Για μία ακόμη χρονιά, οι Σχολές Ψυχολογίας βρέθηκαν στην κορυφή των προτιμήσεων των μαθητών. Τι κάνει άραγε την Ψυχολογία ελκυστική στους σημερινούς νέους στην Ελλάδα;
Για ακόμη μια χρονιά, οι βάσεις των Σχολών Ψυχολογίας βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο του 1ου Επιστημονικού Πεδίου. Η Ψυχολογία έφτασε διαχρονικές και παραδοσιακές σχολές όπως η Νομική Αθήνας και Θεσσαλονίκης και ξεπέρασε άλλες παραδοσιακά υψηλές σχολές, κάνοντας την μία περιζήτητη Σχολή ανάμεσα στους νέους που φαντάζονται τους εαυτούς τους να ακολουθούν μία επιτυχημένη καριέρα ως ψυχολόγοι. Δείτε εδώ τις βάσεις 2018 για τις Σχολές Ψυχολογίας.
Ποιος θα το φανταζόταν αυτό, όταν σε όλα τα χρόνια του Γυμνασίου και του Λυκείου δεν υπάρχει ένα μάθημα Ψυχολογίας...Το αξιοσημείωτο είναι ότι οι μαθητές επιλέγουν να σπουδάσουν Ψυχολογία χωρίς να γνωρίζουν ποιο είναι το αντικείμενό της, παρά μόνο αν έχουν ενδιαφερθεί προσωπικά.
Επίσης, είναι αξιοσημείωτο ότι πριν από 10 περίπου χρόνια οι Σχολές Ψυχολογίας βρίσκονταν στη μέση των προτιμήσεων των φοιτητών με το, τότε, Πρόγραμμα Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών να έχει βάση τα 16.767 μόρια, το έτος 2007. Δηλαδή σε 10 χρόνια, παρατηρείται μία αύξηση περισσότερων από 2.000 μορίων, φτάνοντας το, τωρινό πια, Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών στην κορυφή των προτιμήσεων των μαθητών.
Αν και η Ψυχολογία ήταν πάντα ψηλά στις προτιμήσεις των φοιτητών, τι έχει συμβεί και παρουσιάζεται μία τέτοια σημαντική άνοδος τα τελευταία χρόνια; Γιατί οι μαθητές επιλέγουν να σπουδάσουν Ψυχολογία και όχι π.χ. Παιδαγωγικά ή Οικονομικά;
Μία υποσχόμενη επαγγελματική αποκατάσταση
Ένας από τους σημαντικότερους λόγους είναι ότι η Ψυχολογία προσφέρει μία υψηλά υποσχόμενη επαγγελματική αποκατάσταση. Η Ψυχολογία διαθέτει πολλούς κλάδους στους οποίους μπορεί να απορροφηθεί ένας επαγγελματίας ψυχολόγος, όπως η Κλινική Ψυχολογία, η Σχολική, η Αθλητική, η Οργανωτική, η Κοινωνική, η Δικαστική κτλ. διαθέτοντας ένα μεγάλο εύρος ψυχολογικών γνώσεων και αφού έχει εξειδικευθεί σε έναν κλάδο μέσω της απόκτησης ενός μεταπτυχιακού τίτλου.
Το έργο που γίνεται στις Σχολές Ψυχολογίας, στις δημόσιες και στις ιδιωτικές, τα τελευταία χρόνια, το υψηλό επίπεδο αποφοίτων, τα έγκυρα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, το ζηλευτό ερευνητικό έργο και η έντονη προσέλευση ψυχολόγων στα διάφορα συνέδρια Ψυχολογίας, έχουν προσδώσει στην Ψυχολογία υψηλό κύρος, που με τη σειρά του μεταφέρει την ισχύ του σαν τους κυματισμούς που κάνει μία πέτρα που πέφτει στη λίμνη.
Ένας επαγγελματίας ψυχολόγος μπορεί να απασχοληθεί τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Οι επαγγελματίες ψυχολόγοι μπορούν να εργασθούν είτε σε μία θέση εργασίας στον δημόσιο τομέα (σε νοσοκομεία, τοπική αυτοδιοίκηση, ΝΠΔΔ, σχολεία, πανεπιστήμια, ερευνητικά εργαστήρια), είτε ανεξάρτητα ως ελεύθεροι επαγγελματίες ως ψυχολόγοι-ψυχοθεραπευτές, είτε μέσα σε διεπιστημονικές ομάδες συνεργαζόμενοι με γιατρούς, δικηγόρους, καθηγητές, μηχανικούς, υπεύθυνους χάραξης κοινωνικής στρατηγικής κτλ. Τα τελευταία χρόνια, η Ψυχολογία έχει διεισδύσει πολύ στον επιχειρηματικό κόσμο, με ψυχολόγους να παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε εταιρίες και οργανισμούς, ενισχύοντας παράπλευρα το παραγωγικό έργο των εργαζόμενων. Ακόμη και στην τεχνολογία, οι επαγγελματίες ψυχολόγοι μπορούν να συνεισφέρουν στη δημιουργία ηλεκτρονικών προγραμμάτων και εφαρμογών, που στοχεύουν στην ανάλυση της συμπεριφοράς με πολλαπλά οφέλη για το κοινωνικό σύνολο.
Επιπρόσθετα, οι σπουδές στην Ψυχολογία παρέχουν μία θεμελιώδη και πολύ χρήσιμη ακαδημαϊκή γνώση για να προχωρήσει κανείς επαγγελματικά και να μετεξελιχθεί σε οποιονδήποτε επαγγελματικό τομέα επιθυμεί (οικονομικός, κοινωνικός, διαφήμιση, marketing κτλ).
Διαβάστε σχετικά: Το επάγγελμα του Ψυχολόγου
Το στοιχείο που χαρακτηρίζει το επάγγελμα του Ψυχολόγου είναι η καινοτομία, εξελίσσοντας νέες προσεγγίσεις πάνω σε ήδη καθιερωμένες γνώσεις προκειμένου να καταφέρνει να ανταποκρίνεται στις ολοένα μεταβαλλόμενες ανάγκες των ατόμων, των οργανισμών και των κοινωνιών. Η ίδια η φύση του επαγγέλματος του Ψυχολόγου, είναι τόσο περίπλοκη, όσο και η ανθρώπινη υπόσταση για αυτό και ένας Ψυχολόγος δεν σταματά ποτέ να μαθαίνει και να γίνεται καλύτερος.
Η κρίση στην ψυχή μας, προσωπική ανέλιξη και συμπαράσταση στο συνάνθρωπο
Ένας επιπρόσθετος λόγος που σχετίζεται με την αύξηση της ζήτησης Σχολών Ψυχολογίας είναι και οι δύσκολες συνθήκες στις οποίες έχει εμπεριέλθει η χώρα τα τελευταία χρόνια με την κρίση και την στροφή προς εαυτόν. Όλα αυτά τα δυσάρεστα γεγονότα, έκαναν το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού λαού να αναθεωρήσει τις προηγούμενες στάσεις ζωής, να αναγνωρίσει τα λάθη του, να έρθει κοντά σε ανθρώπους που εμπιστεύεται, να αναπτύξει νέες κοινωνικές και φιλικές σχέσεις, να συμμετάσχει στα κοινά, να βοηθήσει τον συνάνθρωπό του και να αλλάξει κυρίως τις συνήθειες και τις συμπεριφορές του. Χωρίς γνώση του εαυτού, χωρίς ενδοσκόπηση, χωρίς αυτογνωσία, τίποτα από τα παραπάνω δεν μπορεί να γίνει. Και η ψυχολογία, είναι πολύ βασικό μέρος όλου αυτού του ανθρώπινου μετασχηματισμού.
Βέβαια, η κρίση στην ελληνική κοινωνία δεν επέφερε μόνο αυτογνωσία και ενδοσκόπηση στον άνθρωπο αλλά και πολύ αρνητικά αποτελέσματα. Οι ψυχικές διαταραχές, ειδικότερα η κατάθλιψη και οι τάσεις αυτοκτονίας, παρουσίασαν σημαντική αύξηση και ένα γενικότερο κλίμα ψυχοπαθολογίας περιπλανιόταν γύρω από την ελληνική κοινωνία και εμπότιζε τον καθένα μας. Οι ευάλωτοι συμπολίτες μας δεν άντεχαν στην πίεση και εκδήλωναν ψυχολογικά προβλήματα που οι δημόσιοι φορείς αδυνατούσαν αν ανταποκριθούν.
Αυτό ανέδειξε αλυσιδωτά, το σημαντικό έργο που έκαναν όλοι οι Μη Κυβερνητικοί Φορείς Ψυχικής Υγείας, που όχι μόνο ήταν σταθεροί στην παροχή υπηρεσιών αλλά ανέπτυξαν τις υπηρεσίες τους, βρέθηκαν κοντά στις ευάλωτες ομάδες, συνεργάστηκαν με Δήμους και Περιφέρειες και βρήκαν κοινοτικούς πόρους μέσα από προγράμματα και δράσεις. Η αύξηση των δραστηριοτήτων τους, προβλήθηκε πολλάκις μέσα από τα ΜΜΕ τα οποία αναγνώριζαν το έργο τους και είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν και οι ανάγκες για έμψυχο δυναμικό ψυχολόγων.
Η ψυχική υγεία βρέθηκε στο προσκήνιο καθώς και η άμεση συσχέτισή της με την κακή σωματική υγεία, με τα κοινωνικά προβλήματα, τους οικογενειακούς και σχεσιακούς μετασχηματισμούς, την ανεργία, τις μεταναστεύσεις. Πολλοί ήταν και είναι οι νέοι που θέλουν να προσφέρουν στον κόσμο μέσα από την ψυχολογία, σπουδάζοντάς την και ερχόμενοι σε επαφή με τον συνάνθρωπο.
Αύξηση στην εκπαίδευση και στα θεραπευτικά κέντρα
Μαζί με όλα τα παραπάνω, παρατηρείται και μία σημαντική αύξηση στην ίδρυση Εκπαιδευτικών Ινστιτούτων και Θεραπευτικών Κέντρων Ψυχικής Υγείας και Ψυχοθεραπείας. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία αύξηση 30% στην ίδρυση κέντρων ψυχοθεραπείας τα οποία παρέχουν υψηλού επιπέδου ψυχολογικές και ψυχοθεραπευτικές υπηρεσίες, στις οποίες μπορούν να στραφεί ο κόσμος που ψάχνει ψυχολογική υποστήριξη.
Παράλληλα, αυξήθηκαν ή εδραιώθηκαν τα μεταπτυχιακά προγράμματα που αφορούν την Ψυχολογία στα Πανεπιστημιακά Τμήματα και Αναγνωρισμένοι ιδιωτικοί Εκπαιδευτικοί Φορείς ενέταξαν περισσότερα εκπαιδευτικά προγράμματα ψυχολογίας και ψυχοθεραπείας, φέρνοντας ακόμη περισσότερες εξειδικεύσεις και παρέχοντας υψηλή εκπαίδευση σε συνεργασία με Πιστοποιημένα Πανεπιστήμια του εξωτερικού.
Οπότε, αν δεν έχεις πετύχει να μπεις στη σχολή Ψυχολογίας που ήθελες, μπορείς να επιλέξεις ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα Ψυχολογίας ή Ψυχοθεραπείας στο μοναδικό και πλήρη Οδηγό Σπουδών Ψυχολογίας και Ψυχοθεραπείας στην Ελλάδα που αποκλειστικά έχει δημιουργηθεί από το PsychologyNow.gr και να κάνεις τις σπουδές που είχες ονειρευθεί.
Διαβάστε σχετικά: Ένα γράμμα στο νέο φοιτητή Ψυχολογίας
Όλα τα παραπάνω κλείνουν σε έναν κύκλο με τους αποφοίτους και πλέον επαγγελματίες Ψυχολόγους να παρέχουν αξιόπιστες υπηρεσίες στο χώρο εργασίας τους, δημόσια ή ιδιωτικά, να δημιουργούν εμπιστοσύνη στους ανθρώπους, να προβάλλονται μέσα από τα ΜΜΕ με σωστό και έγκυρο τρόπο και να παρουσιάζουν την Ψυχολογία ως τον νέο κλάδο με τις πολλαπλές εφαρμογές αλλά και ως έναν συναρπαστικό χώρο εργασίας που συνδυάζει την επιστήμη, την έρευνα, την επαγγελματική αποκατάσταση και την θεραπεία της ψυχής. Επομένως, όσο περισσότερο προβάλλεται προς τα έξω ένα αντικειμενικά σωστό και έγκυρο πρόσωπο της Ψυχολογίας, τόσο περισσότερο η Ψυχολογία αποτελεί ένα θελκτικό τομέα εργασίας που θα προσελκύει όλο και περισσότερους νέους.
Επίσης, θα μου επιτρέψετε να προσθέσω με ταπεινότητα έναν ακόμη παράγοντα που αφορά το δικό μας έργο: η επικοινωνία της Ψυχολογίας αναβαθμίστηκε και παρείχε εγκυρότητα, αξιοπιστία και εμπιστοσύνη στους ανθρώπους που αναζητούσαν είτε πληροφόρηση για διάφορα ψυχολογικά θέματα είτε ήθελα να στραφούν σε έναν ψυχολόγο για ψυχοθεραπεία. Το PsychologyNow.gr όλα αυτά τα χρόνια, ήταν σταθερό στην αξιόπιστη προβολή της ψυχολογίας και της ψυχικής υγείας μέσα από το πλέον αξιόπιστο υλικό, με άρθρα, έρευνες, νέα ψυχολογίας, με συνεντεύξεις από πολύ γνωστούς Ψυχολόγους της Ελλάδας και του εξωτερικού και κατάφερε κάτι που δεν είχε γίνει ως τώρα: να συνδέσει τους ειδικούς ψυχικής υγείας με το κοινό, δημιουργώντας σχέσεις εμπιστοσύνης και αλλάζοντας τα μέχρι πρότινος φιλότιμα αλλά απαρχαιωμένα πρότυπα επικοινωνίας της ψυχολογίας στο διαδίκτυο.
Η διείσδυσή του PsychologyNow.gr σε εκατοντάδες χιλιάδες πρόσωπα αλλά και η ζωντανή του παρουσία με τη διοργάνωση για 4 συνεχόμενα χρόνια της επιστημονικής ημερίδας για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, έφερε τους νέους πιο κοντά στην ψυχολογία και συνετέλεσε να τη γνωρίσουν ακόμη καλύτερα και να την εμπιστευθούν. Το παράδειγμα του PsychologyNow.gr ακολούθησαν και από άλλες ιστοσελίδες.
Οι αδυναμίες του χώρου
Φυσικά και δεν είναι όλα ιδανικά στον επαγγελματικό χώρο της Ψυχολογίας όπως και σε όλους τους εργασιακούς χώρους. Υπάρχουν αδυναμίες τις οποίες καλό είναι να να γνωρίζει ο μελλοντικός επαγγελματίας ψυχολόγος για να ξέρει τι έχει να αντιμετωπίσει και για τι πρέπει να αγωνιστεί για να αλλάξει.
Οι προσφερόμενες θέσεις εργασίας στον Δημόσιο τομέα υπολείπονται ακόμη σε σχέση με τις ανάγκες. Απαιτούνται άμεσα να γίνουν προσλήψεις ψυχολόγων σε όλα τα επίπεδα της Δημόσιας Διοίκησης (νοσοκομεία, ΟΤΑ, υπουργεία κτλ) όχι μόνο για να παρέχουν ψυχολογική υποστήριξη αλλά για να σχεδιάσουν δράσεις ανακούφισης του πληθυσμού, να δημιουργήσουν προγράμματα προαγωγής ψυχικής υγείας, να συνεργαστούν σε διεπιστημονικές ομάδες για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου στον αστικό τομέα, να στελεχώσουν τις υποβαθμισμένες ψυχικές υπηρεσίες, να φέρουν την καινοτόμα ματιά τους σε όλα τα επίπεδα ζωής: περιβαλλοντικό, κοινωνικό, αθλητικό, επιχειρηματικό κτλ.
Η έλλειψη θέσεων εργασίας συνοδεύεται από μία φοβία που διακατέχει χρόνια τώρα την πολιτική διοίκηση της χώρας, μία φοβία που έχει σαν βάση το στίγμα της ψυχικής ασθένειας. Οι εκάστοτε κυβερνώντες φοβούνται να διορίσουν μόνιμους ψυχολόγους σε θέσεις ανάγκης όπως τα σχολεία γιατί φοβούνται την ψυχολογικοποίηση της κοινωνίας, όπως μου είπε κάποια στιγμή στέλεχος της κυβέρνησης. Οι καιροί όμως αλλάζουν και η ανάγκη για την προαγωγή της ψυχικής υγεία, την πρόληψη της ψυχικής ασθένειας αλλά και την υποστήριξη των ανθρώπων με ψυχολογικά προβλήματα, γίνεται εμφανέστερη όταν τα αρνητικά αποτελέσματα της ψυχικής ασθένειας σχετίζονται με χαμηλή παραγωγικότητα, αυξημένη εγκληματικότητα, φαινόμενα παιδικής κακοποίησης και κοινωνικά προβλήματα για το κράτος. Υπάρχει ακόμη δρόμος για την αλλαγή των αντιλήψεων, όμως δεν το βάζουμε κάτω.
Στις αδυναμίες του χώρου συγκαταλέγεται και η μικρή προσέλευση των επαγγελματιών ψυχολόγων στα κοινά του κλάδου, με τους δύο (γιατί να υπάρχουν άραγε δύο;) ελληνικούς συλλόγους ψυχολογίας να μην εμπνέουν όπως παλιά, να δείχνουν σημάδια δυσκινησίας να ακολουθήσουν τις σύγχρονες τάσεις της Ψυχολογίας, να επιδεικνύουν φιλότιμη αλλά πυροσβεστική δραστηριοποίηση στα κοινά και φυσικά να παραμένει το ασύγχρονο νομικό πλαίσιο υπόστασης των συλλόγων που δυσχεραίνει την προστασία του επαγγέλματος και την υπεράσπισή του σε σχέση με άλλα επαγγέλματα.
Μετέωρο έχει μείνει και το θέμα της αναβάθμισης/επέκτασης των σπουδών Ψυχολογίας στα 5 χρόνια, μία πρωτοβουλία που θα δώσει ουσία και κύρος στο επάγγελμα του Ψυχολόγου που προς το παρόν, έρχεται να ισοσταθμιστεί με την Ευρωπαϊκή Πιστοποίηση Ψυχολόγου, το γνωστό EuroPsy που είναι καλό να κατέχει κάθε Ψυχολόγος στη χώρα μας.
Τέλος, να σημειώσουμε ότι για να δουλέψει ένας Ψυχολόγος θεραπευτικά ως ελεύθερος επαγγελματίας, δηλαδή να ανοίξει γραφείο και να δέχεται θεραπευόμενους, χρειάζεται απαραιτήτως να εξειδικευθεί σε μία ψυχοθεραπευτική προσέγγιση π.χ. Γνωσιακή Συμπεριφοριστική, Συστημική, Ψυχανάλυση κτλ. Κάτι το οποίο σημαίνει έξτρα χρόνια εκπαίδευσης και οικονομικής επένδυσης. Το ίδιο συμβαίνει και αν ενδιαφέρεται να προχωρήσει ερευνητικά σε έναν κλάδο της Ψυχολογίας, το οποίο μεταφράζεται με μεταπτυχιακές σπουδές.
Τι συμπέρασμα προκύπτει από όλα τα παραπάνω και κυρίως με την αυξημένη ζήτηση στις Σχολές Ψυχολογίας;
1. Ότι η Ψυχολογία είναι ένας ταχύτατα ανερχόμενος επαγγελματικός κλάδος που θα πατήσει γερά την επόμενη δεκαετία. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι το πρώτο Τμήμα Ψυχολογίας δημιουργήθηκε το 1987 με τους πρώτους αποφοίτους να βγαίνουν το 1991, οπότε μιλάμε για ένα χρονικό πλαίσιο 27 ετών στο οποίο η Ψυχολογία έχει καταφέρει πάρα πολλά και θα καταφέρει ακόμη περισσότερα καθώς αναπτύσσεται σε παγκόσμιο επίπεδο και έχει εφαρμογές σε όλους τους επαγγελματικούς χώρους.
2. Όλοι όσοι ασχολούμαστε επαγγελματικά με τον χώρο της Ψυχολογίας, άλλοι κατέχοντες υποχρεώσεις και αξιώματα όπως σε συλλόγους και πανεπιστήμια και άλλοι ως απλοί επαγγελματίες Ψυχολόγοι που έρχονται σε επαφή με ανθρώπους που ζητούν υποστήριξη, έχουμε μεγάλη ευθύνη απέναντι σε αυτή τη νέα γενιά που ελκύεται να γνωρίσει τη διφυή Ψυχολογία, να ανακαλύψει το μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης και να προσφέρει στον συνάνθρωπο ειλικρινή και ανιδιοτελή βοήθεια και στήριξη.
Και εδώ θα συμπληρώσω ταπεινά στη φράση του Hermann Ebbinghaus ότι Η Ψυχολογία έχει μακρύ παρελθόν, αλλά μικρή ιστορία λέγοντας ότι θα έχει σίγουρα και ένα λαμπρό μέλλον.
