Η αναγνώριση συναισθημάτων μέσω εκφράσεων του προσώπου εμποδίζεται σημαντικά όταν σχεδόν το 70% του κάτω μέρους του προσώπου είναι καλυμμένο.
Οι μάσκες προστατεύουν από τον κορονοϊό, αλλά η χρήση τους μπορεί να έχει μια αρνητική συνέπεια. Σε μια πρόσφατη μελέτη, επιστήμονες από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ προτείνουν ότι η κάλυψη της μύτης και του στόματος βλάπτει την κοινωνική νόηση, την ικανότητα να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα και την ψυχική κατάσταση των άλλων ανθρώπων.
Σύμφωνα με την υπόθεσή τους, αυτό θα μπορούσε να επιταχύνει τις διαδικασίες ψυχικής επιδείνωσης. Ιδιαίτερα θα μπορούσαν να επηρεαστούν οι ηλικιωμένοι και οι άνθρωποι με κάποιου είδους άνοια.
Οι ερευνητές βασίζουν τη θεωρία τους σε αρκετές παρατηρήσεις. Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Μπάμπεργκ, στην αρχή της πανδημίας, βρήκε ότι η αναγνώριση συναισθημάτων μέσω εκφράσεων του προσώπου εμποδίζεται σημαντικά όταν σχεδόν το 70% του κάτω μέρους του προσώπου είναι καλυμμένο.
Σύμφωνα με τη μελέτη, οι μάσκες κυρίως εμποδίζουν την αναγνώριση συναισθημάτων όπως αηδία, χαρά, λύπη και θυμός, τα οποία εκφράζονται κατά πολύ μέσω της περιοχής του στόματος. Ο φόβος και η ουδέτερη έκφραση αναγνωρίζονταν κανονικά από τους συμμετέχοντες της μελέτης. Αυτές οι εκφράσεις διακρίνονται κυρίως στην περιοχή των ματιών.
Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία δυσκολεύονται περισσότερο να αναγνωρίσουν διαθέσεις από τα μάτια
Ωστόσο, μια μελέτη από ερευνητές του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ έδειξε ότι δεν μπορούν όλοι να αναγνωρίσουν συναισθήματα που εκφράζονται στην περιοχή των ματιών: άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας είχαν χειρότερη επίδοση από νεότερους ανθρώπους σε ένα τεστ όπου καλούνταν να «διαβάσουν τη σκέψη στα μάτια».
Δυσκολεύτηκαν περισσότερο να αναγνωρίσουν διαθέσεις από τα μάτια, που είναι η μόνη περιοχή του προσώπου που μένει ελεύθερη όταν φοράμε μάσκα. Πράγματι, ενώ οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι βασίζονται στο κάτω μέρος του προσώπου για να ερμηνεύσουν διαθέσεις, οι νεότεροι τείνουν να χρησιμοποιούν ολόκληρη την έκφραση του προσώπου.
Συνεπώς, στην περίπτωση της μάσκας, οι ερευνητές κατέληξαν ότι η δυσκολία είναι κυρίως για τους ηλικιωμένους. Αλλά όχι μόνο γι’ αυτούς. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από άνοια επίσης αντιμετωπίζουν δυσκολία να διαβάσουν τα συναισθήματα στην περιοχή των ματιών.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι συνέπεια της χρήσης μάσκας μπορεί να είναι η χειρότερη κοινωνική επικοινωνία, όχι μόνο μεταξύ των ηλικιωμένων, αλλά σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Επιπλέον, οι διαδικασίες γνωστικής εξασθένισης μπορεί να επιταχυνθούν, ειδικά σε εκείνους που έχουν ήδη επηρεαστεί από αυτές.
Διαβάστε σχετικά: Γιατί κάποιοι αρνούνται να φορέσουν μάσκα;
Οι μάσκες είναι ωφέλιμες, αλλά πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις παρενέργειες της χρήσης τους
Οι επιστήμονες τονίζουν την ανάγκη να εξετάσουμε πιο προσεκτικά αυτές τις συνέπειες σε σχέση με διαφορετικές ηλικιακές ομάδες και παθήσεις όπως η άνοια. Αν η υπόθεσή τους αποδειχτεί αληθής, θα πρέπει να εστιάσουμε στον αντίκτυπο της χρήση μάσκας και να λάβουμε τα απαραίτητα μέτρα. Θα μπορούσαμε, για παράδειγμα, να χρησιμοποιούμε διαφανείς πλαστικές μάσκες.
Επιπλέον, θα πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή στον τρόπο που συζητάμε. Αντί για διακριτικές εκφράσεις προσώπου, μπορούμε να βασιζόμαστε περισσότερο σε ξεκάθαρη γλώσσα και χειρονομίες.
Τέλος, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί περισσότερο η τηλεϊατρική, κατά την οποία η επικοινωνία μεταξύ θεράποντα και ασθενούς γίνεται μέσω οθόνης. Κανείς δεν χρειάζεται να φοράει μάσκα και η ποιότητα της διάγνωσης δεν επηρεάζεται, για παράδειγμα, όταν πρόκειται για παθήσεις του εγκεφάλου, για τις οποίες η κοινωνική νόηση είναι βασικό κριτήριο.
Στην προστασία μας από τη μόλυνση, οι μάσκες είναι ένα αναγκαίο μέτρο, σύμφωνα με τον Ματίας Στρέτερ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Γνωστικής Νευροψυχιατρικής στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για τις Ανθρώπινες Γνωστικές και Εγκεφαλικές Επιστήμες και κύριο συγγραφέα της μελέτης.
Ακόμα κι αν αυτοί οι κίνδυνοι επιβεβαιωθούν, τα οφέλη της χρήσης μάσκας υπερισχύουν. Ειδικά για τους ηλικιωμένους και τους ανθρώπους με άνοια, που κινδυνεύουν ιδιαίτερα από σοβαρή εξέλιξη της νόσου. Αυτό το ζύγισμα κινδύνων και οφελών πρέπει να ληφθεί υπόψη, όπως και με κάθε άλλο ιατρικό μέτρο. Ωστόσο, αν κάποιος γνωρίζει τις παρενέργειες, μπορεί να μάθει να τις αντιμετωπίζει κατάλληλα, καταλήγει ο ερευνητής.
Έρευνα: Matthias L. Schroeter et al, Face Masks Protect From Infection but May Impair Social Cognition in Older Adults and People With Dementia, Frontiers in Psychology (2021).
Απόδοση - Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
