Ο διαχωρισμός τωρινών από τους παρελθοντικούς κινδύνους στον εγκέφαλο, μπορεί να είναι το κλειδί για τη θεραπεία της ΔΜΤΣ.
Τα ζώα για να επιβιώσουν μέσα σε ένα δυναμικό περιβάλλον, πρέπει να αναγνωρίζουν και να ανταποκρίνονται κατάλληλα σε ερεθίσματα που σηματοδοτούν κίνδυνο. Η επιβίωση εξαρτάται επίσης από την καταστολή της απόκρισης στην απειλή κατά τη διάρκεια ενός ερεθίσματος που προβλέπει την απουσία απειλής και την ύπαρξη ασφάλειας.
Η κατανόηση των βιολογικών υποστρωμάτων των συναισθηματικών αναμνήσεων κατά τη διάρκεια μιας εργασίας κατά την οποία τα ζώα μαθαίνουν να εκτελούν με ευελιξία αμυντικές αντιδράσεις σε σήματα πρόβλεψης απειλής και ασφάλειας, είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη θεραπειών για διαταραχές μνήμης, όπως η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες.
Μια ομάδα νευροεπιστημόνων εντόπισε σε ποντίκια εγκεφαλικές διεργασίες, που βοηθούν στο διαχωρισμό τωρινών από παρελθοντικών κινδύνων.
Τα ευρήματα, τα οποία δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Nature, συμβάλλουν στην κατανόηση της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες (ΔΜΤΣ), μιας πάθησης που χαρακτηρίζεται από την αδυναμία αναγνώρισης «ασφαλών» καταστάσεων, καθώς και από την αδυναμία διάκρισης μεταξύ παρελθοντικών και τωρινών κινδύνων.
Οι αναμνήσεις ενός τραυματικού επεισοδίου μπορούν να διαρκέσουν για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, αναφέρει ο Δρ. Eric Klann, διευθυντής του Κέντρου Νευροεπιστήμης του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. Είμαστε όμως σε θέση να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις αναμνήσεις επιλεκτικά, όπως το να προβλέψουμε και να ανταποκριθούμε σε έναν επακόλουθο, σχετικό κίνδυνο, όντας, επίσης, σε θέση να αναγνωρίζουμε πότε δεν υπάρχουν απειλές. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη συμπεριφορά επιβίωσης σε ένα αβέβαιο περιβάλλον, όπως μια ζώνη συγκρούσεων ή σε περιόδους κοινωνικών αναταραχών.
Σημαντικές επιπτώσεις διαπιστώνονται, επίσης, για διαταραχές μνήμης όπως το μετατραυματικό στρες, όπου οι ασθενείς δυσκολεύονται να διακρίνουν μεταξύ σημάτων ασφάλειας και απειλής, προσθέτουν οι ερευνητές.
Η μελέτη επικεντρώθηκε στις νευρολογικές διαδικασίες που χρησιμοποιούν τα ποντίκια για να κάνουν αυτές τις διακρίσεις.
Διαβάστε σχετικά: Οι παρελθοντικές αγχωτικές εμπειρίες δεν δημιουργούν ψυχική ανθεκτικότητα στο μελλοντικό τραύμα
Η μάθηση του εντοπισμού και της κατάλληλης ανταπόκρισης στα ερεθίσματα ενός αβέβαιου περιβάλλοντος είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των ζώων, σημειώνουν οι ερευνητές. Συγκεκριμένα, τα ερεθίσματα που προβλέπουν τον κίνδυνο με αξιοπιστία προωθούν συμπεριφορές όπως το «πάγωμα» (παντελής ακινησία) για να ξεφύγουν από τον εντοπισμό.
Ωστόσο, μαζί με τα σήματα πρόβλεψης απειλών, ένα αβέβαιο περιβάλλον μπορεί να προκαλέσει και άλλα ερεθίσματα που προβλέπουν την ασφάλεια ή, συγκεκριμένα, την έλλειψη κινδύνου. Τα ζώα, λοιπόν, πρέπει να ανταποκριθούν στα σήματα που προβλέπουν απειλή με αμυντικές συμπεριφορές, ενώ στα σήματα ασφάλειας με την παύση της απόκρισης στην απειλή και την επαναφορά σε φυσιολογικές συμπεριφορές.
Οι ερευνητές επιδίωξαν να εντοπίσουν τα κυτταρικά μόρια ή τα υποστρώματα που είναι υπεύθυνα για την μακροχρόνια αποθήκευση αναμνήσεων που σχετίζονται με την απειλή και την ασφάλεια.
Εδώ και καιρό έχει βρεθεί ότι μια περιοχή του εγκεφάλου, η αμυγδαλή, διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο στη διεργασία και αποθήκευση πληροφοριών που σχετίζονται με το συναίσθημα. Λιγότερο κατανοητοί, ωστόσο, είναι οι κυτταρικοί μηχανισμοί και η δομή πίσω από αυτή. Ειδικότερα, η ταυτότητα των κυτταρικών τύπων που αποθηκεύουν πληροφορίες που σχετίζονται με σήματα, και συνεπώς επιτρέπουν στα ζώα να ανταποκριθούν κατάλληλα ακόμη και μετά την πάροδο σημαντικού χρόνου από την αρχική έκθεση στην απειλή.
Επίσης, κατανοητός είναι ο σχηματισμός και η εδραίωση μακροχρόνιων αναμνήσεων, που συμβαίνουν μέσω αλλαγών στο κυτταρικό τοπίο των πρωτεϊνών, μια δυναμική που συλλαμβάνει σημαντικά χαρακτηριστικά ενός γεγονότος, εν μέρει με τη σύνθεση νέων πρωτεϊνών.
Σε αυτή τη μελέτη, οι επιστήμονες στόχευσαν στην καλύτερη κατανόηση αυτών των μηχανισμών διακόπτοντας βασικά βήματα στη σύνθεση πρωτεϊνών σε συγκεκριμένους τύπους κυττάρων, μία στρατηγική που χρησιμοποιήθηκε για την αποκάλυψη της σπουδαιότητάς τους. Αυτή η διαδικασία επέτρεψε στους ερευνητές να εντοπίσουν τους πρωταγωνιστές σε αυτή την περίπλοκη διεργασία.
Η μελέτη μας παρέχει τις πρώτες ενδείξεις ότι η διακοπή της πρωτεϊνικής σύνθεσης σε υποπληθυσμούς ανασταλτικών νευρώνων διαταράσσει τις συναφείς αναμνήσεις που σχετίζονται με την απειλή και την ασφάλεια. Τέτοιες διαταραχές μπορεί να συμβάλλουν σε κακή προσαρμοστική συμπεριφορά σε διαταραχές μνήμης όπως η ΔΜΤΣ, συνοψίζουν οι ερευνητές.
Μελέτη: Shrestha, P., Shan, Z., Mamcarz, M. et al. Amygdala inhibitory neurons as loci for translation in emotional memories. Nature 586, 407–411 (2020). https://doi.org/10.1038/s41586-020-2793-8
Απόδοση: Κατερίνα Κακουλάκη – Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
