Τα διλήμματα είναι τόσο πολλά και κουραστικά, που τελικά πολλές φορές είτε ηθελημένα είτε άθελά μας επιλέγουμε να μην αποφασίσουμε.
Γιατί δυσκολευόμαστε τόσο πολύ να πάρουμε μια απόφαση; Γιατί βάζουμε τόσο πολλά διλήμματα στον εαυτό μας, σαν τρικλοποδιές, τι στιγμή που πάει να πάρει μια απόφαση; Μήπως πρέπει να κάνω αυτό αντί για το άλλο; Μήπως θα έπρεπε να είχα σκεφτεί αυτό; Κι αν δεν πάει καλά; Κι αν γίνει κάτι που δεν είχα υπολογίσει;
Τα διλήμματα είναι τόσο πολλά και κουραστικά, που τελικά πολλές φορές είτε ηθελημένα είτε άθελά μας επιλέγουμε να μην αποφασίσουμε.
Τι κερδίζουμε; Ενώ φαινομενικά θα έλεγε κανείς ότι δεν κερδίζουμε τίποτα παρά χάνουμε χρόνο και ενέργεια, στην πραγματικότητα προσπαθούμε να αποτρέψουμε τον εαυτό μας από το να χάσει κάτι. Δεν είναι τυχαίο που το αγγλικό ρήμα "decide" προέρχεται από το λατινικό "decidere" που σημαίνει ‘σκοτώνω’. Όταν παίρνουμε την ευθύνη μιας επιλογής, παίρνουμε και την ευθύνη να αφήσουμε πίσω κάτι άλλο, να ‘σκοτώσουμε’ μια άλλη πιθανότητα.
Και έτσι πολλές φορές μη θέλοντας να χάσουμε τίποτα, μένουμε μετέωροι, στη μέση, με το ένα πόδι στη μια πλευρά του γκρεμού και το άλλο στην άλλη, που ενώ φαινομενικά μοιάζει μια σταθερή θέση αφού έχουμε δύο επιλογές να μας κρατήσουν όρθιους, εμείς αιωρούμαστε στο κενό. Η ψυχική αυτή αιώρηση είναι δύσκολη και επίπονη, και μας παίρνει πολύ περισσότερη ενέργεια και άγχος από το να καθόμασταν στη μία άκρη του γκρεμού και να κοιτούσαμε προς την απέναντι (με χαρά για την πλευρά που βρισκόμαστε, ή ίσως και με λύπη για την απέναντι πλευρά που δεν μπορούμε να βρεθούμε πια).
Για κάποιους από μας αυτή η δεύτερη πιθανότητα είναι ακριβώς ο λόγος που δεν αποφασίζουμε. Δεν θέλουμε να έρθουμε αντιμέτωποι με το πένθος της χαμένης πιθανότητας. Τι θα είχε γίνει αν δεν το είχα κάνει αυτό; Μήπως θα ήταν καλύτερα τα πράγματα; μπορεί να αναρωτηθούμε. Και συχνά εστιάζουμε τόσο πολύ στην έννοια του "καλύτερου" και του "σωστού", έννοιες τόσο σχετικές και υποκειμενικές, και τελικά μεταβαλλόμενες. Το σωστό για σένα τώρα μπορεί να ήταν λάθος ένα χρόνο πριν.
Θυμάμαι μια φράση που είχα διαβάσει παλιά που έλεγε η κάθε επιλογή που έκανες είναι η καλύτερη επιλογή με βάση τα δεδομένα που είχες εκείνη τη στιγμή. Και πράγματι, ποτέ δεν θα έχουμε όλα τα δεδομένα· ποτέ ο παλιός σου εαυτός δεν θα μπορούσε να ξέρει αυτά που ξέρεις τώρα, και ίσως και όλα αυτά που ξέρεις να τα έμαθες μέσα από την "λάθος" επιλογή που έκανες τότε.
Διαβάστε σχετικά: Πάρε σήμερα μια απόφαση για την οποία ο μελλοντικός σου εαυτός θα σ’ ευχαριστεί
Δεν μπορώ δυστυχώς να σου πω πώς να αποφασίσεις. Και εγώ η ίδια τώρα προσπαθώ να το μάθω. Μπορείς να σκεφτείς τα θετικά και τα αρνητικά τις κάθε απόφασης, να τα γράψεις σε ένα χαρτί και ύστερα να τα ζυγίσεις. Μπορείς να κλείσεις τα μάτια και να αφήσεις την καρδιά σου να σε οδηγήσει. Μπορείς να πάρεις τη συμβουλή κάποιου αγαπημένου προσώπου, και άλλα πολλά. Ό,τι κι αν είναι όμως, αφού πάρεις το χρόνο που χρειάζεσαι για να πάρεις την απόφασή σου, μη μένεις μετέωρος στο τι θα είχε γίνει αν…; και στο κι αν έπρεπε να…; Πολλές φορές μένουμε σε μια ενδιάμεση θέση ακόμη και μετά την απόφασή μας, θέλοντας να κρατήσουμε την άλλη πιθανότητα ανοιχτή φαντασιακά με σκοπό να μη χάσουμε τίποτα.
Ας σκεφτούμε την εξής μεταφορά: Ο καπετάνιος ενός πλοίου έχει αποφασίσει να σαλπάρει και να ταξιδέψει μακριά· όμως δεν θα καταφέρει ποτέ να φύγει από το λιμάνι αν δεν σηκώσει πρώτα την άγκυρα.
Μπορεί ο καπετάνιος να αγαπάει τη γλυκιά ασφάλεια του λιμανιού και να μη θέλει να τη χάσει, και αυτό είναι απόλυτα κατανοητό. Αν όμως αν θέλει να έχει ταυτόχρονα και το λιμάνι και το ταξίδι, δεν θα έχει τίποτα από τα δύο.
Θα συνεχίσει να προσπαθεί να σαλπάρει με τόσο κόπο και ενέργεια, βάζοντας τις μηχανές στο τέρμα, όμως το πλοίο δεν θα κινείται γιατί η ψυχική άγκυρα θα είναι εκεί να κρατά το πλοίο δεμένο στο λιμάνι – και ίσως χωρίς ο καπετάνιος να ξέρει γιατί· μπορεί να μην το έχει καταλάβει καν ότι η άγκυρα είναι ακόμη εκεί! Και αν το πλοίο μοιάζει φαινομενικά σε ασφαλή θέση μέσα στο λιμάνι, ο καπετάνιος τελικά δεν θα μπορεί να απολαύσει ούτε την ηρεμία του λιμανιού, ούτε και τον ενθουσιασμό του καινούργιου ταξιδιού. Και η ίδια η ανάγκη για ασφάλεια που τον έκανε να ζητά μια μέση λύση, η ίδια αυτή ανάγκη τον εγκλωβίζει σε μια κατάσταση μετέωρης ανασφάλειας γιατί δεν μπορεί να πάρει την ευθύνη ούτε της φυγής ούτε και της παραμονής στο λιμάνι.
Η ευθύνη είναι βαριά· πιο βαριά από την πιο βαριά άγκυρα. Κι όμως, η ευθύνη είναι βασικό συστατικό της ανθρώπινης ελευθερίας. Κανείς δεν ήταν ποτέ ελεύθερος χωρίς ευθύνη. Και ίσως η ελευθερία μας να κάνουμε λάθος επιλογές και να μαθαίνουμε από αυτές είναι που μας κάνει ελεύθερους· και ανθρώπους.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
