Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένα εκ γενετής πρόβλημα του παιδιού, το οποίο το φέρει καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του και συνεπώς μπορεί να διαπιστωθεί από πολύ νωρίς, ακόμη κι από την βρεφική ηλικία.
Ιστορική αναδρομή
Η ιστορική εξέλιξη των μαθησιακών δυσκολιών μας δίνει πάρα πολλές πληροφορίες για το πώς ξεκίνησαν να μελετώνται σαν ένα πρόβλημα από τους διάφορους ερευνητές, σε ποιά πεδία της καθημερινής και ακαδημαϊκής ζωής του ατόμου εντοπίζονται, με ποιές εγκεφαλικές δομές σχετίζονται και κατά συνέπεια, πώς θα μπορούσαν τα άτομα που πάσχουν από αυτές να βοηθηθούν. Ο ορισμός των μαθησιακών δυσκολιών χρόνια με τα χρόνια άλλαζε με σκοπό να αποτελεί μια σωστή περιγραφή τους, προσαρμοσμένη κάθε φορά στις νέες ανακαλύψεις και στα δεδομένα.
Συγκεκριμένα, την πρώτη περίοδο ενασχόλησης με το θέμα των μαθησιακών δυσκολιών, οι ερευνητές είχαν διατυπώσει την άποψη οτι η αιτία των μαθησιακών δυσκολιών είναι κάποιο τραύμα στην περιοχή του εγκεφάλου του ατόμου και άρα οι δυσκολίες αυτές είναι ενδογενείς. Στη συνέχεια, το ενδιαφέρον των ερευνών μετακινήθηκε από τους ενήλικες στα παιδιά και διαπιστώθηκε πως οι δυσκολίες αυτές, τελικά, δε σχετίζονται με κάποιο τραύμα αλλά πηγάζουν από κάποια εγκεφαλική δυσλειτουργία.
Εξελίσσοντας τον ορισμό, διαπιστώθηκε πως οι συγκεκριμένες δυσκολίες δεν σχετίζονται με κάποια νοητική υστέρηση ή αισθητηριακές δυσκολίες και σιγά σιγά ορίστηκαν οι τομείς που οι μαθησιακές δυσκολίες επηρεάζουν το άτομο (Τρίγκα, 2010). Αυτό, φυσικά είναι πολύ σημαντικό να το γνωρίζουμε, καθώς μας προσανατολίζει πάρα πολύ στο πώς μπορούμε να διαγνώσουμε τέτοια προβλήματα, ποιούς τομείς πρέπει να εξετάσουμε και με ποιό τρόπο. Γι' αυτό το λόγο, προχωρώντας τα χρόνια γίνεται αντιληπτό πως το ενδιαφέρον στρέφεται από το άτομο που φέρει το πρόβλημα προς την κοινωνία και την πολιτεία, τους τρόπους αξιολόγησης και παρέμβασης.
Διαβάστε σχετικά: Άλλο τεμπελιά κι άλλο μαθησιακές δυσκολίες
Είναι μεγίστης σημασίας η γνώση της εξέλιξης των μαθησιακών με σκοπό τον εντοπισμό της αιτίας του προβλήματος, τη διερεύνηση των περιοχών του εγκεφάλου που επηρεάζει και για ποιό λόγο εμφανίστηκαν, ποιά πεδία ικανοτήτων αφορούν,πώς επηρεάζουν το άτομο στην καθημερινή του ζωή και στη ακαδημαϊκή του καριέρα. Γνωρίζοντας την ιστορία τους, είναι ευκολότερο να γίνει μία εστιασμένη στο πρόβλημα αξιολόγηση του ατόμου και στη συνέχεια να προχωρήσουμε στην παρέμβαση του προβλήματος, να δώσουμε κατευθύνσεις στους ειδικούς στο άτομο αλλά και στην ίδια την πολιτεία ως προς το τι μπορεί να κάνει για την αντιμετώπισή τους.
Η σημασία της έγκυρης διάγνωσης
Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένα εκ γενετής πρόβλημα του παιδιού, το οποίο το φέρει καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του και συνεπώς μπορεί να διαπιστωθεί από πολύ νωρίς, ακόμη κι από την βρεφική ηλικία. Ενδιαφέρον παράδειγμα, το οποίο αξίζει να αναφέρουμε σε αυτό το σημείο, είναι η διαπίστωση συμπτωμάτων όπως η αυξημένη κινητικότητα των βρεφών στην κούνια και οι λιγότερες ώρες ύπνου, σε παιδιά τα οποία διαγνώστηκαν μελλοντικά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (Κάκουρος & Μανιαδάκη, 2002). Η έγκυρη διάγνωση του προβλήματος, όμως, είναι εξίσου σημαντική κι αυτή μπορεί να δοθεί μετά το πρώτο εξάμηνο της πρώτης δημοτικού, αφού έχουν διαπιστωθεί οι δεξιότητες και οι δυσκολίες του παιδιού.
Τα θετικά αποτελέσματα της έγκυρης διάγνωσης είναι η αποφυγή των ψυχολογικών προβλημάτων που μπορεί να αναπτύξει το παιδί, λόγω της απόρριψης που ενδέχεται να βιώσει από δασκάλους, συμμαθητές ή και γονείς. Επιπλέον, η καλύτερη αξιοποίηση της προσφερόμενης βοήθειας, αφού με αυτό τον τρόπο θα δοθεί από νωρίς και θα είναι προσαρμοσμένη πάνω στο πρόβλημα του παιδιού και η επίτευξη μιας σωστής ενημέρωσης των γονιών σχετικά με το πρόβλημα, τις επιπτώσεις του, την παρέμβαση που θα δοθεί και τις κατευθύνσεις για τη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος.
Διαβάστε σχετικά: Η σημασία της έγκαιρης και έγκυρης αξιολόγησης των μαθησιακών δυσκολιών
Ακόμα, η σωστή και πρώιμη ενημέρωση είναι απαραίτητη και λειτουργεί θετικά για το παιδί και στο χώρο του σχολείου, αφού ο εκπαιδευτικός θα είναι από νωρίς ενημερωμένος για το τι πρόκειται να περιμένει από το παιδί και με αυτό τον τρόπο να προσαρμόσει τις απαιτήσεις που θα έχει από το συγκεκριμένο άτομο, υπολογίζοντας τις δυσκολίες του.
Το σχολείο, επίσης, με τη βοήθεια της διάγνωσης, ενδεχομένως να διευκολύνει τη φοίτηση του παιδιού και να προσφέρει εναλλακτικές, με σκοπό να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της κάθε τάξης όσο το δυνατό πιο ανεξάρτητα. Τέλος, η έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση βοηθά ώστε το παιδί να λάβει την καταλληλότερη για το ίδιο βοήθεια, με σκοπό να διαχειρίζεται καλύτερα το πρόβλημα του, να μην προστίθενται σε αυτό άλλα προβλήματα και να μην διαιωνίζεται η προβληματική αυτή κατάσταση.
Μαθησιακές Δυσκολίες ως διαταραχές. Τα υπέρ και τα κατά
Το στατιστικό εγχειρίδιο DSM συγκαταλέγει τις μαθησιακές δυσκολίες στις διαταραχές, καθώς τα άτομα που αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους προβλήματα, θεωρείται ότι αποκλίνουν από το μέσο όρο κι επίσης αντιμετωπίζουν κάποιας μορφής δυσλειτουργία, η οποία γίνεται φανερή στην καθημερινή του ζωή. Οι κατηγορίες στις οποίες ταξινομούνται οι διαταραχές αυτές είναι στον τομέα της ανάγνωσης, των μαθηματικών, της γραπτής έκφρασης, μαθησιακές δυσκολίες μη προσδιοριζόμενες αλλιώς και ειδική διαταραχή της μάθησης.
Η συγκεκριμένη, όμως, θεώρηση, των μαθησιακών δυσκολιών ως ψυχικές διαταραχές, μας προσφέρει τόσο πλεονεκτήματα όσο και μειονεκτήματα. Ξεκινώντας από τα θετικά, θα λέγαμε ότι με αυτό τον τρόπο η συμπτωματολογία των μαθησιακών δυσκολιών καταγράφεται με λεπτομέρεια κι έτσι ο κάθε επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί να οδηγηθεί σε μία ακριβέστερη και πιο συνεπή διάγνωση, να κατατάξει το πρόβλημα του παιδιού σε μία κατηγορία και κατά συνέπεια να προβεί σε μία σωστή θεραπευτική παρέμβαση.
Διαβάστε σχετικά: Παιδί και μαθησιακές δυσκολίες
Επιπλέον, η συνεννόηση μεταξύ των επιστημόνων- επαγγελματιών γίνεται ευκολότερη όταν έχουμε να κάνουμε με συγκεκριμένες διαγνώσεις και ο καθένας από αυτούς είναι πιο υποψιασμένος όσον αφορά τη συννοσηρότητα που κρύβει η κάθε διαταραχή, εφόσον έχει διαπιστωθεί. Αναφορικά με τα αρνητικά, η μαθησιακή δυσκολία ως ψυχική διαταραχή και η διάγνωσή της, μπορεί να προσδώσει στο παιδί μία «ταμπέλα» η οποία θα υπάρχει για όλη του τη ζωή και ενδεχομένως να το στιγματίσει.
Τέλος, η κάθε διαταραχή έχει και μια συγκεκριμένη συμπτωματολογία και μερικές φορές υπάρχει περίπτωση τα συμπτώματα να μην πληρούνται, γεγονός που κάνει δύσκολη τη διάγνωση ή μπορεί να φέρνει σε διαφωνία τους επαγγελματίες ειδικούς.
Βιβλιογραφία:
- Τρίγκα, Δ., Ε. (2010). Μαθησιακές δυσκολίες. Αθήνα: Γρηγόρη.
- Κάκουρος, Ε. & Μανιαδάκη, Κ. (2002). Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
