Οι άνθρωποι τείνουμε να πονάμε τους άλλους όταν πονάμε κι εμείς. Λειτουργούμε σαν καθρέφτες. Ό, τι έχουμε μέσα μας, το βγάζουμε έξω μας. Καλό ή κακό. Η προσβολή είναι συχνά μια προβολή.
Είναι ένας όρος που τον ακούμε συχνά γύρω μας και τον αναπαράγουμε κι εμείς. Ποια είναι όμως η σημασία της λέξης ανθρωποφαγία; Πρόκειται για την τάση που έχουμε να καραδοκούμε για το πότε άλλοι άνθρωποι θα κάνουν κάποιο λάθος, ώστε να αρπάξουμε την ευκαιρία και να πέσουμε να τους φάμε γι’ αυτό.
Το τι θεωρούμε λάθος, ποικίλλει. Υπάρχουν λάθη ήσσονος σημασίας. Λάθη που αφορούν ζητήματα της καθημερινότητας. Πράγματα που μπορεί να αμελήσαμε ή να ξεχάσαμε. Λάθη που κάναμε επειδή ήμασταν απρόσεκτοι, αφηρημένοι, απερίσκεπτοι ή συγχυσμένοι. Λάθη που έγιναν επειδή ήμασταν κουρασμένοι ή απορροφημένοι με άλλα πράγματα, πιο σημαντικά για εμάς.
Κάποιες φορές κάνουμε λάθη από άγνοια ή ημιμάθεια. Λάθη που κάνουμε κατά τη διαδικασία εκμάθησης. Λάθη που συμβαίνουν επειδή καλούμαστε να διαχειριστούμε κάτι πρωτόγνωρο για εμάς και δεν έχουμε την εμπειρία ή κάποιο εγχειρίδιο να μας καθοδηγήσει στο ποια απόφαση να πάρουμε. Λάθη που προκύπτουν επειδή δεν είχαμε όλες τις πληροφορίες διαθέσιμες τη στιγμή που πήραμε μια απόφαση και την αξιολογούμε ως λανθασμένη εκ των υστέρων. «Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτη».
Φυσικά, υπάρχουν λάθη που κάνουμε συνειδητά. Έχουμε επίγνωση ότι αυτό που κάνουμε είναι λάθος και το κάνουμε έτσι κι αλλιώς. Λάθη σε βάρος άλλων ανθρώπων, λάθη σε βάρος του ίδιου μας του εαυτού. Λανθασμένες συμπεριφορές που αποκτούν άλλη βαρύτητα. Σφάλματα. Παραβάσεις. Ακόμα και εγκληματικές πράξεις. Για τέτοιου είδους συμπεριφορές, ας αφήνουμε τους ειδήμονες να αποφανθούν. Δεν είμαστε ούτε λαϊκό δικαστήριο ούτε Θεοί. Τον λόγο τον έχει η Δικαιοσύνη.
Βέβαια, το φαινόμενο της ανθρωποφαγίας παρατηρείται ακόμα κι όταν δεν υπάρχει κάποιος προφανής λόγος. Κάποιο «λάθος». Άρα, για(τί) στ’ αλήθεια πεινάμε και στρεφόμαστε ο ένας ενάντια στον άλλο; Homo hominis lupus.
Οι άνθρωποι τείνουμε να πονάμε τους άλλους όταν πονάμε κι εμείς. Λειτουργούμε σαν καθρέφτες. Ό, τι έχουμε μέσα μας, το βγάζουμε έξω μας. Καλό ή κακό. Η προσβολή είναι συχνά μια προβολή. Χαρακτηρίζω, ψέγω και κακολογώ ένα χαρακτηριστικό ή μια συμπεριφορά ενός ατόμου που μπορεί να έχω/κάνω κι εγώ, επειδή μπορεί να με έμαθαν ότι αυτό είναι κάτι λάθος, μη αποδεκτό ή κακό, επειδή δεν μου αρέσει και μ’ ενοχλεί και θα ήθελα κι εγώ να μην ήμουν «έτσι» ή να μην αντιδρούσα «με αυτόν τον τρόπο».
Επιπλέον, πολλές φορές, λειτουργούμε μιμητικά και μπαίνουμε στη νοοτροπία του να κοροϊδέψουμε κάτι ή κάποιον επειδή «όλοι το κάνουν». Και δυστυχώς, έχουμε μάθει, λανθασμένα, να θεωρούμε ότι επειδή η πλειοψηφία ακολουθεί μια τακτική, αυτό είναι «okay». «Η πλειοψηφία έχει δίκιο. Πρεσβεύει το σωστό.» Όχι πάντα!
Διαβάστε σχετικά: Γιατί λατρεύουμε να μισούμε;
Από την άλλη πλευρά, συχνά πεινάμε για μια ζωή που δεν έχουμε. Εστιάζουμε σε ανθρώπους που έχουν κατακτήσει πράγματα που εμείς δεν έχουμε καταφέρει, που έχουν επαγγελματικές επιτυχίες, καλύτερη κοινωνικο-οικονομική θέση, κύρος, εξουσία κι οτιδήποτε άλλο μπορεί να ονειρεύεται κάποιος και να μην το έχει ή να μην είναι. Πέφτουμε συχνά στην παγίδα να συγκρινόμαστε με τους άλλους. Κάποιος άλλος είναι πιο αγαπητός από μένα. Πιο πλούσιος, πιο όμορφος, πιο ποθητός, πιο έξυπνος, πιο ικανός. Η ζωή του είναι «γεμάτη». Έχει φίλους, έχει σύντροφο, αγόρασε καινούριο αυτοκίνητο, έχτισε νέο σπίτι, ταξιδεύει πολύ, διασκεδάζει τη ζωή του, κάνει μια δουλειά που αγαπά, έχει τα χόμπυ του, είναι «πλήρης».
Πλήρης με βάση τα όσα μπορεί να ξέρουμε ή να βλέπουμε για τη ζωή κάποιου, γιατί ποτέ δεν μπορούμε να ξέρουμε τι συμβαίνει μέσα σπίτι του καθενός και τι έχει να διαχειριστεί μέσα στη μέρα του. Όμως, συγκρινόμαστε έστω και νοερά. Και μπορεί στη σύγκριση να νιώσουμε ανεπαρκείς. Υστερούμε σε κάτι. Ή σε αρκετά. Θυμώνουμε μ’ εμάς. Θλιβόμαστε και απογοητευόμαστε, γιατί μπορεί να αισθανθούμε ότι αποτύχαμε.
Ο θυμός προς τον εαυτό μεταστρέφεται και βρίσκει διέξοδο ως θυμός, φθόνος ή ακόμα και μίσος προς τους άλλους. Είναι πιο εύκολο να μεταθέτουμε την πηγή (και την ευθύνη) των συναισθημάτων μας σε μια εξωτερική πηγή, παρά να δεχτούμε ότι φταίμε εμείς. Είναι πιο εύκολο να είμαστε θυμωμένοι με τους άλλους, παρά με τον εαυτό μας. Έτσι, γινόμαστε ανθρωποφάγοι και προσπαθούμε να υποτιμήσουμε ή να μειώσουμε κάποιον για να νιώσουμε καλύτερα με τον εαυτό μας.
Ψάχνουμε να προσάψουμε κάτι σε αυτόν που ξεχωρίζει, που μπορεί να διακρίθηκε και να πέτυχε. Δεν πέτυχε με την αξία του. Δεν τα κατάφερε επειδή είναι άξιος, ικανός και καλός και προσπάθησε πολύ γι’ αυτό. Αλλά σίγουρα θα έκανε κάτι «επιλήψιμο». Κάτι μεμπτό, παράνομο ή ανήθικο. Μόνο έτσι μπορώ να δεχτώ ότι κάποιος υπερέχει από μένα σε κάτι.
Η ανθρωποφαγία πιο συχνά παρατηρείται να λαμβάνει χώρα, μαζικά, στα social media. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν στον οποιονδήποτε τη δυνατότητα να εκφραστεί ελεύθερα και κακόβουλα, συχνά με την κάλυψη πίσω από ένα ψεύτικο προφίλ. Επιθετικά σχόλια, υβριστικά μηνύματα, χαρακτηρισμοί, ειρωνίες, επίκριση, χυδαιότητες, ευχές μίσους σε άλλους ανθρώπους. Μια ανάγκη να πληγώσω τον άλλο, να τον διαβάλλω, να τον τιμωρήσω, να τον δια-χωρίσω. Ο «κακός», ο «ηλίθιος», ο «ανίδεος», ο «απατεώνας», ο «ψεύτης», ο «υποκριτής», ο «άδικος», ο «αλαζόνας», το «τέρας» […]
Εύκολα φανατιζόμαστε και βάζουμε ταμπέλες στους άλλους. Από την ανάγκη μας να διακρίνουμε τους καλούς, τίμιους, ηθικούς ανθρώπους, στους οποίους συμπεριλαμβάνουμε τους εαυτούς μας από τους «άλλους». Αισθανόμαστε πιο ασφαλείς, Κάποιος άλλος γίνεται ο αποδιοπομπαίος τράγος. Ξεχνάμε όμως πως συχνά γινόμαστε ίδιοι με το τέρας. Όταν με περισσό ζήλο στάζουμε χολή για τον διπλανό μας. Οι πράξεις μας μιλούν. Και συχνά πιο ηχηρά από τα λόγια.
Όλοι οι άνθρωποι κάνουμε λάθη. Απλώς και μόνο επειδή είμαστε άνθρωποι. Κάνουμε λάθη, δεν είμαστε λάθη. Δεν είμαστε τα λάθη μας. Όμως, τα λάθη πολλές φορές μάς διδάσκουν να κατανοούμε. Και δημιουργούν την ευκαιρία να μάθουμε να συγχωρούμε και να αποδεχόμαστε. Εμάς και τους άλλους.
Όλοι μπορεί να έχουμε υπάρξει τόσο θύματα όσο και θύτες ανθρωποφαγίας. Η αξία και η ομορφιά μας, δεν καθορίζονται από το πώς μας φέρονται οι άλλοι. Η δικιά μας συμπεριφορά, οι πράξεις μας μιλάνε για το ποιόν μας.
Όταν γίνομαι ανθρωποφάγος, δεν χαλάω την εικόνα του άλλου. Λεκιάζω όμως τη δικιά μου. Ο όμορφος άνθρωπος, όμορφος παραμένει. Γιατί η ομορφιά, πηγάζει από τη ψυχή μας.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
