Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες εργάζονται σκληρά για να κατανοήσουν τους βιολογικούς μηχανισμούς των ψυχικών διαταραχών, προκειμένου να επιτύχουν ακριβέστερες και εξατομικευμένες θεραπείες. Τι έχουν ανακαλύψει ως τώρα;
Οι ερευνητές έχουν περάσει δεκαετίες διερευνώντας τον ρόλο της γενετικής στην ψυχική υγεία. Πράγματι, αναζητούν εδώ και καιρό στοιχεία που υποδηλώνουν σύνδεση μεταξύ γενετικής και ψυχικών διαταραχών. Ωστόσο, τα αποτελέσματα ήταν συχνά παραπλανητικά ή ανακριβή. Στην πραγματικότητα, εξακολουθούμε να μην έχουμε τη γνώση οποιωνδήποτε συγκεκριμένων βιοδεικτών που υποδεικνύουν την παρουσία μιας ψυχικής διαταραχής.
Ένας βιοδείκτης είναι το αποτέλεσμα μιας ιατρικής εξέτασης, όπως μια εξέταση αίματος ή μια εξέταση νευροαπεικόνισης, που δηλώνει με σαφήνεια ότι ένα άτομο πάσχει, για παράδειγμα, από κατάθλιψη ή κοινωνικό άγχος. Για παράδειγμα, η ορεξίνη είναι ο μόνος γνωστός βιοδείκτης για τη ναρκοληψία. Μια πρόσφατη μελέτη επιχείρησε να ρίξει περισσότερο φως στις σχέσεις μεταξύ γενετικής και ψυχικών διαταραχών.
Υπάρχει Ψυχιατρική «ακριβείας»;
Σε σύγκριση με τον υγιή πληθυσμό, τα άτομα με ψυχιατρικά προβλήματα ζουν περίπου μια δεκαετία λιγότερο. Αυτός είναι ένας από τους παράγοντες που παρακινούν την έρευνα για τον προσδιορισμό του ρόλου που διαδραματίζει η γενετική στην αιτιολογία της ψυχοπαθολογίας. Στόχος είναι η παραγωγή ακριβέστερων, αποτελεσματικότερων και ασφαλέστερων φαρμακολογικών θεραπειών.
Η φαρμακοθεραπεία, αντί να είναι θεραπευτική παρέμβαση, είναι παρηγορητική (Andreassen, 2023). Αυτό μπορεί να εξηγηθεί ως συνέπεια των υποτροπών, των υφέσεων και της επιδείνωσης των συμπτωμάτων που βιώνουν συχνά οι ασθενείς. Ωστόσο, η ψυχιατρική έχει ως στόχο να το διορθώσει αυτό. Στόχος της είναι να εγκαταλείψει τις διαγνώσεις που γίνονται μέσω της κλινικής παρατήρησης υπέρ εκείνων που γίνονται μέσω ιατρικών εξετάσεων.
Σημερινές γνώσεις
Η επιστήμη υποστηρίζει την ιδέα ότι ορισμένες κλινικές οντότητες είναι, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, κληρονομικές. Αυτό σημαίνει ότι η συζήτηση σχετικά με το αν οι ψυχικές διαταραχές είναι κληρονομικές ή μαθησιακές είναι ξεπερασμένη.
Στην πραγματικότητα, είναι γνωστό ότι και τα δύο συμβαίνουν ταυτόχρονα και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Η αλληλεπίδραση μεταξύ των γονιδίων και του περιβάλλοντος που μας περιβάλλει ονομάζεται επιγενετική.
Διαβάστε σχετικά: Επιγενετική και κατάθλιψη: Η επίδραση του περιβάλλοντος στην ψυχική μας υγεία
Επιγενετική
Από τη στιγμή της σύλληψης, τα άτομα φέρουν γονίδια. Μπορούν να ενεργοποιηθούν ή να παραμείνουν σε αδράνεια. Σε πολλές περιπτώσεις, η ενεργοποίησή τους καθορίζεται από το περιβάλλον στο οποίο ζουν.
Για παράδειγμα, αν έχετε ένα γονίδιο που είναι σχεδιασμένο να "ξυπνάει" σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, αν εμφανιστεί αυτό το πλαίσιο, το γονίδιο θα ενεργοποιηθεί. Από την άλλη πλευρά, αν αυτό το πλαίσιο δεν εμφανιστεί ποτέ, το γονίδιο θα παραμείνει "κοιμισμένο".
Η επιστήμη γνωρίζει ότι ορισμένοι "χαοτικοί παράγοντες" μπορούν να επηρεάσουν την προέλευση των ψυχικών ασθενειών. Οι παράγοντες αυτοί αναφέρονται σε παραλλαγές και αλλοιώσεις του DNA που, παρότι δεν είναι κληρονομικές, συσσωρεύονται στον νευρικό ιστό καθώς το άτομο μεγαλώνει και γερνάει, επηρεάζοντας την εμφάνιση της νόσου.
Μια κληρονομικότητα 60% σημαίνει ότι το 60% αντιστοιχεί δυνητικά στα γονίδια που ενεργοποιούνται τη δεδομένη στιγμή. Το υπόλοιπο 40% αντιστοιχεί στο περιβάλλον. Αυτό καταδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο δρα η επιγενετική.
Η υψηλότερη κληρονομικότητα εντοπίζεται στη σχιζοφρενική διαταραχή, τη διπολική διαταραχή και τη ΔΕΠΥ. Συγκριτικά, το σύνδρομο Tourette και το PTSD έχουν χαμηλότερη κληρονομικότητα.
Ένας γενετικός «χορός»
Η γενετική ψυχιατρική έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι ψυχικές διαταραχές δεν εξαρτώνται από ένα μόνο γονίδιο. Στην πραγματικότητα, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι χιλιάδες γονίδια δρουν από κοινού και αντιδρούν στις επιδράσεις του περιβάλλοντος. Αυτό παράγει μια κλινική διαταραχή στο άτομο.
Ωστόσο, δεν έχουμε ακόμη επαρκείς γνώσεις για να δημιουργήσουμε μια πιο ακριβή και θεραπευτική ψυχιατρική. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η γενετική ψυχιατρική είναι ακόμη ένας πολύ νέος κλάδος και κάνει μόλις τα πρώτα της βήματα. Ωστόσο, ορισμένα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχουν παραλλαγές διαφόρων γονιδίων που έχουν ισχυρή επίδραση σε διάφορες διαταραχές.
Το επόμενο βήμα είναι να κατανοήσουμε καλύτερα ποιες είναι αυτές και πώς λειτουργούν. Για το λόγο αυτό, το έργο που βρίσκεται μπροστά μας είναι εξαιρετικά σημαντικό.
Απόδοση - Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
