Πώς οι γονείς μπορούν να διαχειριστούν αυτή την αναπτυξιακή πρόκληση και να αποτελέσουν σύμμαχοι στην ανεξαρτητοποίηση των παιδιών τους.
Γύρω στην ηλικία των δύο ετών, τα παιδιά εισέρχονται σε ένα στάδιο, του οποίου χαρακτηριστικό είναι ότι αψηφούν τους άλλους. Αν έχετε ένα παιδί σε αυτή την ηλικία, πιθανώς να διαπιστώσετε ότι λέει «όχι» στα πάντα, διαρκώς προκαλώντας σας, και εκφράζεται με θυμό ή κλάματα όταν τα πράγματα δεν γίνονται όπως τα θέλει. Αυτές οι συμπεριφορές είναι τυπικές της αυτοεπιβεβαίωσης, μιας φυσικής διαδικασίας, την οποία οι γονείς πρέπει να κατανοήσουν και να ακολουθήσουν.
Το πιο σημαντικό που πρέπει να κατανοήσουν οι γονείς είναι ότι αυτή η συμπεριφορά δεν είναι κάτι κακό. Για την ακρίβεια, αυτή η καινούρια στάση, όπου τα παιδιά γίνονται επαναστάτες, ανυπάκουα και όχι πολύ καλόβολα είναι απλώς μέρος της ανάπτυξής τους. Μάλιστα, είναι θετικό ότι μια τέτοια συμπεριφορά είναι παρούσα. Αυτό συμβαίνει επειδή, παρόλο που είναι εξαντλητική, ενοχλητική και σας εξοργίζει, είναι σημάδι ότι χτίζουν τη δική τους ταυτότητα με έναν υγιή τρόπο.
Αυτοδιεκδίκηση στα παιδιά
Η αυτοδιεκδίκηση είναι παρούσα σε όλα τα ανθρώπινα όντα. Είναι το χαρακτηριστικό που σας επιτρέπει να κατανοήσετε και να εκφράσετε τον εαυτό σας ως ξεχωριστό άτομο. Χάρη σε αυτό, μπορείτε να υπερασπιστείτε τα συμφέροντα και τα δικαιώματά σας, και να εκφράσετε τη γνώμη και τα συναισθήματά σας με ειλικρίνεια.
Επιπλέον, χωρίς την αυτοδιεκδίκηση, που είναι ένα θεμελιώδες συστατικό στοιχείο της αυτοεκτίμησής σας, το πιο πιθανό είναι ότι θα γινόσασταν ένα παθητικό, υποτακτικό και εξαρτημένο ον.
Στην περίπτωση των παιδιών, δύο φαινόμενα προκύπτουν, που μας κάνουν να δούμε την αυτοδιεκδίκηση ως κάτι αρνητικό. Από τη μια πλευρά, είναι κοινή η πεποίθηση ότι τα μικρά πρέπει να υπακούν τις εντολές των ενηλίκων χωρίς να τις αμφισβητούν. Από την άλλη, πριν την ηλικία των δύο, τα παιδιά δεν παρουσιάζουν αυτόν τον τύπο συμπεριφοράς, κι έτσι η ξαφνική της εμφάνιση μπορεί να εκπλήξει και να μπερδέψει τους γονείς.
Στην πραγματικότητα, το παιδί δεν έχει αλλάξει την προσωπικότητά του. Ούτε έχει πρόβλημα συμπεριφοράς. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι απλά περνάει ένα φυσιολογικό αναπτυξιακό στάδιο. Μάλιστα, είναι σε αυτή την ηλικία, ανάμεσα στους 24 και 36 μήνες, που τα νήπια ξεκινούν να αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως ξεχωριστά όντα. Πράγματι, μέχρι τότε, δεν αντιλαμβάνονται ξεκάθαρα τη διαφορά ανάμεσα στον εαυτό τους και το εξωτερικό περιβάλλον.
Αυτό τα κάνει να θέλουν να επιβεβαιώσουν τον εαυτό τους ως ξεχωριστό άνθρωπο, και να προσπαθήσουν, με αυτή την έννοια, να υποστηρίξουν τις απόψεις, τις επιθυμίες τους και τη δική τους οπτική. Η εναντίωση στους ενήλικες είναι ένα από τα κύρια εργαλεία που βρίσκουν για να το πετύχουν. Γι’ αυτό, είναι συνηθισμένο για τα νήπια να αρνούνται οποιαδήποτε παράκληση ή πρόταση από τους γονείς τους.
Διαβάστε σχετικά: Μεγαλώνοντας ανεξάρτητα παιδιά
Παιδικά ξεσπάσματα: ένας τρόπος εκδήλωσης της προσπάθειας για αυτοδιεκδίκηση
Κατά τη διαδικασία της αυτοδιεκδίκησης, τα παιδικά ξεσπάσματα είναι συνηθισμένα. Τελικά, πρόκειται για συναισθηματικές εκφράσεις που είναι επίσης φυσικές και υγιείς. Για την ακρίβεια, συμβαίνουν στην πλειονότητα των νηπίων αυτής της ηλικίας. Η δυσκολία προκύπτει όταν οι ενήλικοι που είναι υπεύθυνοι για το συγκεκριμένο παιδί δεν ξέρουν πώς να χειριστούν αυτές τις συναισθηματικές εκφράσεις.
Αν, ως γονιός, χάσετε την υπομονή σας, πιθανώς να επιπλήξετε τα παιδιά σας και να τα αναγκάσετε να υπακούσουν και να συμμορφωθούν. Ωστόσο, αυτό δεν κάνει τίποτε άλλο από το να αυξάνει τα ξεσπάσματα σε συχνότητα, διάρκεια και ένταση. Αντίθετα, αν καταλάβετε τον ρόλο των παιδικών ξεσπασμάτων και την ανάγκη που κρύβεται πίσω από αυτά, μπορείτε να στρέψετε την ενέργεια των παιδιών σας προς μια θετική για όλους κατεύθυνση.
Τρόποι για να διαχειριστείτε προκλητικές συμπεριφορές
Ξέρουμε ήδη ότι η ευφυής διαχείριση της τάσης των παιδιών για αυτοδιεκδίκηση εκτείνεται πέρα από τους τσακωμούς και την αντίσταση με συστηματικό τρόπο. Παρ’ όλα αυτά, τα παιδικά ξεσπάσματα είναι αναμφισβήτητα οδυνηρά και άβολα τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες.
Πώς, λοιπόν, μπορούμε να μειώσουμε την εμφάνιση των παιδικών ξεσπασμάτων; Eδώ παρουσιάζονται μερικά βασικά σημεία για να το πετύχετε:
- Όσο μπορείτε, επιτρέψτε στο παιδί να παίρνει τις δικές του αποφάσεις. Με αυτό τον τρόπο, νιώθετε ότι έχετε επιλογή και ότι η φωνή σας ακούγεται και δεν θα χρειαστεί να επιβληθείτε με το να εναντιωθείτε στο παιδί σας.
- Θέστε τα όρια που είναι αυστηρώς απαραίτητα και να είστε ευέλικτοι με τα υπόλοιπα. Φυσικά, υπάρχουν περιπτώσεις που δεν είναι δυνατόν να διαπραγματευθείτε και θα πρέπει να υψώσετε ανάστημα και να γίνετε καθοδηγητές. Παρ’ όλα αυτά, σε πολλές άλλες περιστάσεις, μπορείτε να λάβετε υπόψη τη γνώμη του παιδιού σας.
- Επιτρέψτε στο παιδί να εκφραστεί συναισθηματικά. Παρόλο που τα όρια που θέσατε είναι απαραίτητα και πρέπει να τα σεβόμαστε, το μικρό σας έχει το δικαίωμα να νιώθει θυμό, οργή, απέχθεια ή θλίψη, όταν αυτά τα όρια το εμποδίζουν από το να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε φράσεις όπως: «Είναι φυσιολογικό να νιώθεις θυμωμένος/η, αλλά δεν είναι εντάξει να σπας ή να πετάς πράγματα. Όταν νιώθεις έτσι, μπορείς να μου μιλήσεις και να πάμε βόλτα». Εκτιμήστε τα, αφήστε τα να δουν ότι καταλαβαίνετε γιατί νιώθουν έτσι και χειριστείτε τα με κατανόηση και σεβασμό.
Εν συντομία, θυμηθείτε ότι τα παιδιά μπορούν, και πρέπει, να έχουν τη δική τους γνώμη, να παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις και να έχουν τα δικά τους συναισθήματα. Μην υποθέτετε ότι θα πρέπει να υπακούν τυφλά ή να είναι διαρκώς υποτακτικά. Επιπλέον, μην παίρνετε προσωπικά την επαναστατική και προκλητική τους στάση. Δεν το κάνουν για να σας ενοχλήσουν ή να δείξουν την έλλειψη σεβασμού τους, απλώς επιβεβαιώνουν την ταυτότητά τους.
Απόδοση: Νταλιακούρα Παναγιώτα, απόφοιτη του τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ
Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή – Επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
