Το να δώσουμε λίγο χρόνο για να συνδεθούμε ανθρώπινα μαζί τους, το να μοιραστούμε κάποιες πολύ βασικές πληροφορίες για εμάς, δεν θα καταστρέψει το κύρος μας αλλά θα αποδομήσει την ειδημοσύνη μας και θα μας οδηγήσει σε ένα αυθεντικό εσωτερικό διάλογο, στον οποίο θα συνειδητοποιήσουμε ότι το να εργαζόμαστε ως ψυχοθεραπευτές συνιστά ένα σπουδαίο προνόμιο, το οποίο οφείλουμε στους ανθρώπους που μας εμπιστεύονται τις ιστορίες τους.
Συχνά οι άνθρωποι αναρωτιούνται εάν οι θεραπευτές και οι θεραπεύτριες στην ιδιωτική μας ζωή αντιμετωπίζουμε δυσκολίες ή παρόμοια προβλήματα με όσους βοηθάμε. Η πιο διαδεδομένη ιδέα είναι πως αν κάποια/ος εργάζεται στο πεδίο της ψυχοθεραπείας είναι περισσότερο σοφός/η1, ώριμη και σε ισορροπία σε όλα τα πεδία της ζωής της.
Αυτό μπορεί να είναι σε ένα βαθμό αλήθεια, καθώς η συμμετοχή μας σε αυθεντικούς διαλόγους μας κάνει περισσότερο πλούσιους συναισθηματικά και νοητικά, αλλά είναι βέβαιο πως ο ρόλος των ειδικών είναι επενδυμένος με μια αύρα κύρους και αυθεντίας. Η στάση με την οποία πολλοί/ες θεραπευτές και θεραπεύτριες συνδεόμαστε με τις θεραπευόμενες μας, η γλώσσα, το βλέμμα μας για αυτούς συχνά ενισχύουν την εικόνα μας ως άτρωτους, απρόσβλητους από τα προβλήματα και ψυχικά ισορροπημένους ανθρώπους.
Ωστόσο τα πράγματα είναι πιο σύνθετα και περίπλοκα καθώς όσοι εργαζόμαστε ως θεραπευτές και θεραπεύτριες έχουμε μάλλον περισσότερο έντονους εσωτερικούς διαλόγους από τους άλλους ανθρώπους, αφού οι εσωτερικές μας συνομιλίες, οι αντιφάσεις και οι συγκρούσεις μας εμπλουτίζονται, διευρύνονται και ενδεχομένως επηρεάζονται από την αυθεντική σχέση που βιώνουμε με τους θεραπευόμενους και τις θεραπευόμενες μας.
Θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει πως αυτό είναι το κόστος της ενσυναίσθησης, μιας ιδιότητας που είναι απαραίτητη στη δουλειά μας και μας βοηθά να κατανοήσουμε πραγματικά τα προβλήματα των άλλων ανθρώπων μόνο εάν ταυτιστούμε σε ένα βαθμό συναισθηματικά μαζί τους ώστε να καταλάβουμε τη συμπεριφορά και τα συναισθήματά τους.
Γίνε καλύτερος Θεραπευτής/τρια με το ΑCADEMY Επιμορφωτικό Σεμινάριο: «Ο Ίρβιν Γιάλομ και η Τέχνη της Ψυχοθεραπείας»
Αυτό σημαίνει ότι όσο καλά και αν έχουμε εκπαιδευτεί και αν το θεωρητικό μας οπλοστάσιο περιλαμβάνει σπουδαίες έννοιες που μας βοηθούν στον αναστοχασμό μας, όπως είναι η συνήχηση, η προβολική ταύτιση, η μεταβίβαση και η αντιμεταβίβαση, (ανάλογα με τις θεωρητικές βάσεις μας οι ορισμοί διαφοροποιούνται), όσο καν αν έχουμε βιώσει οι ίδιοι/ες την εμπειρία της ψυχοθεραπείας, είμαστε πάντα εκτεθειμένοι σε ένα καταιγισμό αναδυόμενων συναισθημάτων και βιωμάτων που συχνά μας συνδέουν με τις δικές μας συναισθηματικές εμπλοκές.
Η προσπάθεια που καταβάλλουμε να είμαστε ανοιχτοί/ες για να κατανοήσουμε σε βάθος τις αφηγήσεις των ανθρώπων ή η συναισθηματική σύνδεση που βιώνουμε κατά τη διάρκεια των συνεδριών, ενδέχεται να μας οδηγήσει σε ένα είδος επαγγελματικής εξουθένωσης, για την οποία διστάζουμε να μιλήσουμε ανοικτά στις φιλικές ή κοινωνικές μας σχέσεις.
Αυτό είναι το τίμημα, της αποδοχής του ρόλου της ειδικής που έχει έτοιμες λύσεις ή μπορεί να δώσει συνταγές και κατευθύνσεις για τη ζωή των ανθρώπων που βοηθά.
Ωστόσο στη συνεργατική θεραπευτική προσέγγιση2, μέσα από μια κονστρουξιονιστική οπτική, μπορούμε να κατανοήσουμε τη σημασία αλλά και το αναπόφευκτο της συνκατασκευής του πλαισίου της θεραπευτικής σχέσης ώστε να εργαζόμαστε με έναν εναλλακτικό τρόπο.
Σε αυτή την οπτική έχουμε τη δυνατότητα να είμαστε δεκτικοί, να αποδεχτούμε και να αναγνωρίσουμε την επίδραση που ασκούν στις ζωές μας οι ιστορίες των ανθρώπων με τους οποίους εργαζόμαστε. Οι ιστορίες αυτές αναπόφευκτα επηρεάζουν τις αφηγήσεις μας για τα προβλήματα και τις λύσεις.
Ταυτόχρονα προτείνουμε να αποδεχτούμε ότι ο διάλογος αποτελεί μια υπαρξιακή εμπειρία όχι μόνο για τους ανθρώπους με τους οποίους εργαζόμαστε αλλά και για εμάς και ότι είναι σημαντικό να είμαστε ανοικτοί στην σχέση μαζί τους , στο βαθμό που δεν αλλοιώνονται και δεν παραβιάζονται τα όρια και οι διακριτοί μας ρόλοι.
Έτσι το να δώσουμε λίγο χρόνο για να συνδεθούμε ανθρώπινα μαζί τους, το να μοιραστούμε κάποιες πολύ βασικές πληροφορίες για εμάς, δεν θα καταστρέψει το κύρος μας αλλά θα αποδομήσει την ειδημοσύνη μας και θα μας οδηγήσει σε ένα αυθεντικό εσωτερικό διάλογο, στον οποίο θα συνειδητοποιήσουμε ότι το να εργαζόμαστε ως ψυχοθεραπευτές συνιστά ένα σπουδαίο προνόμιο, το οποίο οφείλουμε στους ανθρώπους που μας εμπιστεύονται τις ιστορίες τους.
Μέσα από αυτό το διάλογο μπορούμε επίσης να αφεθούμε στη ρευστότητα και την αβεβαιότητα που έχουν οι θεωρίες και οι πεποιθήσεις μας και να αναζητήσουμε υποστήριξη από άλλες θεραπεύτριες ή να δημιουργήσουμε δίκτυα υποστηρικτικών συνομιλιών που θα μας βοηθήσουν να ξεχωρίσουμε τις ζωές μας από τις ζωές των θεραπευόμενων μας και να ανακουφιστούμε από το βάρος των ιστοριών τους!
[1] Στο κείμενο τα γένη θα εναλλάσσονται με τυχαίο τρόπο, καθώς η πρόθεση είναι να μην κυριαρχήσει σε αυτό, μια αρσενική ή θηλυκή γλώσσα.
[2] Μια βασική παρουσίαση των θέσεων της συνεργατικής προσέγγισης στην ψυχοθεραπεία, μπορείτε να δείτε στο https://synixiseis.gr/?p=1759, όπου παραθέτουμε ένα άρθρο της H. Anderson, το οποίο έχει δημοσιευτεί στο επιστημονικό συστημικό περιοδικό ΜΕΤΑΛΟΓΟΣ.
