Το άτομο που βιώνει κρίσεις πανικού έχει την τάση να παρερμηνεύει φυσιολογικά συμπτώματα άγχους (π.χ. ταχυκαρδία, δύσπνοια κτλ) ως ένδειξη ότι κάτι κακό θα του συμβεί (π.χ. καρδιακό επεισόδιο, θάνατος). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του άγχους του που οδηγεί σε «πανικό».
Οι κρίσεις πανικού αποτελούν μία πολύ συνηθισμένη αγχώδη διαταραχή.
Μία κρίση πανικού, σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτήρια DSM-IV της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρίας (American Psychiatric Association), αποτελεί μία διακριτή περίοδο έντονου φόβου ή δυσφορίας, κατά την οποία εμφανίζονται αιφνίδια κάποια από τα ακόλουθα συμπτώματα:
- ταχυκαρδία
- εφίδρωση
- τρεμούλα ή έντονος πόνος
- αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας
- αίσθημα πνιγμού
- πόνος στο θώρακα
- ναυτία ή κοιλιακή ενόχληση
- αίσθημα ζάλης, αστάθειας ή τάση για λιποθυμία
- αποπραγματοποίηση (αίσθημα μη πραγματικού) ή αποπροσωποίηση (αίσθημα «απόσπασης» από τον εαυτό)
- φόβος απώλειας ελέγχου ή τρέλας
- φόβος θανάτου
- παραισθησίες (μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα)
- ρίγη ή αίσθημα ζέστης.
Το άτομο που βιώνει κρίσεις πανικού έχει την τάση να παρερμηνεύει φυσιολογικά συμπτώματα άγχους (π.χ. ταχυκαρδία, δύσπνοια κτλ) ως ένδειξη ότι κάτι κακό θα του συμβεί (π.χ. καρδιακό επεισόδιο, θάνατος). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του άγχους του που οδηγεί σε «πανικό».
Βασικό χαρακτηριστικό της διαταραχής πανικού αποτελεί ο φόβος της επόμενης κρίσης. Έτσι το άτομο συχνά προβαίνει σε διάφορες συμπεριφορές που στοχεύουν να αποτρέψουν το κακό που φοβάται ότι θα συμβεί και αποφεύγει πολλές καταστάσεις τις οποίες συνδέει με μια ενδεχόμενη κρίση πανικού. Έχει έντονο άγχος όταν βρίσκεται σε μέρη ή καταστάσεις με πολύ κόσμο, από όπου η φυγή μπορεί να είναι δύσκολη ή μπορεί να μην υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια σε περίπτωση που εκδηλώσει μία κρίση πανικού. Πολλές φορές το άτομο χρειάζεται κάποιον συνοδό όταν βρίσκεται μακριά από το σπίτι ή μπορεί να περιορίζει τις μετακινήσεις του. Σε κάποιες περιπτώσεις το άτομο μπορεί να μην είναι σε θέση να αφήσει καθόλου το σπίτι του. Σ’αυτές τις περιπτώσεις η κρίση πανικού συνοδεύεται από «αγοραφοβία».
Οι κρίσεις πανικού συχνά επίσης συνυπάρχουν με άλλες ψυχολογικές διαταραχές, όπως άλλες αγχώδεις διαταραχές, υποχονδρίαση, διαταραχές διάθεσης κτλ. Μπορεί να έχουν διακυμάνσεις όσον αφορά στη συχνότητα και έντασή τους. Οι διακυμάνσεις αυτές συχνά σχετίζονται με ψυχοπιεστικά γεγονότα που αντιμετωπίζει κάποιος στη ζωή του. Αυτό σημαίνει ότι οι κρίσεις αυτές μπορεί να αποτελέσουν μία χρόνια διαταραχή, αν το άτομο δεν απευθυνθεί σε κάποιο ειδικό για την αντιμετώπισή τους, προκαλώντας σημαντική δυσλειτουργία στη ζωή του ατόμου και των γύρω του.
Η γνωσιακή-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία σύμφωνα με έρευνες είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στην αντιμετώπιση των κρίσεων πανικού. Σε ορισμένες περιπτώσεις ενδείκνυται ο συνδυασμός της με φαρμακευτική αγωγή. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει το άτομο να μάθει να διαχειρίζεται να συμπτώματα του άγχους του, να κατανοήσει την αιτία των κρίσεων αυτών, αλλά και να τροποποιήσει τις βαθύτερες πεποιθήσεις που έχει διαμορφώσει από την παιδική του ηλικία, οι οποίες τον εμποδίζουν να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά ψυχοπιεστικές καταστάσεις της καθημερινότητας.
Έτσι χάρη στην ψυχοθεραπεία το άτομο μπορεί να ξεπεράσει τις κρίσεις πανικού βελτιώνοντας σημαντικά την ποιότητα της ζωής του.
