Τα άτομα που έχουν υποστεί κρανιοεγκεφαλική κάκωση, συνήθως, μετά από κάποιο ατύχημα, παρουσιάζουν σωματικά, γνωστικά συμπτώματα και κάποιες συναισθηματικές αντιδράσεις. Η ένταση και η διάρκεια των συμπτωμάτων εξαρτώνται από το μέγεθος του τραυματισμού.
Τα συμπτώματα μετά από έναν ήπιο τραυματισμό μπορεί να διαρκέσουν λιγότερο, απ’ ότι μετά από ένα σοβαρό και εκτεταμένο τραυματισμό. Πέρα από τα σωματικά και τα γνωστικά συμπτώματα, είναι αναγκαίο να εκτιμούνται και συμπτώματα διάθεσης, που σχετίζονται με τις συναισθηματικές αντιδράσεις, που το άτομο αναπτύσσει, μετά από έναν εγκεφαλικό τραυματισμό.
Οι συναισθηματικές αντιδράσεις που εμφανίζονται μετά από τραυματισμό του εγκεφάλου είναι η μειωμένη αυτο-εκτίμηση, η αμηχανία, εξάρτηση, η κατάθλιψη και το άγχος.
Η μειωμένη αυτο-εκτίμηση είναι πιθανό να εμφανιστεί όταν τα άτομα συνειδητοποιούν ότι οι ικανότητες τους έχουν περιοριστεί πλέον και αυτό μπορεί να αποτελεί μία ρεαλιστική ματιά στην κατάσταση. Όντως, μετά από έναν εγκεφαλικό τραυματισμό τα άτομα έχουν μειωμένες ικανότητες. Επίσης, τα άτομα είναι πιθανό να αναπτύξουν συναισθήματα αβοηθησίας, ειδικά στην οξεία φάση, καθώς τότε βλέπουν τις δυσκολίες τους να διαχειριστούν και να ελέγξουν το περιβάλλον τους.
Ως αποτέλεσμα, υπάρχει πιθανότητα τα άτομα να αναπτύξουν σχέσεις εξάρτησης με τα οικεία τους πρόσωπα. Η εξάρτηση από τους άλλους μπορεί να είναι σωματική ή συναισθηματική. Άλλες φορές, προκαλείται αμηχανία από τις γνωστικές δυσκολίες που μπορεί να βιώνουν. Για παράδειγμα, ένα άτομο μπορεί να μη δύναται να κατονομάσει σωστά αντικείμενα πλέον (ανομία), ή να έχει δυσκολίες στη βραχυπρόθεσμη μνήμη, οπότε να μη θυμάται τι συνέβη πριν από λίγο.
Το αυξημένο άγχος αποτελεί μία ακόμη συναισθηματική αντίδραση. Τα αγχώδη συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν υπερβολική επαγρύπνηση, γρήγορη ομιλία, ταχυπαλμία, εφίδρωση, ανασφάλεια, νευρικότητα, κ.α. Το άγχος, συνήθως, οφείλεται σε επαναλαμβανόμενες αποτυχίες κατά τη διάρκεια των θεραπειών και μπορεί να συνοδεύεται από ρεαλιστική αντίληψη των μειωμένων πλέον ικανοτήτων του ατόμου. Επίσης, το άγχος μπορεί να οφείλεται σε γενικευμένη ανασφάλεια και φόβο για το μέλλον.
Διαβάστε σχετικά: Ο ρόλος του νευροψυχολόγου
Η κατάθλιψη είναι αρκετά συχνή στα άτομα που έχουν υποστεί κάποιον εγκεφαλικό τραυματισμό. Τα συνήθη συμπτώματα είναι η θλίψη, οι δυσκολίες στη μνήμη, η απάθεια, η δυσκολία στη λήψη αποφάσεων, η μειωμένη λίμπιντο, η έλλειψη ενδιαφέροντος για την περιποίηση του σώματος και του ρουχισμού, η αυτοκριτική, οι διαταραχές ύπνου, κ.α. Στα άτομα με πρότερο ιστορικό κατάθλιψης είναι πολύ πιθανή η εμφάνιση Μείζονος Καταθλιπτικού Επεισοδίου.
Αντιθέτως, στα άτομα, τα οποία δεν έχουν αντίστοιχο ιστορικό, η παρουσία καταθλιπτικών συμπτωμάτων εντάσσεται στην Αντίδραση Προσαρμογής με Καταθλιπτική Διάθεση. Αποτελούν, δηλαδή, συμπτωματολογία που οφείλεται στις συνοδές απώλειες του τραυματισμού. Για παράδειγμα, ένα άτομο μπορεί να μην είναι σε θέση να εργαστεί αποτελεσματικά, ίσως χάνει την ανεξαρτησία του, κ.τ.λ.
Είναι σημαντικό να γίνει διαφοροδιάγνωση, καθώς κάποια καταθλιπτικά συμπτώματα μπορεί να οφείλονται στον ίδιο τον εγκεφαλικό τραυματισμό. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του τραυματισμού συγκεκριμένων περιοχών του μετωπιαίου λοβού, μπορεί να παρουσιάζεται Ψευδο-κατάθλιψη με απάθεια κ.α.
Στα πλαίσια των συναντήσεων με το νευροψυχολόγο ανακύπτουν τα παραπάνω. Όσον αφορά τις γνωστικές λειτουργίες, τα άτομα μπορούν να βοηθηθούν, αρχικά γνωρίζοντας τις πραγματικές τους δυνατότητες μετά από έναν εγκεφαλικό τραυματισμό μέσα από μία εκτενή νευροψυχολογική εκτίμηση.
Έπειτα, διενεργώντας το πρόγραμμα αποκατάστασης, ο νευροψυχολόγος μπορεί να στηρίξει και να ενθαρρύνει τα άτομα δουλεύοντας για την ανάκτηση των γνωστικών λειτουργιών που επλήγησαν. Εστιάζοντας στις ικανότητες που διατηρήθηκαν και σε αυτές που ανακτήθηκαν, τα άτομα λαμβάνουν συναισθηματική στήριξη. Η συμβουλευτική, η ψυχοθεραπεία και η αντίστοιχη φαρμακευτική αγωγή μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά στην κατάθλιψη και το άγχος.
Βιβλιοαγραφία:
- Broshek, D. K., De Marco, A. P., & Freeman, J. R. (2015). A review of post-concussion syndrome and psychological factors associated with concussion. Brain injury, 29(2), 228–237. https://doi.org/10.3109/02699052.2014.974674
- Sohlberg, M., & Mateer, C.(2001). Γνωστική Αποκατάσταση: Μια συνθετική Νευροψυχολογική Προσέγγιση. Μετάφραση: Γιαζκουλίδου Αικ. Επιμ: Κοσμίδου Μ. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
