Είμαστε «προγραμματισμένοι» για μίμηση και ενσυναίσθηση.
Αν βάλετε το πρόσωπό σας μπροστά σε ένα μικρό μωρό και βγάλετε τη γλώσσα σας, το μωρό θα κάνει ακριβώς το ίδιο. Αυτό συμβαίνει από πολύ νεαρή ηλικία (ακόμη και στον πρώτο μήνα του βρέφους).
Τι μας δείχνει αυτό; Είναι ένα παράδειγμα της ενσωματωμένης, προγραμματισμένης εγκεφαλικής ικανότητας που έχουμε για μίμηση. Πρόσφατη έρευνα στον εγκέφαλο δείχνει τη διεργασία της μιμητικής συμπεριφοράς μας.
Η ανακάλυψη των κατοπτρικών νευρώνων
Το 1996 ο καθηγητής Iacoboni από το Πανεπιστήμιο της Πάρμα διεξήγαγε πειράματα σε πιθήκους σχετικά με τους κινητικούς νευρώνες. Έχοντας τοποθετήσει σε πιθήκους ηλεκτρόδια σε μια ομάδα κινητικών νευρώνων μέσα στον κινητικό φλοιό, κατέγραφε τις ενεργοποιήσεις των νευρώνων όταν ο πίθηκος άπλωνε τα χέρια του για να πιάσει το φαγητό του.
Διαβάστε σχετικά: 7 τρόποι για να αναπτυχθούν νέοι νευρώνες σε οποιαδήποτε ηλικία
Στα πειράματα του φανερώθηκε ότι οι νευρώνες πυροδοτούνται τόσο όταν οι πίθηκοι έκαναν κινήσεις για να αρπάξουν το φαγητό τους, όσο και όταν έβλεπαν κάποιον άλλο να κάνει παρόμοιες κινήσεις. Αργότερα βρέθηκε πως οι νευρώνες αυτοί διαιρούνται σε διάφορες υπο-ομάδες, καθεμιά από τις οποίες ανταποκρίνεται σε πολύ συγκεκριμένες κινήσεις (όταν κάποιος χρησιμοποιεί μόνο τον δείκτη και τον αντίχειρα για να πιάσει κάτι, όταν χρησιμοποιεί όλη τη γροθιά κτλ), αλλά και ότι ανταποκρίνονται και κατά τη διάρκεια μάθησης μιμητικών κινήσεων (π.χ. όταν νεογέννητοι πίθηκοι έβλεπαν κάποιον να ανοίγει το στόμα του και αργότερα το ανοίγανε και οι ίδιοι).
Η ενεργοποίηση των νευρώνων μίμησης
Στο μπροστινό μέρος του εγκεφάλου μας, βρίσκεται ένα τμήμα που ονομάζεται φλοιός του προτροπέα. Αυτό είναι το μέρος του εγκεφάλου όπου σχεδιάζετε τις κινήσεις σας. (Συνδέεται με τον πρωτεύοντα κινητικό φλοιό που είναι το μέρος του εγκεφάλου που στέλνει τα σήματα που πραγματικά σας κάνουν να κινηθείτε).
Οπότε, αν κρατάτε ένα χωνάκι παγωτό και σκέφτεστε να μετακινήσετε το βραχίονα σας για να φέρετε το παγωτό στο στόμα σας και στη συνέχεια το κάνετε, θα μπορούσαμε να «δούμε» πρώτα τον φλοιό του προτροπέα να ενεργοποιείται και στη συνέχεια να ενεργοποιείται ο κύριος κινητικός φλοιός. Οι νευρώνες στο φλοιό του προτροπέα ενεργοποιούνται - τίποτα δεν προκαλεί έκπληξη.
Αλλά εδώ είναι όπου γίνεται ενδιαφέρον. Αν παρακολουθήσετε κάποιον άλλον να σηκώσει το χέρι για να φάει το παγωτό, ένα υποσύνολο των ίδιων νευρώνων ενεργοποιείται επίσης. Η παρακολούθηση άλλων ανθρώπων να εκτελούν ασκήσεις, ενεργοποιεί τους ίδιους νευρώνες σαν να κινούσασταν εσείς οι ίδιοι. Αυτή η υποομάδα νευρώνων έχουν ονομαστεί, «καθρεπτικοί νευρώνες». Αυτοί οι καθρεπτικοί νευρώνες υπάρχουν και σε άλλα πρωτεύοντα είδη.
Ποιος κάνει την κίνηση;
Πώς όμως γνωρίζει ο εγκέφαλός σας ότι πραγματοποιείτε εσείς την κίνηση αντί να παρακολουθείτε κάποιον άλλον να κάνει την κίνηση; Μόλις οι κατοπτρικοί νευρώνες σας ενεργοποιηθούν βλέποντας τον φίλο σας να τρώει παγωτό, υπάρχει ένας βρόχος ανάδρασης. Το μυαλό σας καταγράφει ότι δεν δοκιμάσατε κανένα παγωτό και επομένως ξέρετε ότι βλέπετε κάποιον να τρώει παγωτό, όχι ότι έχετε μόλις φάει παγωτό.
Διαβάστε σχετικά: Πάλη ή Φυγή: Πώς οι νευρώνες σεροτονίνης δίνουν εντολή για την κατάλληλη αντίδραση
Η λειτουργία τους στην ενσυναίσθηση
Τα ευρήματα των τελευταίων ερευνών υποστηρίζουν ότι αυτοί οι κατοπτρικοί νευρώνες είναι επίσης ο τρόπος που κατανοούμε τους άλλους. Βιώνουμε κυριολεκτικά αυτό που βιώνουν οι άλλοι μέσα από αυτούς τους κατοπτρικούς νευρώνες και αυτό μας επιτρέπει να καταλάβουμε βαθιά και κυριολεκτικά το πώς αισθάνεται κάποιος άλλος.
Τι μπορούμε να κρατήσουμε από τους κατοπτρικούς νευρώνες:
• Μην υποτιμάτε τη δυναμική της θέασης κάποιου να κάνει κάτι. Αν θέλετε να επηρεάσετε τη συμπεριφορά κάποιου, τότε δείξτε του ότι και κάποιος άλλος κάνει το ίδιο έργο.
• Υπάρχει έρευνα που δείχνει ότι οι ιστορίες δημιουργούν εικόνες στο μυαλό που μπορεί επίσης να ενεργοποιήσουν τους κατοπτρικούς νευρώνες. Οι ιστορίες είναι ισχυρές.
• Η παρουσίαση βίντεο σε μία παρουσίαση είναι ιδιαίτερα ελκυστική. Θέλετε να προτρέψετε άλλους ανθρώπους να κάνουν ένα εμβόλιο γρίπης; Προβάλλετε ένα βίντεο από άλλα άτομα στη γραμμή σε μια κλινική να δέχονται ένα εμβόλιο γρίπης. Θέλετε τα παιδιά να τρώνε λαχανικά; Τότε παρουσιάστε ένα βίντεο από άλλα παιδιά που τρώνε λαχανικά. Κάπως έτσι δουλεύουν οι κατοπτρικοί νευρώνες.
Πηγή: businessinsider.com
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
