Απόσπασμα από το βιβλίο του Boris Cyrulnik, “Τρέξε να σωθείς, η ζωή σε καλεί”, μια βιωματική αφήγηση σχετικά με το πώς σώθηκε από το Ολοκαύτωμα, την ψυχική ανθεκτικότητα και το κόστος του να σωπαίνεις.
Η πρόωρη ωριμότητα δεν είναι δείγμα σωστής ανάπτυξης... είναι μάλλον εκδήλωση μιας αφύσικης, για ένα παιδί, σοβαρότητας. Οι μεγάλοι σφάλλουν όταν πιστεύουν ότι το παιδί ωρίμασε πολύ γρήγορα. Δεν πρόκειται για πείρα, αλλά για απώλεια ζωτικότητας. Τα τραυματισμένα παιδιά σβήνουν και οι μεγάλοι θαυμάζουν την 'ωριμότητά τους'. Καταλαβαίνετε πως πρόκειται για παρανόηση.
Το καταθλιπτικό παιδί δεν παίζει και προσπαθεί να δώσει λεκτική μορφή στην κατάπτωσή του. Το ίδιο φαινόμενο παρατήρησα στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, στα παιδιά στρατιώτες. Είχαν καλούς τρόπους, ήταν αφύσικα ευγενικά, έμεναν καθισμένα επί ώρες συζητώντας μαζί μας για την κοινωνία ή τον θεό, αλλά όχι βέβαια για τον πόλεμο τους, που θα ξανάνοιγε νωπές πληγές ή θα τους θύμιζε πρόσφατα εγκλήματα. Μερικοί μικροί γέροι 10 ή 12 χρονών με βαθουλωμένα μάγουλα και πυρετώδες βλέμμα, αναρωτιούνται γιατί ένιωθαν καλά μόνο στην εκκλησία.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Boris Cyrulnik, “Τρέξε να σωθείς, η ζωή σε καλεί”, μια βιωματική αφήγηση σχετικά με το πώς σώθηκε από το Ολοκαύτωμα, την ψυχική ανθεκτικότητα και το κόστος του να σωπαίνεις.
Ο Boris Cyrulnik είναι Γάλλος ψυχαναλυτής και νευροψυχίατρος. Οι γονείς του δολοφονήθηκαν από τους Ναζί, ενώ ο ίδιος γλίτωσε τη σύλληψη το 1944, στα επτά του χρόνια και κατάφερε να επιβιώσει χάρη σε πολλούς ανθρώπους που τον έκρυψαν και τον φρόντισαν μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος.
Μεγάλωσε ακούγοντας ότι το να είσαι Εβραίος, ισοδυναμεί με βέβαιο θάνατο. Δεν καταλάβαινε γιατί συμβαίνει αυτό, ωστόσο έμαθε να κρύβει την ταυτότητά του, να αρνείται αυτό που είναι και να αποφεύγει να μιλά για όσα έζησε. Έμαθε πως ο κόσμος δεν ήθελε να ακούσει την πραγματική φρίκη του πολέμου αλλά αντίθετα προτιμούσε τη στρογγυλοποιημένη, 'καθαρή' εικόνα των τεχνών σχετικά με το θέμα. Κράτησε τις αναμνήσεις του κλειδωμένες σε κρυφά σημεία μέσα του, ψυχικούς τόπους που παρομοίασε με κρύπτες.
Μόνο μετά από αρκετές δεκαετίες, συνειδητοποίησε πόσο λυτρωτικό είναι να λεκτικοποιεί τον πόνο του. Δίνοντας χώρο στα δύσκολα συναισθήματά του, μοιράστηκε με ανθρώπους που έχουν κοινές εμπειρίες τις αναμνήσεις του κι έδωσε έτσι την ευκαιρία στον εαυτό του να συμπληρώσει κάποια κενά και να δει τα πράγματα με ένα ενήλικο πια βλέμμα, χωρίς τον παλιό φόβο. Μπόρεσε με αυτόν τον τρόπο να ξεκλειδώσει τις 'κρύπτες' μέσα του και να απελευθερωθεί από τις ασυνείδητες ενοχές που κουβαλούσε, επειδή είναι αυτός που είναι.
Δεν ήταν βέβαια εύκολο• είχε να αντιμετωπίσει πολλές δύσκολες ερωτήσεις στην αρχή – συχνά προσβλητικές. Συνειδητοποίησε ότι, ενώ εκείνοι που πονούν συχνά δυσκολεύονται να μιλήσουν για να μη μεταδώσουν τον τρόμο, ταυτόχρονα και οι υπόλοιποι άνθρωποι δεν είναι πάντα έτοιμοι να ακούσουν την 'τραγωδία' ενός κοντινού τους προσώπου. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος με τους μεν να μη μιλάνε για να μη δυσκολέψουν κανέναν και τους δε, να μην ξέρουν πώς να ακούσουν, ίσως και να φοβούνται να ακούσουν μάλιστα, καθώς εισπράττουν συναισθηματικά τη δυσκολία γύρω από το ανείπωτο θέμα αλλά δε μπορούν να την ερμηνεύσουν.
Ο συγγραφέας φαίνεται να κατέληξε στο ότι, σε όποια θέση κι αν βρισκόμαστε, είναι χρήσιμο να έχουμε κατά νου ότι το τραύμα μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο όταν μπει σε λέξεις.
Τότε είναι που θα μπορούμε να το ελέγξουμε αντί να ελέγχει αυτό εμάς.
