμε ό,τι μας προκαλεί άγχος, για να αποστασιοποιηθούμε από τη δυσφορία που προκαλεί στη σκέψη και στα συναισθήματά μας. Θα προτιμούσαμε μάλιστα να απαρνηθούμε τους φόβους, τις ανησυχίες και την υπερανάλυση, για να αποτρέψουμε κάθε πιθανή παρενέργεια που μπορεί να έχουν στο μυαλό και το σώμα μας.
Όσο απεγνωσμένα κι αν προσπαθούμε, οι σκέψεις και τα συναισθήματα δεν σταματούν να εμφανίζονται. Ο πόνος μας είναι αναπόφευκτος, γιατί προδιαγράφεται από την ανθρώπινη φύση μας. Σε όλη την πορεία της εξέλιξής μας, βιώνουμε αναπόδραστα καταστάσεις που είναι επίπονες, δύσκολες και εκτός του ελέγχου μας. Η μοναδική επιλογή που έχουμε είναι απλώς αν θα τις δεχτούμε, θα τις αντιμετωπίσουμε και θα τις διαχειριστούμε.
Όταν αντιστεκόμαστε στον πόνο και τον συσσωρεύουμε μέσα μας, συνεισφέρουμε στην επιδείνωση της έντασης και της συχνότητας των αρνητικών συναισθημάτων και αισθανόμαστε να βιώνουμε ένα «μαρτύριο». Το μαρτύριο αυτό, ωστόσο, δεν αποτελεί μέρος της ανθρώπινης φύσης μας.
Οι καθηγητές Ψυχολογίας Κριστίν Νεφ και Κρίστοφερ Γκέρμερ που διερεύνησαν εις βάθος την έννοια της «συμπόνιας προς τον εαυτό μας» (self-compassion), προτείνουν ότι, είτε πρόκειται για σωματική είτε για ψυχική αίσθηση, είναι σημαντικό να αφήνουμε τον εαυτό μας χαλαρό και ελεύθερο να κάνει αυτό που νιώθει (let yourself be). Το 2018, δημοσιεύτηκαν παραπάνω από 1840 άρθρα που αφορούσαν τα πλεονεκτήματα του να έχει κανείς την ικανότητα (ή να την αποκτήσει προοδευτικά) να έχει συμπόνια απέναντι τον εαυτό του.
Όλοι μοιραζόμαστε την κοινή ανάγκη να μας ακούσει κάποιος, να συνδεθούμε με κάποιον, να επικυρωθούμε και να ανακουφιστούμε. Έχουμε διαμορφώσει την αντίληψη ότι η κάλυψη των αναγκών μας πρέπει να προέρχεται από τους άλλους και μάλιστα έχουμε προσκολληθεί και σε συγκεκριμένες ιδέες σχετικά με το τον τρόπο που πρέπει να λαμβάνουμε υποστήριξη και ενθάρρυνση από τους άλλους. Έχουμε κατευθύνει όλη μας την προσοχή στην εξωτερική αναγνώριση και υποστήριξη, και συνεπώς, έχουμε ξεχάσει την ικανότητά μας να ανακουφιζόμαστε μόνοι μας από τον πόνο και να ενδυναμώνουμε τον εαυτό μας εσωτερικά.
Υπάρχουν πρώιμες επιρροές που επιδρούν στη διαμόρφωση της ικανότητας να προσφέρει κανείς συμπόνια στον εαυτό του, όπως η ασφαλή προσκόλληση, η κριτική που πιθανόν να έχουμε δεχτεί από τις γονικές φιγούρες, οι συγκρούσεις στο σπίτι και το ιστορικό παραμέλησης ή κακοποίησης. Όταν είμαστε συμπονετικοί απέναντι στον εαυτό μας, μπορεί να ανακαλύψουμε συνθήκες στις οποίες δεν αγαπηθήκαμε και δεν λάβαμε τη συμπόνια που θέλαμε και χρειαζόμασταν. Πρέπει, όμως, να είμαστε πρόθυμοι να περάσουμε μέσα από αυτή τη διαδικασία αν θέλουμε να αμφισβητήσουμε τελικά τις τωρινές αντιλήψεις μας και να αφήσουμε τον εαυτό μας να βιώσει αυτό το αυθεντικό δώρο της αληθινής συμπόνιας.
Συνεχώς πρέπει να διερωτόμαστε: Ποιες είναι οι ανάγκες μου; Τι χρειάζομαι τώρα;
Ας σκεφτούμε Τι θα έλεγα εγώ σε ένα φίλο αν βρισκόταν στη θέση που βρίσκομαι εγώ τώρα και πώς θα ένιωθα για την κατάστασή του;
Ας προσφέρουμε επικύρωση στον εαυτό μας με το να αναγνωρίσουμε πόσο επίπονο είναι αυτό που βιώνουμε και για ποιο λόγο μπορεί να συμβαίνει αυτό. Στη συνέχεια, ας υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας ότι έτσι είναι η ανθρώπινη φύση, η ζωή είναι εξ’ ορισμού γεμάτη από πόνο και δυσκολίες, διαφορετικές για τον καθένα μας. Το να αγωνιζόμαστε και να παλεύουμε δεν είναι τίποτα άλλο, παρά μέρος της ζωής και της εξέλιξής μας. Ας σταθούμε με ευγένεια απέναντι στον εαυτό μας, με το να του προσφέρουμε ανακούφιση. Έτσι, θα του υπενθυμίζουμε συνεχώς ότι έχει αληθινή αξία.
Μερικές σωματικές στάσεις που ανακουφίζουν μέσω του αγγίγματος είναι: (1) το ένα χέρι να κρατά το άλλο (2) το ένα χέρι να χαϊδεύει το άλλο (3) το ένα χέρι πάνω στην καρδιά (4) το ένα χέρι πάνω στην κοιλιά και το άλλο πάνω στην καρδιά (5) τα δύο χέρια πάνω στην κοιλιά (6) το ένα χέρι πάνω στο μάγουλο (7) και τα δύο χέρια να αγκαλιάζουν το πρόσωπο (8) το απαλό χάιδεμα των βραχιόνων (9) να προσφέρουμε μια αγκαλιά στον εαυτό μας (10) να ακουμπάμε απαλά τα χέρια μας πάνω στα πόδια μας ενώ καθόμαστε.
Ας πούμε λοιπόν στον εαυτό μας τα λόγια που θέλουμε να ακούσουμε. Μπορούμε να επαναλάβουμε στον εαυτό μας Σε καταλαβαίνω, Σε νιώθω, Νοιάζομαι για σένα, και άλλες φράσεις που μας κάνουν να νιώθουμε καλά. Μπορούμε επίσης να προσφέρουμε ενθάρρυνση στον εαυτό μας με το να λέμε Μπορείς να το κάνεις, Είσαι πολύ ικανός/-ή, Αξίζεις πραγματικά, ή ό,τι άλλο μας κάνει να νιώθουμε υποστήριξη.
Όταν δίνουμε προσοχή στις βασικές μας ανάγκες και ανταποκρινόμαστε ουσιαστικά σε αυτές, μαθαίνουμε να θέλουμε και να αναμένουμε συμπόνια, που δεν είναι και πάντα εύκολο να την αποδεχτούμε και να την κάνουμε μέρος του εαυτού μας. Μπορεί αρχικά να μας φαίνεται άβολο και περίεργο, απειλητικό ή και όχι απαραίτητο. Παρόλα αυτά, όσο περισσότερο εμπλεκόμαστε και εξασκούμαστε σε αυτό, εξελισσόμαστε καθώς βρίσκουμε νέους τρόπους να προσφέρουμε εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας την προσοχή και το νοιάξιμο που χρειάζεται.
Θυμήσου ότι οι ανάγκες σου συνέχεια αλλάζουν, επομένως είσαι ο μοναδικός που ξέρει τι θέλει ακριβώς ανά πάσα στιγμή. Να περνάς χρόνο με τον εαυτό σου, ανεξάρτητα από τις καταστάσεις που προκύπτουν. Να στέκεσαι με συμπόνια απέναντι σε όλες τις πτυχές του εαυτού σου, γιατί ολόκληρος ο εαυτός σου, όπως ακριβώς είναι, έχει αληθινή αξία.
Πηγή: blogs.psychcentral.com
Συγγραφέας: Michelle Maidenberg, Ph.D.
Απόδοση: Μαρίζα Σταγάκη
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
