Πώς μπορούν οι εκπαιδευτικοί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη ισορροπημένων διανοητικά και ενεργών κοινωνικά παιδιών;
Πόσες φορές και μόνο στο άκουσμα της αξιολόγησης των παιδιών στην εκπαιδευτική διαδικασία φέρνουμε αντίσταση εμείς οι εκπαιδευτικοί; Δυστυχώς ασυναίσθητα έρχεται στο μυαλό μας κυρίως η στείρα αξιολόγηση της μάθησης, στην οποία δεν συμπεριλαμβάνεται η αξιολόγηση των διαδικασιών σκέψης που ακολούθησαν οι μαθητές/μαθήτριές μας στη διάρκεια επεξεργασίας του μαθησιακού υλικού.
Αξίζει, λοιπόν, στο σημείο αυτό να παρουσιάσουμε μια ενδεικτική διάρθρωση αξιολόγησης της μάθησης που περιλαμβάνει δύο βασικά στάδια.
Α’ στάδιο : Αξιολόγηση της ωριαίας μάθησης οποιασδήποτε μορφής (δηλωτικής και διαδικαστικής γνώσης, αξιών και στάσεων)
Β’ στάδιο : Μεταγνωστική αξιολόγηση (προγραμματισμός σκέψης, καθοδήγηση σκέψης, αυτοαξιολόγηση σκέψης, συναισθηματική αντίδραση, γνωστικές στάσεις και έξεις)
Διαβάστε σχετικά: Μαθησιακές δυσκολίες στην σχολική τάξη: είδη και σημάδια
Πιο συγκεκριμένα, με τον όρο μεταγνώση αναφερόμαστε στην επίγνωση του “μαθαίνω πώς να μαθαίνω”. Για να επέλθει, λοιπόν, ουσιαστική μάθηση μπορούμε να έχουμε εμείς οι εκπαιδευτικοί κατά νου μερικές από τις παρακάτω αρχές για τη μεταγνωστική διάσταση τόσο της διδασκαλίας όσο και της αξιολόγησης, που ακολουθούμε:
- Δίνουμε έμφαση όχι μόνο στο περιεχόμενο αλλά και στη διαδικασία σκέψης που πραγματοποιήθηκε.
- Εφαρμόζουμε την ολιστική προσέγγιση των διδακτικών θεμάτων και όχι τόσο την κατακερματισμένη ή αθροιστική μαθησιακή πορεία.
- Προσπαθούμε να γενικεύουμε και να μεταφέρουμε τη γνώση και σε άλλες συνθήκες της καθημερινής ζωής.
- Υποβάλλουμε αρκετά συχνά μεταγνωστικές ερωτήσεις ειδικά μετά από δύσκολες μαθησιακές καταστάσεις, που προβλημάτισαν τα παιδιά και δίνουμε έμφαση στις αιτίες της δυσκολίας αλλά και στους τρόπους που ξεπεράστηκαν.
- Διδάσκουμε τεχνικές, δεξιότητες και στρατηγικές στα παιδιά μέσα σ’ ένα πλαίσιο φθίνουσας καθοδήγησης.
- Λειτουργούμε ως μοντέλα - πρότυπα στα παιδιά προσεγγίζοντας τη μάθηση και τα προβλήματα με κριτική σκέψη.
- Επιστρατεύουμε την “έκφωνη σκέψη” παρουσιάζοντας αναλυτικά τις σκέψεις και τις διαδικασίες προγραμματισμού, καθοδήγησης και αξιολόγησης που εμείς ακολουθήσαμε.
- Παρέχουμε ένα ασφαλές συνεργατικό περιβάλλον μάθησης μέσα στο οποίο τα παιδιά επιτρέπεται να κάνουν λάθη, να διατυπώνουν ερωτήματα, να μοιράζονται τους προβληματισμούς τους και να αυτοαξιολογούνται με σαφή κριτήρια (π.χ. ως προς την ορθότητα, την ταχύτητα και την πρακτικότητα που επιδεικνύουν).
- Παραφράζουμε τις απόψεις των παιδιών με στόχο να αναδείξουμε τις παραδοχές τους και χρησιμοποιούμε σαφή ορολογία, για να περιγράψουμε διαδικασίες και καταστάσεις. Μαθαίνουμε έτσι στα παιδιά να κάνουν και εκείνα το ίδιο στο μέλλον.
- Βοηθάμε τα παιδιά να απενοχοποιήσουν το λάθος και να συνδέσουν τις επιτυχημένες ή αποτυχημένες “μαθησιακές απόπειρές τους” με τον βαθμό της προσπάθειας που έκαναν και όχι με άλλους εξωτερικούς παράγοντες.
Κλείνοντας, καταλαβαίνουμε ότι οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε τις μεταγνωστικές δραστηριότητες όχι απλά σαν δεξιότητες ενός τομέα, αλλά περισσότερο ως συνήθειες του νου, με στόχο να συμβάλλουμε στην ανάπτυξη ισορροπημένων διανοητικά και ενεργών κοινωνικά παιδιών.
Επομένως, οι συνήθειες του νου θα πρέπει να έχουν ισχυρούς δεσμούς με τη γνώση ενός συγκεκριμένου τομέα, τις προσωπικές και πολιτισμικές αξίες, τη γλώσσα και τα εργαλεία του μαθησιακού περιβάλλοντος, για να είναι πιο προσιτές, μεγαλύτερης διάρκειας αλλά και να κάνουν“νόημα” στα παιδιά μας!
Βιβλιογραφία
- Κουτσουράκη Σ. (2020). Metacognition and reading comprehension: recent trends in theory, research and practice. Psychology: The Journal of the Hellenic Psychological Society, 16(3), 205–225. Διαθέσιμο διαδικτυακά : https://doi.org/10.12681/psy_hps.23815
- Ματσαγγούρας, Η. (2011). “Θεωρία και Πράξη της Διδασκαλίας - Ενιαίο” . Εκδόσεις : Gutenberg
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
