Τα ευρήματα της νέας έρευνας δείχνουν πόσο σημαντικές είναι οι πρώτες πρωινές σκέψεις, πριν οτιδήποτε αγχωτικό συμβεί μέσα στη μέρα.
Σύμφωνα με ψυχολόγους ερευνητές από το Penn State, η σκέψη ότι ακολουθεί μία αγχωτική ημέρα όταν ξυπνάμε το πρωί, ενδέχεται να έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στον τρόπο που σκεφτόμαστε μέσα στη μέρα.
Οι ψυχολόγοι βρήκαν ότι οι συμμετέχοντες, οι οποίοι ξυπνούσαν με την αίσθηση ότι η μέρα τους θα είναι γεμάτη από άγχος, παρουσίαζαν ενδείξεις μειωμένης λειτουργίας της εργαζόμενης μνήμης (η οποία βοηθάει τους ανθρώπους να μαθαίνουν και να διατηρούν πληροφορίες ακόμα και όταν δεν είναι συγκεντρωμένοι). Τα ευρήματα, μάλιστα έδειξαν ότι η προσμονή ενός αγχωτικού γεγονότος είχε μεγαλύτερη επίπτωση στην εργαζόμενη μνήμη (working memory) ανεξάρτητα απ’ ό,τι το ίδιο το στρεσογόνο γεγονός.
Σύμφωνα με τους ψυχολόγους της έρευνας, επειδή η εργαζόμενη μνήμη έχει κομβικό ρόλο στην καθημερινότητα του ανθρώπου, η μειωμένη λειτουργία της έχει σοβαρές επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή κυρίως των μεγαλύτερων ηλικιακά ανθρώπων, των οποίων οι γνωστικές λειτουργίες βρίσκονται ήδη σε ύφεση. Όπως δηλώνουν η μειωμένη εργαζόμενη μνήμη μας κάνει πιο επιρρεπείς σε λάθη και προκαλεί δυσκολίες στη συγκέντρωση. Ειδικά για μεγαλύτερους ηλικιακά ανθρώπους, τα γνωστικά λάθη όπως η λάθος λήψη ενός χαπιού ή κάποιο λάθος στην οδήγηση, μπορεί να έχουν καταστροφικές συνέπειες.
Η καινοτομία της έρευνας που πραγματοποιήθηκε έγκειται στο ότι αν και υπάρχουν πολλά βιβλιογραφικά ευρήματα γύρω από την επιρροή των αγχωτικών γεγονότων στα συναισθήματα, τη φυσιολογία και τις γνωστικές λειτουργίες, δεν υπάρχουν αντίστοιχα ευρήματα για το πώς η προσμονή ενός αγχωτικού γεγονότος έχει αντίκτυπο στην καθημερινότητά μας.
Για να πραγματοποιηθεί η έρευνα, 240 συμμετέχοντες με διαφορετικό φυλετικό και οικονομικό υπόβαθρο απαντούσαν για 2 εβδομάδες 7 φορές την ημέρα σε ορισμένες ερωτήσεις μέσω μίας εφαρμογής στο κινητό τους. Το πρωί απαντούσαν αν αναμένουν η μέρα τους να είναι αγχωτική, τις επόμενες 5 φορές μέσα στην ημέρα τους ζητούσαν να αναφέρουν τα επίπεδα του άγχους που βιώνουν και το βράδυ απαντούσαν αν θεωρούσαν ότι η επόμενη μέρα θα είναι αγχωτική. Παράλληλα, συμπλήρωναν 5 φορές μέσα στη μέρα ένα τεστ που εξέταζε την εργαζόμενη μνήμη τους.
Επειδή η έρευνα πραγματοποιούνταν σε πραγματικές συνθήκες μέσω του κινητού τηλεφώνου των συμμετεχόντων και όχι σε κάποιο εργαστήριο, ήταν εφικτό να γίνουν περισσότερες μετρήσεις και οι ερευνητές να λάβουν πιο αντικειμενικά δεδομένα προς ανάλυση. Βρήκαν ότι η προσδοκία ενός στρεσογόνου γεγονότος το πρωί είχε επίπτωση στην εργαζόμενη μνήμη μέσα στην ημέρα, ενώ η αναμονή από το προηγούμενο βράδυ δε συσχετίστηκε με έκπτωση στην εργαζόμενη μνήμη.
Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν πόσο σημαντικές είναι οι πρώτες πρωινές σκέψεις, πριν οτιδήποτε αγχωτικό συμβεί μέσα στη μέρα.
Όπως δηλώνει ο επικεφαλής της έρευνας όταν ξυπνάμε το πρωί με μία αρνητική προσδοκία, είναι σαν να δημιουργούμε μία αυτοεκπληρούμενη προφητεία, όπου ακόμα και αν τίποτα αγχωτικό δε συμβεί μέσα στη μέρα εμείς θα νιώσουμε τις επιδράσεις του στρες επειδή έτσι είχαμε προγραμματίσει το μυαλό μας να αντιληφθεί τη μέρα. Αυτή η έρευνα δείχνει την επιρροή που έχει ο τρόπος που σκεφτόμαστε για τον κόσμο για το πώς προσλαμβάνουμε τα ερεθίσματα γύρω μας.
Η έρευνα αυτή ανοίγει νέες διεξόδους για παρεμβάσεις, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να προβλέψουν πότε οι γνωστικές τους λειτουργίες είναι μειωμένες. Για παράδειγμα, αν ξυπνήσει κάποιος έχοντας την αίσθηση ότι η μέρα του θα είναι δύσκολη, μπορεί το κινητό του να του υπενθυμίσει να πάρει μερικές βαθιές ανάσες για να χαλαρώσει πριν ξεκινήσει τη μέρα του ή αν οι γνωστικές λειτουργίες του δεν είναι σε φυσιολογικά επίπεδα μπορεί να του έρθει ένα μήνυμα ότι δεν πρέπει να οδηγήσει.
Για τις μελλοντικές μελέτες, οι ερευνητές επιθυμούν να μελετήσουν τις επιδράσεις του στρες με δεδομένα φυσιολογίας, ενδεχομένως μέσω φορητών αισθητήρων, ώστε να έχουν μία πιο ευρεία εικόνα γύρω από τους ψυχολογικούς και βιολογικούς μηχανισμούς μέσω των οποίων το στρες επηρεάζει τις γνωστικές λειτουργίες.
Πηγή: Penn University
Έρευνα: Waking Up on the Wrong Side of the Bed: The Effects of Stress Anticipation on Working Memory in Daily Life
Απόδοση: Γλυκερία Αποστολοπούλου, Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr.gr
