Όλοι κάνουμε λάθη. Αλλά πολλές φορές, είναι τα λάθη που μας βοηθούν να αναπτυχθούμε περισσότερο, τόσο προσωπικά όσο και επαγγελματικά. Τρεις θεραπευτές μοιράζονται τις ιστορίες τους σχετικά με τις διδακτικές εμπειρίες που τους βοήθησαν να γίνουν οι ικανοί θεραπευτές που είναι σήμερα.
1) Αγκαλιάζοντας ένα δώρο-έκπληξη
Τον Μάρτιο του 2020, έκανα την ξαφνική μετάβαση, όπως τόσοι πολλοί από εμάς, στο να δουλεύω με θεραπευόμενους εξ ολοκλήρου μέσω διαδικτύου. Έστησα το γραφείο μου σε ένα επιπλέον υπνοδωμάτιο στο σπίτι και έπιασα δουλειά. Ο σύζυγός μου ανέλαβε την πρόσθετη δουλειά να προσέχει τα όχι και τόσο ήσυχα τρία παιδιά μου από το να διαταράσσουν τις συνεδρίες μου.
Ένα απόγευμα, ξεκίνησε μαζί τους για μια μεγάλη πεζοπορία. Απολάμβανα την ιδέα να δουλεύω σε ένα άδειο σπίτι - τόσο πολύ, στην πραγματικότητα, που ξέχασα να κλείσω εντελώς την πόρτα της κρεβατοκάμαρας. Δεκαπέντε λεπτά μετά από μια συνεδρία, το 35 κιλών αγαπημένο μου σκυλί, ενθουσιάστηκε πολύ με την ιδέα να κάνει γνωστή την παρουσία του.
Είχα τρομοκρατηθεί. Παρά το γεγονός ότι προσπάθησα να τον αγνοήσω και στη συνέχεια να τον απομακρύνω, με μύριζε με ενθουσιασμό μέσα σε δευτερόλεπτα. Τον υποχρέωσα να ξαπλώσει στο χαλί, προσπαθώντας να εστιάσω στον θεραπευόμενό μου.
Ήταν όμως πολύ αργά, η μύτη του Μπάστερ ήταν σε πρώτο πλάνο. Ταράχτηκα και ντροπιάστηκα, και ζητούσα συνεχώς συγγνώμη. Ανησυχούσα για το πώς θα εξελισσόταν αυτή η εισβολή, μετανιώνοντας που άφησα το προσωπικό μου περιβάλλον να διαταράξει την ώρα του θεραπευόμενού μου και κόβοντας μας τη στιγμή.
Αλλά το πρόσωπο του θεραπευόμενου μου φωτίστηκε. «Έχεις σκύλο;» είπε. Ανησύχησα, καθώς προσέχω πολύ ως προς την αποκάλυψη προσωπικών μου δεδομένων. «Ας τον δούμε!» φώναξε, σαν να ήταν μεγάλη αδικία που δεν είχα ήδη προσαρμόσει την κάμερά μου για να δώσω στον Μπάστερ τη δημοσιότητα που έπρεπε. Όση ταραχή και να ένιωσα, ήταν σαν ένας τοίχος να είχε πέσει στον θεραπευόμενο. Το πρόσωπο και οι ώμοι του χαλάρωσαν και αφέθηκε σε ένα χαμόγελο που είχα να δω εβδομάδες.
Προφανώς αγαπούσε τα σκυλιά και ρώτησε αν θα μπορούσε να φέρει τα δικά του στη συνεδρία. Τώρα κατηγορούσα τον εαυτό μου όχι για τον Μπάστερ, αλλά επειδή ποτέ δεν σκέφτηκα να ρωτήσω για αυτό το σαφώς σημαντικό κομμάτι της ζωής του θεραπευόμενού μου.
Ενώ συνήθως έβλεπα ένα ανήσυχο άτομο, αμέσως τον είδα να μαλακώνει και να χαλαρώνει ακόμα πιο πολύ όταν έφτασε το δικό του σκυλάκι. Ο τρόπος που το χάιδευε και του μιλούσε μου έδωσε να καταλάβω πώς ήταν για εκείνον να δίνει και λαμβάνει φροντίδα. Αποδείχθηκε ότι έχοντας το σκυλί του στις διαδικτυακές συνεδρίες μας μείωσε το άγχος αρκετά για να ανοιχτεί πραγματικά.
Επιπλέον, με βοήθησε να τιμήσω και να αξιοποιήσω τη σχέση τους ώστε να του διδάξω να τη χρησιμοποιεί ως έναν μηχανισμό αντιμετώπισης του άγχους. Αυτό το υπέροχο εργαλείο ήταν εκεί από την αρχή. Απλά μου πήρε ένα λάθος μιας ανοιχτής πόρτας για να το συνειδητοποιήσω.
2) Η σημασία του χρόνου
Δεν θα ξεχάσω ποτέ την 17η Οκτωβρίου 2009. Ήταν μια από εκείνες τις μέρες που αλλάζουν τη ζωή σου, ακόμα και χρόνια αργότερα. Ήταν η μέρα που πέθανε ο πατέρας μου, απροσδόκητα, από καρδιακή ανακοπή. Η πρώτη μέρα ενός μεγάλου ταξιδιού μέσα από την απώλεια και τη θλίψη.
Πήρα τον ενδεδειγμένο χρόνο άδειας από τη δουλειά. Μια εβδομάδα για τις επισκέψεις των συγγενών, την κηδεία - αν και φαινόταν σαν να μην υπήρχε καθόλου χρόνος. Όταν επέστρεψα στη δουλειά, είχα τη νοοτροπία ότι έπρεπε απλά να συνεχίσω. Άλλωστε, και ο πατέρας μου ήταν άνθρωπος της δράσης. Πίστευα πως θα με υποστήριζε να επιστρέψω στη δουλειά. Εξάλλου, έλεγα μέσα μου, τι άλλο θα έπρεπε να κάνω;
Πριν πεθάνει ο πατέρας μου, αυτός και η μητέρα μου είχαν προγραμματίσει ένα ταξίδι το Σαββατοκύριακο των Ευχαριστιών για να δουν την αδερφή μου και να τη βοηθήσουν να βάψει το νέο της σπίτι. Έτσι έκανα αυτό που έπρεπε να γίνει. Αποφάσισα να πάρω τη θέση του πατέρα μου και να τη βοηθήσω εγώ σε αυτό.
Ξέρεις εκείνες τις στιγμές που αναλογίζεσαι σε μια εμπειρία με έναν θεραπευόμενο και φρικάρεις εξαιτίας κάτι που είπες, επειδή δεν ήσουν στα καλύτερά σου; Λίγες μέρες πριν πάω στην αδερφή μου, είχα μια από εκείνες τις στιγμές με μια οικογένεια με την οποία είχα μόλις αρχίσει να δουλεύω.
Καθώς κάθισα μαζί τους για τη συνεδρία μας, το μυαλό μου ήταν αλλού. Καθώς οι γονείς μιλούσαν ένθερμα για τη σχολική παράσταση του παιδιού τους, δεν μπορούσα να σταματήσω να σκέφτομαι το ταξίδι, για το πόσο αυτή η Ημέρα των Ευχαριστιών θα ήταν διαφορετική χωρίς τον πατέρα μου μαζί μας.
Όταν οι γονείς είπαν ότι ήθελαν τη βοήθειά μου για να μιλήσουν στο σχολείο για τις εξατομικευμένες ανάγκες του παιδιού τους, ξεστόμισα «Δεν μπορείς να αλλάξεις το σχολείο». Θυμάμαι το βλέμμα στα πρόσωπά τους. Ήξερα τότε ότι δεν ήμουν σε θέση να ικανοποιήσω τις ανάγκες τους. Είτε μπορούσα να παρέμβω στα σχολικά θέματα του γιου τους είτε όχι, είχα πει αυτό που είχα πει χωρίς πολλή σκέψη ή θεραπευτικό συλλογισμό.
Έμαθα να συγχωρώ τον εαυτό μου. Αλλά ακόμα και σήμερα, σκέφτομαι κάποιες φορές εκείνη τη στιγμή και τρέμω. Σήμερα, μάλλον θα τηλεφωνούσα στους γονείς, θα έδινα μια σύντομη εξήγηση για το τι συνέβη και θα έκανα μια προσπάθεια διόρθωσης του θέματος. Όπως γνωρίζει κάθε καλός θεραπευτής, η διαμόρφωση καλών σχέσεων είναι το κλειδί.
Κοιτάζοντας πίσω τώρα πια, προσφέρω αυτό το μάθημα αυτοφροντίδας στους θεραπευτές: Δεν μπορείτε να ξέρετε πότε θα χτυπήσει η θλίψη, αλλά όταν γίνει αυτό κάντε απλά το καλύτερο που μπορείτε. Και όταν έρθουν οι δύσκολες στιγμές, δώστε χρόνο στον εαυτό σας να ζήσει για λίγο μαζί τους. Αξίζει τον κόπο όταν το κάνετε.
Διαβάστε σχετικά: Όταν η ψυχοθεραπεία αλλάζει τον ψυχοθεραπευτή
3) Μην το πολυσκέφτεσαι!
Για πολύ καιρό, πάντα φοβόμουν μην κάνω λάθη στη θεραπεία. Θεωρούσα την ψυχοθεραπεία σοβαρή δουλειά, κάτι που μου είχε ανατεθεί. Αλλά μια εμπειρία μου έμαθε ότι το να ανησυχώ πάρα πολύ για τα λάθη μου είναι από μόνο του λάθος. Όλοι κάνουμε λάθη. Μια εμπειρία ενός θεραπευόμενού μου το δίδαξε αυτό και είναι κάτι που ακόμα σκέφτομαι μέχρι σήμερα.
Πριν χρόνια, όταν τελείωνα το πτυχίο μου, έκανα πρακτική σε μια συμβουλευτική υπηρεσία. Ένας από τους θεραπευόμενος που μου ανέθεσαν ήταν ένας πολύ καταθλιπτικός νεαρός με ιστορικό αυτοκτονικού ιδεασμού. Όταν αρχίσαμε να δουλεύουμε μαζί, ήμουν πολύ νευρική. Ήθελα να κάνω ό,τι καλύτερο μπορούσα, για να τον βοηθήσω να ξεπεράσει την κατάθλιψή του όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Με βάση την περίπτωση του, αποφάσισα να χρησιμοποιήσω τη γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία και μαζί αναπτύξαμε ένα θεραπευτικό σχέδιο.
Υπήρχε μόνο ένα πρόβλημα. Κατά τη διάρκεια των συνεδριών μας, είχα τόση αγωνία να σιγουρευτώ ότι έλεγα όλα όσα προϋποθέτει η συγκεκριμένη τεχνική, που σκόνταφτα σε όλα. Είχαμε θέσει τους κατάλληλους στόχους; Ήταν η εργασία ημερολογίου που ανέθεσα κατάλληλη; Χρησιμοποιούσα σωστά τις τεχνικές αναδιατύπωσης; Ήθελα να σιγουρευτώ ότι το έκανα σωστά.
Μετά από αρκετές εβδομάδες στη θεραπεία, ο νεαρός άνδρας ήρθε στη συνεδρία μας στη μέση μιας πολύ κακής μέρας, λέγοντας ότι αισθανόταν πραγματικά κατάθλιψη. Λόγω του ιστορικού του για σοβαρή κατάθλιψη και σκέψεις αυτοκτονίας, ανησύχησα ότι αυτές οι σκέψεις αυτοκτονίας μπορεί να επανέλθουν. Αλλά δεν ήμουν σίγουρη από πού να αρχίσω. Ποιες τεχνικές πρέπει να χρησιμοποιήσω τώρα, αναρωτιόμουν.
Αλλά εκείνη η στιγμή απαιτούσε κάτι άλλο από μένα. Δεν είχα χρόνο να κάνω την τέλεια παρέμβαση. Απλά έπρεπε να είμαι παρούσα στη συζήτηση με τον νεαρό, να σταματήσω να ανησυχώ για τον τρόπο και την τεχνική. Εκείνη τη στιγμή, κάθισα ευθεία, έσκυψα προς τα εμπρός για να ακούσω και έβαλα το σημειωματάριό μου και τις ανήσυχες σκέψεις μου στην άκρη. Ο νεαρός απλά ήθελε να είμαι εκεί και να δείχνω αποδοχή. Και έτσι έκανα.
Για κάποιο λόγο, μετά από αυτή τη συνεδρία ο νεαρός μου είπε ότι είχε συνειδητοποιήσει πράγματα για την κατάστασή του που δεν είχε πριν. Εκείνη η μέρα αποτέλεσε μια σημαντική καμπή και η θεραπευτική μας σχέση απογειώθηκε. Όταν ο χρόνος που περάσαμε μαζί τελείωσε με την επερχόμενη αποφοίτησή μου, ο νεαρός μου έγραψε μια ευχαριστήρια κάρτα όπου έλεγε πόσο σημαντικός ήταν ο χρόνος μας μαζί γι' αυτόν.
Αυτή η εμπειρία μου δίδαξε ότι ένα από τα πιο πολύτιμα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε εμείς οι θεραπευτές είναι να είμαστε παρόντες, να παραμερίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερη από την εσωτερική μας ανησυχία και απλά να ακούσουμε τον άλλον. Είμαστε πιο ικανοί απ' όσο πιστεύουμε. Μερικές φορές, το να ανησυχούμε για λάθη, μας κάνει να ξεχνάμε τις πιο βασικές αρχές της σωστής θεραπείας.
Απόδοση: Κατερίνα Κακουλάκη, Ειδικευόμενη Σχολική Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
