Με αφορμή την εβδομάδα ψυχικής υγείας που ξεκινάει σήμερα (13 Μαΐου), το σημερινό άρθρο είναι αφιερωμένο στο στρες στο χώρο της εργασίας.
Θα ήθελα να κάνω την εισαγωγή στο σημερινό μας θέμα μιλώντας για τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης έρευνας που σχετίζεται με τους επαγγελματίες προσχολικής ηλικίας. Σε ένα πρόσφατο σεμινάριό μου σε ένα παιδικό σταθμό στο Λονδίνο με έκπληξη άκουσα πόσο απομονωμένοι νιώθουν οι εργαζόμενοι σε αυτό το χώρο, μιας και οι γύρω τους δεν κατανοούν την ένταση και τη δυσκολία αυτού του επαγγέλματος. ‘Μα η δουλειά σου είναι να παίζεις με παιδιά. Πώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε στρες;’, είναι κατά γενική ομολογία τα σχόλια που λαμβάνουν αυτοί οι επαγγελματίες από γνωστούς και φίλους.
Μία έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2018 από το Ρre-school learning alliance έδειξε ότι ένας στους τέσσερις επαγγελματίες προσχολικής ηλικίας σκέφτεται να αφήσει το επάγγελμά του λόγω του στρες και των προβλημάτων ψυχικής υγείας που βιώνει. 74% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι συχνά νιώθουν αγχωμένοι ως αποτέλεσμα της δουλειάς τους ενώ 26% δήλωσαν συμπτώματα κατάθλιψης. Οι συμμετέχοντες επίσης αναφέρθηκαν σε σωματικά συμπτώματα και ενοχλήσεις, όπως: υψηλή πίεση και ταχυκαρδίες. Με βάση αυτή την έρευνα, τα πιο συχνά συμπτώματα που σχετίζονταν με το στρες στην εργασία ήταν: η εξάντληση, η έλλειψη κινήτρου, το άγχος και οι διαταραχές στον ύπνο. Είναι αυτά κάποια από τα συμπτώματα που έχετε βιώσει και εσείς σε περιόδους πίεσης στη δουλειά;
Mind Matters study (Ιούνιος 2018)
Θα ήθελα να αναλογιστούμε πώς ο χώρος της εργασίας μας μπορεί να επηρεάσει την ψυχική μας υγεία.
Πρώτα από όλα, ας εστιάσουμε στην επίδραση της εργασίας μας πάνω στις ίδιες μας τις σκέψεις. Τι είδους σκέψεις τείνουν να οδηγούν σε άγχος και στρες; Αυτές είναι συχνά οι αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό μας όπως ότι δεν κάνουμε αρκετά καλά τη δουλειά μας, ότι αργά ή γρήγορα θα οδηγηθούμε σε κάποιο λάθος και οι ανώτεροι μας θα μας επιπλήξουν. Μπορεί επίσης να παρατηρήσουμε αρνητικές σκέψεις για τους άλλους και το χώρο εργασίας. Για παράδειγμα, σκέψεις όπως: ‘δεν αναγνωρίζουν την προσπάθεια μου’, ‘οι συνάδελφοί μου είναι πιο αποτελεσματικοί από εμένα’ και ‘οι συνάδελφοί μου ανταπεξέρχονται με ευκολία στις απαιτήσεις της δουλειάς σε αντίθεση με εμένα’.
Οι σκέψεις αυτές συχνά εστιάζουν στα αρνητικά κομμάτια της εμπειρίας μας και διογκώνουν το αίσθημα του κινδύνου και του φόβου μέσα μας. Συχνά, λοιπόν, οδηγούν σε συναισθήματα όπως: φόβος, στρες, απογοήτευση και θυμός. Όπως μπορείτε να φανταστείτε, αυτά τα συναισθήματα προκαλούν αντιδράσεις στο σώμα μας και συμπτώματα όπως: δυσκολία στην αναπνοή, ανακατωσούρες στο στομάχι και υπερβολική πνευματική και σωματική κόπωση.
Ο καθένας από μας ανταποκρίνεται σε αυτές τις σκέψεις και τα συναισθήματα με διαφορετικό τρόπο. Κάποιοι απομονώνονται και αποφεύγουν να συζητήσουν δυσκολίες με συναδέλφους τους ενώ κάποιοι άλλοι τείνουν να παραπονιούνται συχνά για την κατάσταση στο χώρο της εργασίας τους. Το στρες συχνά οδηγεί σε αλλαγές στη ρουτίνα μας, όπως: στις διατροφικές μας συνήθειες, στις ουσίες που καταναλώνουμε και στον ύπνο. Στο τέλος της ημέρας, συχνά δυσκολευόμαστε να αφήσουμε πίσω μας τις σκέψεις για τη δουλειά, πράγμα που μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
Παράγοντες στο χώρο της εργασίας που συχνά οδηγούν στο στρες είναι:
- οι συχνές αλλαγές
- η αίσθηση έλλειψης ελέγχου
- η έλλειψη στήριξης
- οι απαιτητικές σχέσεις με συναδέλφους
- οι αντικρουόμενες απαιτήσεις σχετικά με το ρόλο μας
Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε για να φροντίσουμε τον εαυτό μας και να μειώσουμε το στρες που βιώνουμε;.
Όσον αφορά τη φροντίδα του εαυτού μας, θα ήταν καλή ιδέα να αρχίσουμε από τα βασικά. Για παράδειγμα, να προσέξουμε τη διατροφή μας και να παρατηρήσουμε τις διατροφικές μας συνήθειες που σχετίζονται με το στρες, όπως: η παράλειψη γευμάτων ή η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού. Όταν πια γνωρίζουμε πώς το στρες μας επηρεάζει, θα είμαστε σε καλύτερη θέση να θέσουμε στόχους και βήμα βήμα να μειώσουμε τις συμπεριφορές που μας βλάπτουν.
Είναι σημαντικό επίσης να σκεφτούμε τι ουσίες καταναλώνουμε μέσα στη μέρα, οι οποίες μπορεί να συμβάλουν στην αίσθηση στρες που βιώνουμε. Εάν, για παράδειγμα, καταναλώνουμε ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη ή καπνίζουμε πολύ πρέπει να γνωρίζουμε ότι αυτές οι ουσίες εντείνουν τα συμπτώματα του στρες που νιώθουμε στο σώμα μας και έτσι δεν μας βοηθούν να το καταπολεμήσουμε.
Η σωματική άσκηση είναι επίσης απαραίτητη, ιδίως σε άτομα που βιώνουν στρες στο χώρο της εργασίας. Η προτεινόμενη συχνότητα είναι 30 λεπτά άσκησης τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας. Διαλέξτε το είδος της άσκησης που ταιριάζει σε εσάς και το οποίο απολαμβάνετε (όπως κολύμπι, περπάτημα, ομαδικό άθλημα). Η φυσική άσκηση βοηθάει στη διατήρηση της σωματικής μας υγείας και παράλληλα μας δίνει την ευκαιρία να αδειάσουμε το μυαλό μας και να διώξουμε την ένταση του στρες από το σώμα μας.
Ο ύπνος είναι από τους τομείς που επηρεάζονται πρώτοι όταν βιώνουμε στρες. Για να κατανοήσετε σε βάθος τον τρόπο που ο ύπνος σας επηρεάζεται από το άγχος μπορείτε να κρατήσετε ένα ημερολόγιο για μία εβδομάδα όπου να καταγράφετε: την ώρα που κοιμάστε και ξυπνάτε, πιθανές διακοπές στον ύπνο κατά τη διάρκεια της νύχτας, τι κάνατε πριν κοιμηθείτε και το επίπεδο του άγχους που βιώσατε την κάθε μέρα. Μπορείτε να βελτιώσετε τον ύπνο σας είτε βελτιώνοντας το περιβάλλον στο οποίο κοιμάστε και μετατρέποντάς το σε πιο χαλαρωτικό, είτε δουλεύοντας τις σκέψεις σας και προσπαθώντας να αποβάλλετε τις έννοιες και τις ανησυχίες.
Εάν ο εργασιακός σας χώρος είναι απαιτητικός, όπως αυτός των επαγγελματιών προσχολικής εκπαίδευσης, είναι σημαντικό να δημιουργείται χώρο μόνο για τον εαυτό σας και για τα πράγματα που σας κάνουν χαρούμενους. Δημιουργήστε διαλείμματα μέσα στη μέρα σας όπου θα αφήνετε πίσω σκέψεις που σχετίζονται με τις ευθύνες που έχετε στη δουλειά. Προσπαθήστε να χαλαρώσετε κάνοντας κάτι που σας δίνει μία αίσθηση γαλήνης. Αυτό μπορεί να είναι: ακούγοντας χαλαρωτική μουσική, πηγαίνοντας για ένα μασάζ, κάνοντας ένα ζεστό μπάνιο η περνώντας χρόνο με άτομα σημαντικά για εσάς.
Θα ήθελα να κλείσω αυτό το άρθρο με το πιο σημαντικό μήνυμα το οποίο σχετίζεται με την αναγνώριση των θετικών μας χαρακτηριστικών. Αυτό που παρατηρώ δουλεύοντας με ασθενείς εδώ και πολλά χρόνια είναι ότι βρίσκουμε πολύ δύσκολο το να αναγνωρίσουμε και να αποδεχτούμε τα επιτεύγματά μας και τα καλά μας στοιχεία. Κάντε λοιπόν μία συνειδητή προσπάθεια μία φορά την ημέρα ρωτώντας τον εαυτό σας: ‘τι έχω καταφέρει σήμερα;’, ‘τι έχω κάνει καλά;’, ‘τι καινούριο έχω μάθει;’, ‘ποιον συνάνθρωπό μου έχω στηρίξει και με ποιο τρόπο;’. Ερωτήσεις σαν κι αυτές θα κατευθύνουν την προσοχή σας στα θετικά κομμάτια της εμπειρίας σας που συχνά αγνοείτε. Θα σας πρότεινα αυτές να είναι οι τελευταίες σας σκέψεις στο τέλος της ημέρας.
Αντί να αφήνουμε το μυαλό μας και τις σκέψεις μας να μας κατευθύνουν, ας υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας ότι εμείς είμαστε αυτοί που έχουμε τον έλεγχο και μπορούμε να επιλέξουμε σε ποια κομμάτια της εμπειρίας μας θέλουμε να εστιάσουμε.
