Η ζωή είναι ένας αγώνας δρόμου και ο άνθρωπος θα πρέπει μάλλον να ισορροπήσει ανάμεσα στην αυτοφυή του τάση να αυτονομεί και την κοινωνική του τάση να συναλάσσεται με άλλους, να μοιράζεται, να επικοινωνεί.
Οι άνθρωποι παλεύουν για την αυτονομία τους την ίδια ώρα που επιδιώκουν κοινωνικές συναναστροφές και έχουν την ανάγκη των άλλων. Τι είναι αυτό που τους ωθεί στην ναρκισσιστική ενασχόληση με τον εαυτό τους αλλά σε μια άλλη στιγμή τους ωθεί να να επιδείξουν ακραίο αλτρουισμό θυσιάζοντας τον ίδιο τους τον εαυτό για τους άλλους. Που σταματά ο αλτρουισμός και που ξεκινά η αυτοκαταστροφικότητα; Και ύστερα πόσο σημαντική είναι η αυτονομία για τον άνθρωπο ή πόσο αναγκαία η κοινωνικότητα;
Η ζωή είναι ένας αγώνας δρόμου και ο άνθρωπος θα πρέπει μάλλον να ισορροπήσει ανάμεσα στην αυτοφυή του τάση να αυτονομεί και την κοινωνική του τάση να συναλλάσσεται με άλλους, να μοιράζεται, να επικοινωνεί. Η ικανότητα να μπορεί να διαχειρίζεται κανείς τις αλλαγές που συμβαίνουν στη ζωή του σχετίζεται με την αυτοεκτίμηση. Η αυτοεκτίμηση είναι η βάση για να αγωνιστεί ο άνθρωπος απέναντι στο χάος, είναι το πείσμα για την επιβίωση.
Η αυτοεκτίμηση είναι η εξιδανίκευση του ενστίκτου της επιβίωσης και σχετίζεται με το πως αισθάνεται κανείς για τον εαυτό του. Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση εξαρτώνται υπερβολικά από την γνώμη των άλλων οπότε κάθε φορά που βιώνουν κάτι που γίνεται αντιληπτό, από τα ίδια τα άτομα, ως μη αποδοχή ανατρέπεται η συναισθηματική τους κατάσταση αλλά και η αξία τους ως άνθρωποι.
Ενώ τα άτομα με υψηλή αυτοεκτίμηση ενεργοποιούν τους μηχανισμούς άμυνας σε κάθε βίωμα μη αποδοχής, ανασυγκροτούνται γνωστικά, αναπτερώνονται από το ψυχικό τους απόθεμα και κινητοποιούνται για αντίδραση. Η αυτοαντίληψη έχει να κάνει με το ποιος είμαι ενώ η αυτοεκτίμηση αφορά το πως αισθάνομαι γιαυτό που είμαι.
Η αυτοεκτίμηση διαχωρίζεται σε τρία μέρη:το αποτέλεσμα που είναι όλα όσα κάνει ο άνθρωπος για να αυξήσει την αυτοεκτίμηση του, το κίνητρο που είναι η τάση του ανθρώπου να επιλέγει να αυξήσει την αυτοεκτίμηση του και τους αμυντικούς μηχανισμούς που χρησιμοποιούνται ούτως ώστε να απαλύνουν τα αποτελέσματα των αρνητικών εμπειριών.
Η αυτοεκτίμηση έχει πολλαπλά πρόσωπα και προσωπεία. Έχει να κάνει με το πως αντιμετώπιζαν τον άνθρωπο οι σημαντικοί άλλοι αλλά και ο κοινωνικός περίγυρος. Ωστόσο το ποιος πραγματικά είναι σχετίζεται με το τρίπτυχο: τι νομίζει ότι είναι, τι θέλουν οι άλλοι να είναι, τι θέλει να είναι. Αυτά τα διεπικοινωνεί κανείς μέσα από τα προσωπεία που διαλέγει να έχει συντείνοντας έτσι σε μια προσθαφαίρεση της αυτοεκτίμησης του ως συνολικής εικόνας.
Διαβάστε σχετικά: Η σχέση με τον εαυτό μου
Έτσι ο αγαθός ιδεατός εαυτός παλεύει με τις ονειροπολήσεις, την φαντασίωση, τις άδολες προοπτικές. Καθώς, όμως, εξελίσσεται ο εαυτός περιχαρακώνεται από την λογική δηλητηριάζεται από τις κοινωνικές και γονεικές προσδοκίες εξαναγκάζεται να αναθεωρήσει τα κουτάκια της σκέψης του και έτσι μεταλάσσεται σε ένα ξενοκίνητο επισφαλές Εαυτό που δεν ξέρει σε ποιον σε τι και που να πιστέψει. Η αποκαθήλωση των αξιών συνοδεύεται από την υλική επιβράβευση.
Η εξαπάτηση του Εγώ ολοκληρώνεται καθώς η επαγγελματική καταξίωση έγινε συνώνυμη του ονείρου που τείνει στις μέρες μας να προσεταιρίζεται το ουτοπικό. Η περσόνα του επιτυχημένου προϋποθέτει πως στο τέλμα του στόχου σου έχει ενθρονιστεί η υλική φαντασίωση του σύγχρονου ανθρώπου: ένα μεγάλο σπίτι με κήπο ενίοτε και με πισίνα, δυο-τρια αμάξια, διακοπές σε <διάσημα> νησιά και ένα παχουλό μισθό.
Αυτή η ενθρόνιση στοιχίζει στον καθένα από μας όσο μια ζωή. Μια ζωή για ένα ενθρονισμένο ακραία υλιστικό όνειρο. Όσοι το έχουν παλεύουν να το εξελίξουν όσοι όμως δεν το έχουν σύρνονται κάτω από τις ετικέτες <αποτυχημένος> <προβληματικός> <ανίκανος>.
Όμως οι προτιμήσεις του καθενός από μας για τη ζωή του εξαρτώνται από το μέρος του φάσματος της συναισθηματικής του ιδιοσυστασίας που βρίσκεται στη σκιά, απαιτώντας ερεθίσματα και φροντίδα. Οι προτιμήσεις του κάθε ανθρώπου διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο ωστόσο η κοινωνία προσδοκά από τους ανθρώπους να έχουν κοινές προτιμήσεις προκειμένου να γίνονται αποδεκτοί.
Το σύστημα ή ενσωματώνει η περιθωριοποιεί τους διαφωνούντες. Κάποιοι άνθρωποι αναγκάζονται να δολιεύσουν τις αρχές τους για να χωρέσουν στην χαραμάδα του συστήματος προκειμένου να έχουν όσα θεωρούσαν ώς δεδομένα. Για να γίνει το ουτοπικό τους ιδεατό όνειρο πραγματικότητα. Όσοι ωστόσο καταφέρουν να διαπραγματευτούν τη διαφωνία τους μέσα από υποχωρήσεις, ανεκτικότητα και συμβιβασμούς τότε θα ανεξαρτητοποιηθούν συμβιβαζόμενοι με την έννοια της προσαρμογής.
Αυτή η ικανότητα να προσαρμόζεσαι διατηρώντας εκείνα τα κομμάτια του εαυτού σου αλώβητα είναι μια από της πιο σημαντικές παραμέτρους της ψυχικής ανθεκτικότητας και ίσως η μεγαλύτερη ικανότητα επιβίωσης σε έναν κόσμο που αλλάζει και εκπίπτει ηθικά.
Πέραν της προσαρμογής χρειάζεται και υπομονή. Η υπομονή δεν είναι συναρπαστική γιατί η υπομονή είναι αυτή η σημαντική ικανότητα που μας οδηγεί στο κατόρθωμα χωρίς ίχνος διέγερσης. Είναι αυτή η ικανότητα καθυστέρησης της σημερινής ικανοποίησης αλλά συνάμα είναι αυτή που βοηθά την εμμονή να φυτρώσει κάνοντας μας να αισθανόμαστε ανιαρά και βαρετά περιμένοντας χωρίς να ξέρουμε πότε πώς και με ποια κατάληξη θα γίνει αυτό που επιθυμούμε.
Το πως αισθανόμαστε όμως για τον εαυτό μας είναι το κλειδί για το πως θα δομήσουμε την στάση ζωής μας, πως θα καλλιεργούμε το όνειρο αλλά και την ικανότητα μας να προσαρμοζόμαστε και να υπομένουμε γι' αυτό που επιθυμούμε!
