Διαχειριστείτε τον αυτοέλεγχό σας για να επιτύχετε ακόμη και σε δραστηριότητες που δεν έχετε επιλέξει ή αντιπαθείτε αλλά πρέπει να φέρετε εις πέρας.
Ποιες στρατηγικές χρησιμοποιείτε για να ανταπεξέλθετε σε μια δύσκολη πρόκληση που δεν σας αρέσει, είτε πρόκειται για ένα τρέξιμο σε ένα λόφο ή ένα αγχωτικό τηλεφώνημα με το αφεντικό σας; Ίσως να θυμίζετε στον εαυτό σας το τι θα κερδίσετε μόλις ολοκληρωθεί η δραστηριότητα ή να αποσπάτε αλλού τη σκέψη και την προσοχή σας ή μήπως σκέφτεστε τα κακά πράγματα που θα συμβούν αν δεν το κάνετε τελικά;
Μία ομάδα ψυχολόγων με επικεφαλής τη Marie Hennecke στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, διενήργησε μία μελέτη που υποστηρίζει ότι είναι η πρώτη που ερευνά αυτές τις στρατηγικές τις οποίες οι άνθρωποι χρησιμοποιούν αυθόρμητα στην καθημερινή τους ζωή για να διαχειριστούν την επιμονή τους ώστε να υλοποιήσουν επιτυχημένα δραστηριότητες που κανονικά τους προκαλούν αποστροφή.
Το κύριο ενδιαφέρον των ερευνητών ήταν να δουν αν τα άτομα με ισχυρό αυτοέλεγχο διαφέρουν από άτομα με πιο αδύναμο αυτοέλεγχο, μέσω της χρήσης πιο αποτελεσματικών στρατηγικών. Στην πραγματικότητα, δεν συνέβη αυτό. Όντως κάποιες στρατηγικές ήταν πιο αποτελεσματικές από άλλες (προσφέροντας ελπίδες σε εμάς με ασθενέστερη βούληση, ότι μπορούμε εν τέλει να επωφεληθούμε από την υιοθέτηση τέτοιων στρατηγικών), αλλά η αυξημένη χρήση αποτελεσματικών στρατηγικών δεν εξηγούσε την επιμονή των ατόμων με ισχυρό αυτοέλεγχο, υποδεικνύοντας έτσι, όπως το έθεσαν οι ερευνητές, ότι οι στρατηγικές αυτοέλεγχου και αυτορρύθμισης αποτελούν ξεχωριστές διαδρομές για την καλή αυτορρύθμιση.
Ανάμεσα στους διάφορους τύπους δύσκολων προκλήσεων που δόθηκαν στους συμμετέχοντες, οι στρατηγικές που βρέθηκαν να συσχετίζονται με την επιτυχία ήταν:
- να σκεφτόμαστε τις θετικές συνέπειες της ολοκλήρωσης του έργου μας (αυτή ήταν και η πιο δημοφιλής στρατηγική)
- να πιστεύουμε ότι πλησιάζουμε προς το τέλος της εργασίας μας (η δεύτερη πιο δημοφιλής στρατηγική)
- η αυτοπαρακολούθηση της προόδου του στόχου
- η ρύθμιση των συναισθημάτων (π.χ. να καταβάλετε προσπάθεια να παραμείνετε σε καλή διάθεση).
Αντίθετα, η απόσπαση της προσοχής και σκέψης από την πρόκληση συνδέθηκε με λιγότερη επιτυχία - ίσως επειδή η απόσπαση μας κάνει να τείνουμε περισσότερο να ενδώσουμε στους πειρασμούς και να κάνουμε κάτι άλλο πιο ευχάριστο (σε αντίθεση με την έρευνα για τους ανθεκτικούς πειρασμούς, π.χ. στις κλασικές μελέτες του Marshmallow Test, στην οποία η απόσπαση της προσοχής ήταν αποτελεσματική).
Αυτά τα νέα ευρήματα έχουν κυρίως θεωρητικό ενδιαφέρον. Για παράδειγμα, μια υπερβολική εστίαση στα δυνητικά θετικά αποτελέσματα των προκλήσεων έχει προηγουμένως επισημανθεί στην έρευνα ως μη χρήσιμη προσέγγιση επειδή ενθαρρύνει την εξάρτηση από το λεγόμενο εξωγενές κίνητρο. Οι ψυχολόγοι έχουν υποστηρίξει προηγουμένως ότι είναι στην πραγματικότητα πιο πιθανό να επιτύχουμε τους στόχους μας, αν μπορούμε να βρούμε ευχαρίστηση στη διαδικασία (εγγενές κίνητρο).
Η Hennecke και οι συνεργάτες της εξέφρασαν την υπόθεση ότι ίσως ο βασικός παράγοντας εδώ είναι αν βρίσκουμε την πρόκληση ευχάριστη ή εγγενώς αποτρεπτική - αν ισχύει το τελευταίο τότε ίσως η εστίαση στα θετικά αποτελέσματα, μπορεί να είναι μία αποτελεσματική στρατηγική. Εν τω μεταξύ, η αυτοπαρακολούθηση της προόδου είναι καθιερωμένη ως μία αποτελεσματική στρατηγική αυτοέλεγχου. Από την άλλη πλευρά, οι ερευνητές ανέφεραν ότι η στρατηγική σκέψης "πλησιάζω προς το τέλος της δραστηριότητας", ενώ είναι πολύ δημοφιλής εδώ, δεν έχει μελετηθεί μέχρι τώρα.
Επιστρέφοντας στον κύριο στόχο της Hennecke και των συναδέλφων της - αν τα άτομα με ισχυρότερο αυτοέλεγχο χρησιμοποιούν πιο αποτελεσματικές στρατηγικές - η απάντηση είναι ναι. Δύο από τις αποτελεσματικές στρατηγικές που αναδύθηκαν από την έρευνα, χρησιμοποιήθηκαν συχνότερα από τους συμμετέχοντες με ισχυρότερο αυτοέλεγχο: η εστίαση στις θετικές συνέπειες και η ρύθμιση των συναισθημάτων (όπως και μια τρίτη στρατηγική - ο καθορισμός στόχων - αν και αυτή η στρατηγική δεν συσχετίστηκε με μεγαλύτερη επιτυχία).
Βασικά, όμως, η μεγαλύτερη χρήση αυτών των δύο αποτελεσματικών στρατηγικών δεν εξηγούσε γιατί τα άτομα με ισχυρό αυτοέλεγχο τείνουν να έχουν μεγαλύτερη επιτυχία σε δυσφορικές δραστηριότητες. Οι ψυχολόγοι αναφέρουν ότι πιθανώς οι πιο αυτοματοποιημένες ατομικές διαδικασίες που μπορεί οι άνθρωποι να μην είναι σε θέση να αναφέρουν ρητά, μπορεί να εξηγήσουν καλύτερα τις μεμονωμένες διαφορές στον αυτοέλεγχο.
Οι περιορισμοί των ευρημάτων περιλαμβάνουν την εξάρτηση από τις ίδιες τις εκτιμήσεις των συμμετεχόντων για την επιτυχία τους στην εμμονή και ότι το κύριο δείγμα της μελέτης ήταν φοιτητές για τους οποίους η φύση των καθημερινών προκλήσεων είναι πιθανώς διαφορετική από εκείνη των μη φοιτητών. Ωστόσο, η έρευνα αυτή ανοίγει νέους ορίζοντες. Όπως ανέφερε η Hennecke τα ευρήματά μας προωθούν μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση της επιτυχίας και της αποτυχίας της αυτορρύθμισης κατά τις καθημερινές προσπάθειες των ανθρώπων να διαχειριστούν την επιμονή τους κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων που βρίσκουν δύσκολες ή ακόμη και δυσφορικές.
Πηγή: Doing Despite Disliking: Self‐regulatory Strategies in Everyday Aversive Activities, European Journal of Personality
Απόδοση - Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
