Οι γνώμες των ειδικών διίστανται. Υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι οι ναρκισσιστές έχουν υψηλή αυτοπεποίθηση και άλλες που δείχνουν το ακριβώς αντίθετο.
Αλλά νομίζω πως η ουσιαστική διαφορά μεταξύ της ναρκισσιστικής αυτοπεποίθησης και της αυθεντικής αυτοπεποίθησης είναι ποιοτική και όχι ποσοτική.
Το σημαντικό ζήτημα κατά την άποψη μου δεν είναι αν ο Ναρκισσιστής έχει αυτοπεποίθηση αλλά τι χαρακτηριστικά έχει η αυτοπεποίθηση του. Οι ναρκισσιστές, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι συχνά είναι άτομα, όμορφα, έξυπνα με ιδιαίτερες ικανότητες σε κάποιους τομείς της ζωής (πχ καλλιτέχνες).
Συχνά μεγαλώνουν σε πλαίσια απ τα όποια ενώ λαμβάνουν θαυμασμό χωρίς όρια και προϋποθέσεις, δεν λαμβάνουν παράλληλα συναισθήματα αγάπης και αληθινού ενδιαφέροντος. Ως αποτέλεσμα δημιουργούν μέσα τους μια ασταθή ετεροκαθοριζόμενη εικόνα υπεροχής που βασίζεται στην υποτίμηση των άλλων.
Η αυτοπεποίθηση στους ναρκισσιστές δεν εκπηγάζει απ τον ψυχικό μηχανισμό ελέγχου του βαθμού ικανοποίησης σε σχέση με τα επιτεύγματα και τους στόχους, δεν στηρίζεται και δεν αναφέρεται δηλαδή στην αυτοεκτίμηση, αλλά σε μια (πραγματική ή φαντασιακή) υπεροχή και της εξ αυτής εκπορευόμενης, ελέω Θεού και ανθρώπων, ατέλειωτης σειράς άμεσα απαιτητών προνομιών.
Για τους ναρκισσιστές ακόμη και αν τα επιτεύγματα είναι στην ζωή τους υπαρκτά, δεν νοηματοδοτούνται, στο βαθμό που αποτελούν προσωρινές στάσεις στον δύσβατο και ανηφορικό δρόμο προς την κορυφή μιας αγάπης, που χάνεται στα βαριά σύννεφα του παρελθόντος.
Μοιραία η αυτοπεποίθηση στους ναρκισσιστές δεν προέρχεται απ τον εσωτερικό (ψυχικό) μηχανισμό ασφάλειας (ο οποίος βέβαια αντανακλάται κοινωνικά στα βλέμματα των ανθρώπων), αλλά αντίθετα από τον εξωτερικό (περιβαλλοντικό) μηχανισμό των δηλώσεων θαυμασμού και υποταγής του πλήθους των γνωστών και αγνώστων πληβίων και ακολούθων (followers στην καθομιλουμένη των κοινωνικών δικτύων).
Διαβάστε σχετικά: Ναρκισσιστική προσωπικότητα: η αίσθηση τελειότητας, η κατάρρευση από την κριτική και η εύθραυστη αυτοεκτίμηση
Η αυτοπεποίθηση τους -κατά διαστήματα - υψηλότατη στα όρια παραληρητικών ιδεών και φαντασιώσεων εξουσίας, δύναμης και πλούτου, μπορεί εύκολα να καταρρεύσει, ακόμη και στην απλή περίπτωση της μοναδικής ρωγμής στο γυάλινο ψυχικό κατασκεύασμα που μπορεί να προέλθει από μια δήλωση αποδοκιμασίας, από ένα νεύμα δυσαρέσκειας, από την μη εκπλήρωση, ή την καθυστέρηση εκπλήρωσης μιας επιθυμίας.
Η αυθεντική αυτοπεποίθηση πατά σε στέρεους αυτογνωσιακούς μηχανισμούς που προσανατολίζουν το άτομο ψυχικά και σχεσιακά.
Η αυθεντική αυτοπεποίθηση λέει στο άτομο ότι μπορεί να υπερβεί τα όρια του και να ανταγωνιστεί, να συναγωνιστεί με άλλους και να κερδίσει ή να χάσει γνωρίζοντας ότι και οι άλλοι έχουν δικαίωμα στην νίκη.
Η αυθεντική αυτοπεποίθηση συνδέεται με θετικά συναισθήματα για τον Εαυτό και για τους άλλους.
Η ναρκισσιστική αυτοπεποίθηση απ την άλλη στηρίζεται κατά βάση σε αρνητικά συναισθήματα, θυμό, απαξίωση, υποτίμησή, απέχθεια, αντανακλά βαθύτερους φόβους και φυσικά την αρχέγονη αίσθηση της αναξιότητας που κρύβεται πίσω απ τον μανδύα της λαμπρότητας και την επιτηδευμένη εικόνα του καλού και του κακού. Η επιτηδευμένη αυτή εικόνα δεν αντέχει στην κριτική, οφείλει να γίνεται αποδεκτή από όλους και ανά πάσα στιγμή.
Η αυθεντική αυτοπεποίθηση μπορεί να συνδεθεί με το παρελθόν, μπορεί να συνδεθεί αναφορικά με την επαρκώς καλή μητρική αγκαλιά, με την έμπρακτη διαβεβαίωση της αξίας και της αποδοχής. Η ναρκισσιστική αυτοπεποίθηση δεν έχει δυστυχώς τέτοια σημεία αναφοράς!
Πριν ασχοληθώ με αυτή την δουλειά θεωρούσα (εντελώς ναρκισσιστικά) ότι οι άλλοι ναρκισσιστές είναι εκνευριστικά πλάσματα που δεν αξίζουν την προσοχή, την αγάπη, και την φροντίδα μας.
Τώρα ξέρω ότι όλο αυτό το θέατρο του παραλόγου, είναι απλά η εκλεπτυσμένη (είπαμε οι ναρκισσιστές είναι συνήθως έξυπνα άτομα) προσπάθεια, να κρύψουν τα βαθειά τους τραύματα, η απέλπιδα προσπάθεια να μην δείξουν την στραπατσαρσμένη εικόνα τους που επί της ουσίας ζητάει απ τον θεραπευτή ένα και μόνο πράγμα….
Βοήθησε με να μάθω να αντέχω να αγαπώ και να αγαπιέμαι….
Συγγραφέας: Κωνσταντίνος Μπλέτσος, Ψυχολόγος Υποψήφιος Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου
