Για δεκαετίες, το τείχος του Βερολίνου υπήρξε σύμβολο καταπίεσης και ελέγχου. Για τον καλλιτέχνη Thierry Noir, ήταν ο τέλειος καμβάς για να χλευάσει αυτό το καθεστώς.
Όταν μιλάμε για τον Ψυχρό Πόλεμο, σκεφτόμαστε πάντα για τη διαστημική κούρσα και τη συνεχή πυρηνική απειλή μεταξύ χωρών, αλλά ίσως η πιο αντιπροσωπευτική φυσική παράσταση αυτού του κόσμου που χωρίζεται από πολιτισμικές, πολιτικές και οικονομικές διαφορές ήταν το Τείχος του Βερολίνου.
Κατά μήκος σχεδόν των εκατό μιλίων που χωρίζει την Ανατολή από τη Δυτική Γερμανία, το τείχος δεν έγινε μόνο σύμβολο καταπίεσης και διαχωρισμού, αλλά λειτούργησε και ως αποσύνδεση οικογενειών, πραγματικών περιστατικών και ανθρώπινων ζωών. Ταυτόχρονα, από την εποχή της κατασκευής του το 1961 έως την πτώση του το 1989, χιλιάδες άνθρωποι δεν επιθυμούσαν τίποτα άλλο παρά να ανατρέψουν το καθεστώς. Πολλοί προσπάθησαν να το διασχίσουν με την ελπίδα μιας καλύτερης και ελεύθερης ζωής. Κάποιοι το κατάφεραν, ενώ άλλοι έχασαν τη ζωή τους στην προσπάθεια τους. Αυτό που είχε σημασία είναι ότι το τείχος κάποια στιγμή έπρεπε να πέσει.
Ένας από τους πρώτους ανθρώπους που επέλεξαν να παραβιάσουν αυτό το σύμβολο καταπίεσης και ελέγχου ήταν ο Γάλλος καλλιτέχνης Thierry Noir, ο οποίος, εμπνευσμένος από το τραγούδι του Lou Reed "Berlin", αποφάσισε να μετακομίσει σε ένα σπίτι στο Δυτικό Βερολίνο με θέα το πανίσχυρο τείχος. Θυμάται, ότι αυτό έγινε στις αρχές της δεκαετίας του 1980, τότε που πολλοί δήλωναν την καλλιτεχνική ιδιότητα. Έτσι, αποφάσισε ότι ήθελε και αυτός να γίνει ένας από αυτούς.
Μαζί με κάποιους φίλους, άρχισε να συλλέγει ξύλο και ύφασμα από αποθήκες σκουπιδιών και τους δρόμους και λίγες μπογιές που κατάφερνε να βρει από κατασκευαστικά έργα. Είχε τα υλικά και τη θέληση, αλλά χρειαζόταν μια ουσιαστική ιδέα ή τουλάχιστον μια ιδέα που θα μπορούσε να διερευνήσει.
Ήταν ήδη δει κάποια σχέδια ζωγραφισμένα σε ορισμένα σημεία του τείχους, αλλά τίποτα πραγματικά αξιομνημόνευτο ή κάτι που να περνούσε κάποιο μήνυμα. Έτσι, το τείχος έγινε ο καμβάς του και η ευκαιρία του να αμφισβητήσει την κομμουνιστική καταπίεση. Το σήμα κατατεθέν του ήταν γελοιογραφίες γκράφιτι που έρχονταν σε αντιπαράθεση με όλα όσα αντιπροσώπευε το τείχος.
Έβλεπε ότι οι περισσότεροι Γερμανοί στην δυτική πλευρά του τείχους έκαναν ό, τι μπορούσαν στην καθημερινή τους ζωή για να αγνοήσουν αυτόν τον γκρίζο και μακρύ τοίχο, οπότε ήθελε το έργο του να δώσει μια άλλη εικόνα του τείχους, κάτι περισσότερο από μια υπενθύμιση ότι δεν πρόκειται να επικρατήσει για πάντα. Έτσι, μέσα σε πέντε χρόνια, κατάφερε να εκφράσει την ιδέα του σε πάνω από πέντε χιλιόμετρα του τείχους.
Χωρίς σταθερό εισόδημα για να πληρώσει για τα υλικά, κατέληξε να χρησιμοποιεί οτιδήποτε έβρισκε προκειμένου να δημιουργήσει την τέχνη του, να γίνει όχι μόνο ένας από τους πρώτους που το έκαναν, αλλά και αυτός που έδωσε στους άλλους την ιδέα να γελοιοποιήσουν και τις δύο πλευρές του τείχους. Πολλοί ισχυρίζονται ακόμη ότι είναι ένας από τους προάγγελους της κοινωνικής «τέχνης του δρόμου» (street art).
Αυτό που είναι ενδιαφέρον αναφορικά με το έργο του είναι ότι ποτέ δεν το σκέφτηκε ως μια πραγματική καλλιτεχνική έκφραση. Το έργο του πάνω στο τείχος δεν ήταν ένα είδος δημόσιας τέχνης, αλλά ένα σχόλιο για το τι συνέβαινε τότε. Όπως εξήγησε, δεν θα μπορούσα να κάνω τον τοίχο όμορφο, διότι, στην πραγματικότητα, θα ήταν απολύτως αδύνατο να το πράξω.
Σε αυτά τα πέντε χρόνια, ζωγράφιζε κάτι κάθε μέρα, διακινδυνεύοντας τη ζωή του, ενώ το έκανε. Δεδομένου ότι αυτό που έκανε ήταν παράνομο, έπρεπε να καταλήξει σε γρήγορες ιδέες και τεχνικές που θα του έδιναν την ευκαιρία να απεικονίσει μια ολόκληρη ιδέα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, πριν να τον συλλάβουν ή ακόμα και να τον πυροβολήσουν.
Αυτό ήταν που τον ενέπνευσε να αναπτύξει το μανιφέστο του, το οποίο αποτελούταν από τεχνικές και στυλ που δεν απαιτούσαν πολλά χρώματα ούτε σύνθετες γραμμές που θα του έπαιρναν πολύ χρόνο. Για το λόγο αυτό, το μεγαλύτερο μέρος του έργου του στον τοίχο ήταν απλά γελοιογραφίες με όχι περισσότερα από τέσσερα χρώματα. Αυτό το στυλ έγινε το σήμα κατατεθέν του με το πέρασμα του χρόνου, και επίσης έμπνευση για πολλούς καλλιτέχνες του δρόμου που δημιουργούν σε επικίνδυνα μέρη σε όλο τον κόσμο.
Όταν η Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας έληξε, πολλοί άνθρωποι άρχισαν να δημιουργούν μεγάλες τρύπες κατά μήκος του τείχους για να ξεφύγουν προς την άλλη πλευρά. Για τον Noir, αυτό έγινε μια ευκαιρία να μεταφέρει το έργο του κυριολεκτικά στην άλλη πλευρά του τείχους. Περνούσε μέσα από αυτές τις τρύπες, άρχισε να παρεμβαίνει στην άλλη πλευρά του τείχους και έφευγε όσο πιο γρήγορα μπορούσε.
Όπως θυμάται, στα τέλη της δεκαετίας του ογδόντα, οι φρουροί δεν είχαν πλέον την άδεια να πυροβολούν ανθρώπους κοντά στον τοίχο, αλλά εξακολουθούσε να διακινδυνεύει τη σύλληψή του, κάτι που δεν ήταν διατεθειμένος να βιώσει. Έκανε μερικά γρήγορα σχέδια και μόλις άκουγε τους φρουρούς να πλησιάζουν, επέστρεφε στην ασφάλεια της δυτικής πλευράς.
Συχνά τον ρωτούν αν ένιωσε λυπημένος ή θυμωμένος όταν είδε το έργο του να καταστρέφεται όταν έπεσε το τείχος το 1989 και πάντα απαντάει ότι δεν υπήρχε περίπτωση να νιώσει με αυτόν τον τρόπο. Ο σκοπός του έργου του ήταν ακριβώς να δείξει στους ανθρώπους ότι το τείχος του Βερολίνου δεν ήταν κάτι μόνιμο και ότι τελικά, είτε με συμβολικές γελοιογραφίες είτε με πολιτική ήττα, όλα όσα αντιπροσώπευε θα τελείωναν. Μόλις καταστράφηκε το τείχος, ανακάλυψε άλλους καμβάδες και μέσα για να συνεχίσει να εργάζεται με αυτό το στυλ που αντιπροσώπευε τις ιδέες του.
Πηγή: culturacolectiva.com
Απόδοση-Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
