Νίκος Τσακνάκης

Αναδυόμενη ενηλικίωση: Ανάμεσα στον έφηβο και στον ενήλικα

Αναδυόμενη ενηλικίωση: Ανάμεσα στον έφηβο και στον ενήλικα

Νίκος Τσακνάκης
ενηλικίωση έφηβος ενήλικας ταυτότητα

Στα πλαίσια της αναδυόμενης ενηλικίωσης το άτομο αναζητά το ρόλο του, την ταυτότητά του και γενικότερα τη θέση του στον κόσμο.


Ο όρος «αναδυόμενη ενηλικίωση» ανήκει στον J. Arnett ο οποίος έκανε λόγο για την αναδυόμενη ενηλικίωση πρώτη φορά το 2000.Ο Arnett (2000) περιέγραψε ως αναδυόμενους ενήλικες τα άτομα από 18-25 ετών τα οποία λόγω των κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών και εξελίξεων της εποχής μας (επέκταση του χρόνου σπουδών, την ανάγκη για συνεχή εξειδίκευση σε ένα αντικείμενο, τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης) εγκαταλείπουν την εξάρτηση από την οικογένεια, όπως συναντάται στην παιδική και εφηβική ηλικία, αλλά δεν είναι ακόμα σε θέση να αναλάβουν τους κανονιστικούς ρόλους του ενήλικα.

Αυτό σημαίνει ότι ο αναδυόμενος ενήλικας γίνεται ολοκληρωτικά ανεξάρτητος, αναλαμβάνει την εύρεση εργασίας, τη δημιουργία οικογένειας πολύ πιο μετά απ’ ό,τι οι προηγούμενες γενιές. Έτσι ο αναδυόμενος ενήλικας νιώθει ότι βρίσκεται ανάμεσα στην εφηβεία και στην ενηλικίωση χωρίς όμως να νιώθει ότι είναι έφηβος αλλά ούτε και ενήλικας (Munsey, 2006; Arnett, 2000).

Στα πλαίσια της αναδυόμενης ενηλικίωσης το άτομο αναζητά το ρόλο του, την ταυτότητά του και γενικότερα τη θέση του στον κόσμο. Μπορεί να νιώθει πιο υπεύθυνο για τον ίδιο του τον εαυτό αλλά δεν είναι πλήρως ανεξάρτητο, αφού πολύ συχνά εξαρτάται συναισθηματικά και οικονομικά από την οικογένειά του. Έτσι, ο αναδυόμενος ενήλικας βρίσκεται σε μία διαδικασία εξερεύνησης του εαυτού του, των διαπροσωπικών του σχέσεων, του εργασιακού περιβάλλοντος και πώς να οριστεί σε σχέση με αυτά (Arnett, 2000).

Η αναδυόμενη ενηλικίωση είναι μία περίοδος μετασχηματισμών και μεταβάσεων. Η αστάθεια που βιώνει ο αναδυόμενος ενήλικας είναι πολυεπίπεδη αφού εκτείνεται από τον κοινωνικό του ρόλο, στην αναζήτηση και εύρεση εργασίας μέχρι και την αναζήτηση για μία σταθερή «εστία». Συχνά συμβαίνει ο αναδυόμενος ενήλικας να «μπαινοβγαίνει» στο πατρικό σπίτι μέχρι να μπορέσει να μείνει μόνος του. κετΑυτή Α Η αστάθεια αυτή η οποία είναι ιδιαίτερα στρεσογόνα και συχνά δημιουργεί ένα αίσθημα ματαίωσης και αποδιοργάνωσης στο άτομο (Munsey, 2006, Arnett, 2000).

Παράλληλα ο αναδυόμενος ενήλικας χαρακτηρίζεται από το αίσθημα του ιδανικού που έχει ο έφηβος. Παρά τις εκ θεμελίων κοινωνικές μεταβολές και τις ραγδαίες κοινωνικο-οικονομικές ανακατατάξεις του τελευταίου αιώνα, το άτομο αυτό διατηρεί ακόμα ένα αίσθημα ελπίδας και αισιοδοξίας: «Εμείς θα τα πάμε καλύτερα από την προηγούμενη γενιά» (Munsey, 2006).

Ο Arnett (2011) εξετάζει κατά πόσο η αναδυόμενη ενηλικίωση είναι μία αναπτυξιακή περίοδος ή μία διαδικασία η οποία επηρεάζεται σημαντικά από κοινωνικούς και πολιτισμικούς παράγοντες. Πράγματι η συγκεκριμένη έννοια ίσως αποτελεί περισσότερο έναν όρο περιγραφής ενός φαινομένου, παρά μία περίοδο κατά την οποία όλα τα άτομα εμφανίζουν συγκεκριμένα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο συγκεκριμένος όρος έχει κοινωνικές και πολιτισμικές καταβολές, γίνεται κατανοητό ότι δεν είναι καθολικός αλλά ότι περιγράφει περισσότερο τα άτομα ηλικίας μεταξύ 18-25 του δυτικού κόσμου που αντιμετωπίζουν παρόμοιες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες. Για παράδειγμα σε χώρες της Ινδίας όπου το άτομο παντρεύεται πολύ πιο νωρίς σε αντίθεση με το δυτικό κόσμο, η έννοια της αναδυόμενης ενηλικίωσης δεν περιγράφει τα άτομα του αντίστοιχου ηλικιακού φάσματος.

Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι η αναδυόμενη ενηλικίωση αν και εμφανίζει κοινά χαρακτηριστικά με την εφηβεία, όπως η αναζήτηση ταυτότητας και το μεταίχμιο παιδικότητας και ενηλικίωσης, δεν ταυτίζονται. Η διαφοροποίηση αυτών των δύο συνίσταται στο γεγονός ότι ο έφηβος προσδιορίζεται στο εδώ και στο τώρα. Για παράδειγμα, αναζητά έναν φίλο, ένα σύντροφο με βάση τα κριτήρια του τώρα. Αντίθετα ο αναδυόμενος ενήλικας προσπαθεί να καταλάβει τι σημαίνουν οι επιλογές που κάνει στις διαπροσωπικές του σχέσεις και τι προοπτικές μπορεί αυτές να έχουν. Ο αναδυόμενος ενήλικας δεν είναι ταυτόσημος με το νεαρό ενήλικα. Ο ίδιος ο όρος «νεαρός ενήλικας» υποδηλώνει ότι το άτομο είναι ενήλικας ενώ ο αναδυόμενος ενήλικας δεν έχει εισέλθει ακόμα ολοκληρωτικά στον κόσμο των ενηλίκων (Arnett, 2000; Arnett, 2011).

Καταλήγουμε, λοιπόν, ότι η «αναδυόμενη ενηλικίωση» αποτελεί έναν περιγραφικό όρο που προσδιορίζει τα ψυχοκοινωνικτον φακό των σημερινών αλλαγών. ρετά χαρακτηριστικά και τις προκλήσεις των ατόμων μιας συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας μέσα από το πρίσμα των σημερινών αλλαγών.  

«Ξέρουμε τι είμαστε αλλά δεν ξέρουμε τι θα μπορούσαμε να είμαστε»

Οφηλία στον Άμλετ


Βιβλιογραφία

Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood. A theory of development from the late teens through the twenties. The American Psychologist, 55(5), 469–480. http://doi.org/10.1037/0003-066X.55.5.469

Arnett, J. J. (2011). Debating emerging adulthood: stage or process. New York, NY: Oxford University Press.

Munsey, C. (2006). Emerging adults: The in-between age. Monitor on Psychology, 37(6), 68.

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...