Καθώς οι περισσότερες έρευνες στην κατάθλιψη επικεντρώνονται στους πάσχοντες, μια νέα έρευνα ξεπερνά την ψυχική ασθένεια εξετάζοντας μια δυνάμει χρήσιμη ομάδα ανθρώπων: εκείνους που έχουν ανακάμψει από την κατάθλιψη.
Στην προηγούμενη από εμάς γενιά, η κατάθλιψη θεωρείτο ένας ανεπιθύμητος επισκέπτης, μια σκοτεινή παρουσία, που ακολουθεί μια απώλεια ή ένα πένθος και δυσκολεύεται να βρει την πόρτα της εξόδου. Οι άνθρωποι, που τη γνώριζαν, αγνοούσαν αυτήν την κακή συντροφιά – "έχω υπάρξει λίγο καταθλιπτικός αφότου ο πατέρας μου πέθανε" έλεγαν- χωρίς να ανησυχούν ότι ίσως να έχουν γίνει χρόνιοι ασθενείς.
Σήμερα, η κατάσταση αυτή έχει αναδιαμορφωθεί στην ιατρική βιβλιογραφία ως μια πιο σκοτεινή και μόνιμη φιγούρα, ένα τέρας στα σωθικά μας, έτοιμο να κάνει κατάληψη στην ψυχή. Για δεκάδες χρόνια, οι ψυχολόγοι έχουν συζητήσει τα διάφορα είδη κατάθλιψης, από την ήπια και τη σοβαρή μέχρι και την "ενδογενή", μια σπάνια, σχεδόν παραλυτική απελπισία. Χιλιάδες μελέτες έχουν διεξαχθεί, αναζητώντας δείκτες, που θα μπορούσαν να προβλέψουν την πορεία της κατάθλιψης και να εντοπίσουν τις καλύτερες μεθόδους αντιμετώπισης. Η θεραπεία, ωστόσο, παραμένει σε μεγάλο βαθμό μια διαδικασία δοκιμής και πλάνης. Ένα φάρμακο, που μπορεί να βοηθήσει έναν πάσχοντα, μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση ενός άλλου. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ψυχοθεραπείες , μερικοί ασθενείς τα πηγαίνουν καλά και άλλοι δεν ανταποκρίνονται καθόλου.
Αν έχεις διαγνωστεί με κατάθλιψη, ένα από τα πιο βασικά πράγματα που πρέπει να γνωρίζεις είναι το ποιες είναι οι πιθανότητες, να επιστρέψει η ζωή σου στα φυσιολογικά επίπεδα ή να πάρει μια αισιόδοξη πορεία ισχυρίζονται οι ψυχολόγοι. Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι εμείς ως ψυχολόγοι έχουμε μια απάντηση σε αυτήν την ερώτηση, Νομίζω ότι δεν μας τιμά που ακόμη δεν έχουμε.
Σε μια δημοσίευση στο τρέχον τεύχος του επιστημονικού Journal Perspectives on Psychological Science, o Τζόναθαν Ρότενμπεργκ συμφωνεί ότι, στην πραγματικότητα, ο κλάδος της ψυχικής υγείας αναζητά απαντήσεις στο λάθος μέρος. Στην προσπάθεια να κατανοήσουν οι ψυχολόγοι, πως οι άνθρωποι με κατάθλιψη μπορούν να ξεφύγουν από αυτήν την κατάσταση, έχουν επικεντρωθεί σχεδόν εξ ολοκλήρου στους πάσχοντες, παραβλέποντας μια αρκετά σημαντική ομάδα ανθρώπων από τους οποίους μπορούν να πάρουν πολύτιμες πληροφορίες: όσους κάποτε υπέφεραν από κάποια μορφή κατάθλιψης, αλλά έχουν λίγο πολύ ανακάμψει.
Πράγματι, παρόλο που αυτή η ομάδα ανθρώπων υπάρχει – κάθε ψυχίατρος και κάθε ψυχολόγος γνωρίζει κάποιον σε αυτήν – είναι τόσο παραμελημένη που σχεδόν τίποτα δεν είναι γνωστό σχετικά με τα δημογραφικά της στοιχεία, την πρόοδο των μελών της και κυρίως, σχετικά με το πόσα είναι τα μέλη της.
Γνωρίζουμε ότι πολλοί άνθρωποι με διπολική διαταραχή, για παράδειγμα, - μια σοβαρή χρόνια κατάσταση- πηγαίνουν πολύ καλά μετά την θεραπεία και κατέχουν πλέον δημιουργικές θέσεις εργασίας, υποστηρίζουν οι ψυχολόγοι. Όμως δεν μπορούμε να προβλέψουμε ποιος θα αναρρώσει. Επομένως, θα ήταν πολύ σημαντικό να έχουμε αυτού του είδους την πληροφορία, για να γνωρίζουμε περισσότερα για αυτήν την ομάδα ασθενών. Φανταστείτε πως θα ένιωθαν οι άνθρωποι αυτοί αν οι γιατροί μπορούσαν να τους δώσουν μια αίσθηση για το τι είναι δυνατό να γίνει.
Στη νέα εργασία οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν, ότι η προσπάθεια κατανόησης του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι αναρρώνουν από την κατάθλιψη υπονομεύεται από το είδος διαθέσιμων σχετικών πληροφοριών. Οι δοκιμαστικές θεραπείες τυπικά διαρκούν από έξι έως οχτώ εβδομάδες και επικεντρώνονται στη μείωση των αρνητικών συμπτωμάτων, όπως το αίσθημα της ματαιότητας, της κούρασης και των αυτοκτονικών ιδεασμών. Το τι συμβαίνει στους επόμενους μήνες και τα επόμενα χρόνια- και ποιες θετικές εξελίξεις σημειώνονται, και για ποιον- είναι παντελώς άγνωστο.
Νομίζω ότι είναι μια καλή ιδέα να κοιτάξουμε μακροπρόθεσμα τους ανθρώπους που βελτιώνονται μετά από μια φάση κατάθλιψης. Αλλά μπορεί απλά να βρούμε ότι είναι εκείνοι που είχαν καλύτερη ανταπόκριση στις προκλήσεις της ζωής πριν την κατάθλιψη, υποστηρίζουν οι ψυχολόγοι.
Η ίδια ομάδα ψυχολόγων θα δημοσιεύσει σύντομα στο Clinical Psychological Science, μια πρόχειρη εκτίμηση του αριθμού των ατόμων που έχουν αναρρώσει από την κατάθλιψη. Η έρευνα περιλαμβάνει περισσότερους από 6000 ανθρώπους μεταξύ 25 και 75 ετών και περισσότερους από 500 που πληρούσαν τα κριτήρια της κατάθλιψης. Περίπου τα μισά από τα άτομα που έλαβαν διάγνωση κατάθλιψης, ανάρρωσαν στην πορεία, δηλαδή είχαν απαλλαγεί από τα συμπτώματα για τουλάχιστον για ένα χρόνο, σύμφωνα με τους ερευνητές. Ένας στους πέντε από αυτούς – 10% επί του συνόλου – είχε απαλλαγεί μετά από μια δεκαετία. Η ερευνητική ομάδα στήριξε αυτήν την κρίση σε μια αξιολόγηση που περιλαμβάνει μετρήσεις για το πως αισθάνονται οι άνθρωποι, πόσο καλά πηγαίνουν οι σχέσεις τους και η δουλειά τους.
Το 10% μπορεί να φαίνεται απογοητευτικά χαμηλό ή ενθαρρυντικά υψηλός, ανάλογα με την οπτική γωνία. Η καλύτερη σύγκριση είναι με το ποσοστό των ανθρώπων που δεν νόσησε ποτέ, αυτό είναι το 20%.
Για να αποκτήσει κανείς αυτά τα στοιχεία προκειμένου να προχωρήσει σε μία τέτοια έρευνα, η ιδανική προσέγγιση θα ήταν να παρακολουθήσει κανείς μια ομάδα ανθρώπων που έχουν αναρρώσει από την κατάθλιψη, εδώ και πολλά χρόνια, για να αποσαφηνιστούν οι διαφορές μεταξύ του 10% ή αυτών που θεραπεύτηκαν και αυτών που δεν θεραπεύτηκαν. Τέτοιες μελέτες θα ήταν δαπανηρές, αναγνωρίζουν οι συγγραφείς και πιθανότατα θα χρειαζόταν συνεργασία μεταξύ πολλών μεγάλων κλινικών κέντρων.
Ακόμα, άτομα που έχουν νικήσει αυτό που ο Winston Churchill ονόμασε "μαύρο σκύλο" και δημιούργησαν μια πλήρη ζωή, έχουν μια συλλογική γνώση που άλλοι δεν έχουν. Και οι ερευνητές μπορούν μόνο να υποθέσουν τι οδηγεί στην ανάρρωση της κατάθλιψης μέχρι να ρωτήσουν, συστηματικά και εμπειρικά.
Οι απαντήσεις δεν θα καταλήξουν απαραίτητα σε ένα συγκεκριμένο μοτίβο. Ενώ μερικοί άνθρωποι που τα κατάφεραν μετά την κατάθλιψη μπορεί να χρησιμοποιούν καθημερινά φάρμακα, άλλοι μπορεί να ακολουθούν εβδομαδιαία ψυχοθεραπεία. Οι καλοί φίλοι, η αξιοποίηση των ευκαιριών και τα καλά γονίδια είναι πιθανό να παίζουν κάποιο ρόλο. Μπορεί ακόμα να υπάρχουν άνθρωποι που έχουν αναπτύξει ιδιοσυγκρασιακές μεθόδους, ένα είδος καθημερινής αυτοθεραπείας ή ρουτίνας που δεν υπάρχει σε κανένα εγχειρίδιο, βιβλίο ή μελέτη.
Αν υπάρχουν αυτοί οι τρόποι, θα ήταν συναρπαστικό να τους ανακαλύψουμε, είπε ο Ρότενμπεργκ. Η μελέτη αυτής της ομάδας ανθρώπων δεν θα έδινε μόνο ελπίδα αλλά θα ήμασταν σε θέση να τους δώσουμε κάτι που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν πρακτικά.
Πηγή: nytimes.com
Απόδοση: Γεωργιάννα Βιολάτου
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
