Κάπου στη διαδρομή, η ανάγκη να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, παγίδευσε την ανάγκη μας να συνδεθούμε. Θεωρήσαμε την ευαλωτότητα ως αδυναμία και την άμυνα ως δύναμη.
Το πιο όμορφο κομμάτι του να είμαστε ανθρώπινα όντα είναι η δυνατότητα σύνδεσης με άλλους ανθρώπους. Είμαστε προγραμματισμένοι γι’ αυτό. Ζούμε σε φυλές και οικογένειες, εργαζόμαστε σε ομάδες, αγαπιόμαστε σε ζευγάρια και απολαμβάνουμε τις φιλίες. Η ορμή να συνδεόμαστε ενυπάρχει σε όλους μας είτε το αναγνωρίζουμε είτε όχι.
Παρόλα αυτά, παρατηρούμε όλο και περισσότερη μοναξιά, όλο και περισσότερη κατάθλιψη, διαλυμένες σχέσεις, αποσύνδεση. Τι συμβαίνει;
Η ευαλωτότητα είναι η κινητήριος δύναμη της σύνδεσης. Είναι γενναία. Είναι τρυφερή. Είναι αδύνατο να συνδεθούμε χωρίς αυτήν. Αλλά έχουμε καταντήσει να τη θεωρούμε αδυναμία.
Προβάλουμε τους εαυτούς μας ως «δυνατούς». Σκληρύναμε ώστε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από το να πληγωθούμε. Προστατεύσαμε τον εαυτό μας από την ευαλωτότητα και ξεχάσαμε πώς είναι να παραδινόμαστε. Αυτό είναι το πρόβλημα. Όταν κλειδώνουμε την ευαλωτότητά μας είναι σα να χρησιμοποιούμε μια ασπίδα για να προστατευτούμε από την αγάπη, την οικειότητα και τη σύνδεση. Όλα αυτά έρχονται σ΄εμάς από την ίδια πόρτα. Όταν την κλείνουμε σε ένα από αυτά, την κλείνουμε σε όλα.
Χωρίς ευαλωτότητα, οι σχέσεις υποφέρουν. Ευαλωτότητα σημαίνει Αυτός/ή είμαι εγώ- αυτές είναι οι αδυναμίες μου, αυτά τα μυστικά μου, οι φόβοι μου, η στοργή μου. Δώσε προσοχή - είναι όλα πολύτιμα. Ως αντάλλαγμα, παίρνουμε την απάντηση: Σε καταλαβαίνω. Είσαι εντάξει, είσαι ασφαλής. Και αυτό είμαι εγώ. Η ευαλωτότητα χτίζει εμπιστοσύνη, εγγύτητα, και μια αίσθηση του ανήκειν. Οι σχέσεις δεν μπορούν ν΄ανθίσουν χωρίς αυτήν.
Η ευαλωτότητα είναι δεκτικότητα στην εμπειρία, στους ανθρώπους και την αβεβαιότητα. Είναι τρομακτική καμιά φορά, και πάντοτε γενναία.
Κατά καιρούς πληγωνόμαστε. Ο πόνος από τις σχέσεις είναι αναπόφευκτο μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας. Όταν συμβαίνει μπορεί να σε διαλύσει. Το ξέρω. Αλλά μπορούμε να το δούμε ως αυτό που πραγματικά είναι - μια κακή χημεία ανθρώπων, έναν επαναναπροσδιορισμό, ένα μάθημα, ένα συμβάν- ή μπορούμε να το πάρουμε ως μία προειδοποίηση και να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας από την πιθανότητα να ξαναπληγωθούμε. Σ΄αυτή την περίπτωση, αποφασίζουμε να μην ξαναείμαστε πια ευάλωτοι. Προλαμβάνοντας όμως τους κινδύνους, εμποδίζουμε και τη δυνατότητα της χαράς, της οικειότητας, της ευγνωμοσύνης και της σύνδεσης.
Διαβάστε σχετικά: Οι στενές σχέσεις βοηθούν στη θεραπεία ατόμων με οριακή διαταραχή προσωπικότητας
Σε σύνδεση ή όχι: τι κάνει τη διαφορά;
Η Brene Brown, PhD είναι μια ερευνήτρια από το Πανεπιστήμιο του Χιούστον και ειδικός στο πεδίο της ευαλωτότητας. Έχει μελετήσει τη διαφορά ανάμεσα στα άτομα που έχουν ισχυρή αίσθηση σύνδεσης και ανήκειν και σ΄ αυτά που δεν διαθέτουν αυτό το χαρακτηριστικό. Η έρευνά της απέδειξε πως η διαφορά ανάμεσα στις δυο ομάδες είναι πως αυτοί που έχουν ισχυρό αίσθημα αγάπης και ανήκειν πίστευαν πως το άξιζαν. Οι άνθρωποι που πίστευαν πως άξιζαν τη σύνδεση, βίωναν μεγαλύτερη σύνδεση.
Όταν οι άνθρωποι πιστεύουν πως αξίζουν την επαφή, έχουν πιο πολλές πιθανότητες να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Θα είναι οι πρώτοι που θα πουν Σ΄ αγαπώ. Θα πουν γρήγορα Μου λείπεις (και όχι μονάχα στην απουσία). Θα ζητήσουν βοήθεια και θα είναι ανοιχτοί στην αγάπη, στη φροντίδα, και στην επιρροή των άλλων. Θα είναι ευγνώμονες. Θα συνδεθούν.
Αυτό δε σημαίνει πως θα έχουν πάντα αυτό που θέλουν, αλλά πως θα είναι πιο ανοιχτοί και πιο ευάλωτοι στις σχέσεις τους γιατί η πιθανότητα να νιώσουν απόρριψη είναι πιο χαμηλή. Αν η σύνδεση δεν πάει καλά, ή το αίτημα για βοήθεια απορριφθεί, οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι αξίζουν την αγάπη θα κατηγορήσουν λιγότερο τον εαυτό τους. Είναι συχνά οι άνθρωποι με τους οποίους όλοι επιδιώκουν να κάνουνε παρέα. Προσφέρουν στη σχέση και καλωσορίζουν ανοιχτά, απόλυτα, με εντιμότητα, αγάπη και ευγνωμοσύνη. Επιτρέπουν στους εαυτούς τους να είναι ευάλωτοι στην αβεβαιότητα και βοηθάνε και τους άλλους να νιώσουν το ίδιο ασφαλείς.
Τολμώντας να συνδεθούμε
1. Ζώντας με την καρδιά
Σημαίνει να ακούμε και να κινούμαστε προς αυτό που θέλουμε. Είναι εκείνη η φωνή που μιλάει από τη διαίσθηση, την εμπειρία και τα μη λεκτικά μηνύματα. Είναι το σημάδι, μερικές φορές αχνό, μερικές φορές πιο έντονο, να αγαπήσουμε ανοιχτά και έντιμα και να λάβουμε αγάπη με ευγνωμοσύνη. Και να φύγουμε μακρυά όταν αυτό έχει τελειώσει. Το να κινηθούμε προς αυτό που θέλουμε και να πάρουμε το ρίσκο - αυτό είναι ό,τι πιο γενναίο μπορούμε να κάνετε. Όταν ζείτε με την καρδιά, θα αισθανθείτε πότε κάτι λείπει, αλλά δε χρειάζεται και να το υπομείνετε.
2. Ζώντας με κουράγιο
Τι θα κάνατε αν μπορούσατε να δράσετε χωρίς τον φόβο της αποτυχίας; Θα αλλάζατε εργασία; Θα ακολουθούσατε το πάθος σας; Θα λέγατε σε κάποιον πως τον αγαπάτε; Ότι σας λείπει; Θα κάνατε σεξ; Θα περιμένατε περισσότερα από τον εαυτό σας; Θα αφήνατε πίσω σχέσεις που σας πληγώνουν; Θα προσπαθούσατε περισσότερο για τη σχέση σας; Δεν μπορείτε να εγγυηθείτε πως δε θα υπάρξει απόρριψη και απογοήτευση αλλά μπορείτε να έχετε εμπιστοσύνη πως θα τα διαχειριστείτε όλα αυτά αν συμβούν- που θα τα καταφέρετε. Το πιο δύσκολο είναι να ζείτε με αυτή την αμφιταλάντευση ενός πράγματος που φαίνεται σημαντικό, θέλοντας περισσότερα αλλά χωρίς να ρίχνετε τις άμυνές σας αρκετά- χωρίς να είστε αρκετά ευάλωτοι- ώστε ν΄αφήσετε να μπει η αγάπη.
3. Ψάχνοντας για ένα νέο “ ποιό ειναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί αν...”
Αμφισβητείστε τις πεποιθήσεις σας. Μερικές φορές πιστεύουμε πράγματα για τόσο πολύ καιρό που στο τέλος απλά εγκαθίστανται μέσα μας. Αναρωτηθείτε αν αυτές οι πεποιθήσεις έχουν ακόμη θετικό αποτέλεσμα ή όχι για σας. Τι θα συνέβαινε αν ανοιγόσασταν, αν δίνατε στον εαυτό σας μια ευκαιρία, αν επιτρέπατε στον εαυτό σας να είναι ευάλωτος; Πολύ συχνά η συμπεριφορά μας οδηγείται από την ανάγκη να αποφύγουμε την αποτυχία – την ανάγκη να αποφύγουμε κάθε απόδειξη πως δεν αξίζουμε αγάπη, σύνδεση και ικανοποίηση.
Όσο περισσότερο θεωρούμε πως δεν αξίζουμε, τόσο περισσότερο δρούμε σαν αυτό να είναι αλήθεια και τόσο περισσότερο αποξενωνόμαστε. Τι θα γινόταν αν πιστεύατε πως αξίζετε τη σύνδεση; Το ρίσκο να μη γίνετε αποδεκτοί υπάρχει πάντα, αλλά είναι μια αντανάκλαση της χαμηλής σας αυτοεκτίμησης.
4. Αγκαλιάζοντας την ευαλωτότητα
Όπως εξήγησε η Brene Brown, οι άνθρωποι με μια ισχυρή αίσθηση αγάπης και ανήκειν πιστεύουν πως η ευαλωτότητα είναι μια αναγκαιότητα. Πιστεύουν πως μέσα από αυτήν αναδύονται στοιχεία που τους κάνουν μοναδικά όμορφους. Και έχουν δίκιο. Είναι το κλειδί στη σύνδεση γιατί είναι το κουράγιο να είμαστε ανοιχτοί στους άλλους ανθρώπους. Είναι σα να προφέρουμε τις λέξεις που σπρώχνουν για να βγουν από μέσα μας. Είναι σα να ανοιγόμαστε σε κάποιον που μας πλησιάζει. Να τον αφήνουμε να μας γνωρίσει. Είναι το να προσφέρουμε χωρίς προσδοκίες ή υστεροβουλία. Και να λαμβάνουμε με ανοιχτή καρδιά.
5. Ζώντας με τη ροή
Ζούμε σε έναν προσχεδιασμένο κόσμο. Αντέχουμε ελάχιστα την αβεβαιότητα ή τη δυσαρέσκεια και τείνουμε να τα διορθώνουμε όλα γρήγορα. Διορθώνουμε τα πάντα- προβλήματα, υγεία, συναισθήματα, ανθρώπους. Μερικές φορές παρόλα αυτά, η αβεβαιότητα είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόμαστε. Συχνά σε αυτήν βρίσκουμε διαύγεια και έμπνευση και μια ετοιμότητα να κινηθούμε προς τη σωστή κατεύθυνση. Μη βιάζεστε να βγείτε από τα δυσάρεστα συναισθήματα. Μερικές φορές είναι η πιο πλούσια πηγή ανάπτυξης και πληροφορίας για το τι είναι σωστό.
Διαβάστε σχετικά: Συναίσθημα και διαπροσωπικές σχέσεις: Μια γόνιμη διαλεκτική
Τι δεν είναι η ευαλωτότητα
Ευαλωτότητα δε σημαίνει να μοιραζόμαστε τα πάντα και να δίνουμε κάθε λεπτομέρεια της ζωής μας προς κατανάλωση στον καθένα. Έχει να κάνει με την πρόθεση. Είναι για τους κοντινούς, ή αυτούς που θέλουν να γίνουν, που αξίζει κανείς να ρισκάρει. Ανοίγεστε, τους εξομολογείστε, προσφέρετε κάτι από τον εαυτό σας κι ελπίζετε ότι θα το λάβουν με φροντίδα. Κι έπειτα υπάρχουν κι εκείνοι που γνωρίζετε και που μπορεί να μην έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη σας.
Η εμπιστοσύνη σας πρέπει να κερδηθεί από τους άλλους ως ένα βαθμό, αλλά πρέπει να είστε έτοιμοι να δείτε αν κάποιος την αξίζει. Το να προσφέρετε κάθε λεπτομέρεια της ζωής σας στο άτομο δίπλα σας στον διάδρομο του σούπερ μάρκετ μπορεί να αγγίξει την έλλειψη ορίων και να σας αφήσει εκτεθειμένους.
Και τελικά
Κάπου στη διαδρομή, η ανάγκη να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, παγίδευσε την ανάγκη μας να συνδεθούμε. Το καταλαβαίνω. Λίγα πράγματα μας πληγώνουν τόσο βαθιά και τόσο απόλυτα όσο ο πόνος που προέρχεται από τις διαπροσωπικές σχέσεις. Αλλά ο πόνος και η αβεβαιότητα είναι μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας και η αποφυγή τους στέκεται εμπόδιο στη ζωή μας.
Ως απάντηση σε όλα αυτά, δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να είμαστε ευάλωτοι. Σκληρύναμε. Θεωρήσαμε την ευαλωτότητα ως αδυναμία και την άμυνα ως δύναμη.
Φυσικά κάποιες φορές πρέπει να αμυνόμαστε, αλλά υπάρχουν και φορές που δε χρειάζεται. Όταν είμαστε προστατευμένοι, ζούμε απομονωμένοι.
Η ζωή κυλάει- πραγματικά κυλάει- εν μέσω της ευαλωτότητάς μας. Μέσα από τη δύναμη και το τεράστιο κουράγιο, όταν ζητάμε βοήθεια, όταν λέμε πρώτοι σ΄ αγαπώ και αναζητάμε φυσική εγγύτητα, όταν λέμε σε κάποιον πως μας λείπει, όταν τον ρωτάμε πού βρισκόμαστε στη σχέση, τι αισθάνεται. Όταν εμποδίζουμε την ευαλωτότητά μας, εμποδίζουμε τις άπειρες δυνατότητες της ζωής να εκδηλωθούν.
Δεν υπάρχουν εγγυήσεις. Ποτέ δεν υπήρχαν. Αλλά αυτό που είναι σίγουρο, είναι πως αξίζουμε κάτι παραπάνω από το να ζούμε μες στον φόβο. Δεν μπορούμε να εγγυηθούμε το αποτέλεσμα, αλλά μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη στην ικανότητά μας να διαχειριστούμε τις συνέπειες. Το να ζούμε και να αγαπάμε με μια ευάλωτη, ανοιχτή καρδιά, θα μας ανταμοίψει. Δεν υπάρχει τόλμημα πιο έντιμο και πιο γενναίο από αυτό που συνοδεύεται με το σεβασμό απέναντι στην ευαλωτότητά μας, αγκαλιάζοντάς την.
Πηγή: heysigmund.com, by Karen Young
Απόδοση: Μαρία Μαγγανάρη, Ψυχοθεραπεύτρια
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
