Οι άνθρωποι τείνουν να επικοινωνούν ολοένα και λιγότερο με το λόγο, τα μάτια, το σώμα. Γίνανε εξάρτημα των μηχανών που αρχικά κατασκευάστηκαν για να τους εξυπηρετούν.
Μέχρι χθες απέφευγα να αναρτώ πολιτικά σχόλια δημοσίως εξαιτίας δύο πραγμάτων.
Πρώτα απ’ όλα γιατί στην Ελλάδα η έκφραση πολιτικού λόγου συγχέεται με την κομματική ένταξη. Δυστυχώς σ’ αυτή τη χώρα έχουμε απωλέσει την αλήθεια που για τους πρόγονούς μας ήταν δεδομένη: «Ο άνθρωπος είναι ζώον πολιτικό» (Αριστοτέλης). Πόλις, πολιτική, πολίτης, πολιτισμός και δημοκρατία είναι έννοιες στενά συνδεδεμένες. Η πολιτική για τους Νεοέλληνες κατάντησε να είναι ένα μέσον για την επιδίωξη στενών προσωπικών συμφερόντων (βόλεμα στο δημόσιο, τακτοποίηση αυθαίρετου, ευνοϊκή μετάθεση στον στρατό κλπ).
Δηλώνω λοιπόν προς αποφυγή κάθε παρεξήγησης ότι δεν ανήκω σε κανένα κόμμα, δεν ασπάζομαι κανενός είδους –ισμό και η παράθεση των όποιων ιδιοτήτων μου (όπως πχ ότι είμαι συστημικός ψυχοθεραπευτής και ποιητής) εξυπηρετεί μόνο σκοπούς συνεννόησης κι όχι κάποιον αυτοπροσδιορισμό. Επιπλέον έχω επίγνωση ότι η άρνηση κομματικής στήριξης βραχυπρόθεσμα και με την στενή έννοια με ζημιώνει. Όμως επιδίωξη ενός σκεπτόμενου ανθρώπου δε μπορεί να είναι το εφήμερο αλλά η σύμπλευση με το αιώνιο. Αυτό μας καταξιώνει.
Αν λοιπόν διερωτάται κανείς τί είστε τέλος πάντων, κύριε…;, η απάντηση είναι απλή: Είμαι ένα πάσχον ον.
Και σε αυτό δε διαφέρω καθόλου απ’ αυτούς που καταφεύγουν σε μένα για βοήθεια. Βασανίζομαι κι εγώ από τους δαίμονές μου (νόμος του αντιπεπονθότος (δηλαδή σύνδεση αιτίου και αιτιατού), προγονική κληρονομιά, οικογενειακές καταβολές και μύθοι, προσωπικές ελλείψεις και περιορισμοί).
Πάσχω όμως και όταν καίγεται ένα πευκόφυτο δάσος - ποτέ δεν θα ξεχάσω τον σπαραγμό μου το καλοκαίρι του 2007, που απομονωμένος κάπου στην ελληνική επαρχία με μόνη συντροφιά τη σύζυγό μου, άκουγα από ένα ραδιοφωνάκι για την πυρκαγιά που απειλούσε την Ολυμπία και εν τέλει κατέκαψε τον Κρόνιο λόφο, όταν κακοποιείται ένα σκυλί, όταν φυλακίζεται ένα πουλί, όταν θαλασσοπνίγονται άνθρωποι στη Μεσόγειο για να ξεφύγουν από πολέμους, πείνα και δίψα εξαιτίας των συνεπειών της αποικιοκρατίας και της κλιματικής αλλαγής.
Διαβάστε σχετικά: Τι λένε οι Έλληνες στους ψυχοθεραπευτές τους
Ο δεύτερος λόγος που απορρέει από τον πρώτο είναι ότι δεν ήθελα να προκαταλάβω τους θεραπευόμενούς μου με τις πολιτικές μου ιδέες. Έτσι ερμήνευα μέχρι σήμερα τη δεοντολογία του επαγγέλματός μου. Κάποιος θα μπορούσε να το ονομάσει και φόβο.
Γεγονός είναι ότι θέλω να με κρίνουν από το αν καταφέρνω να δείχνω ενσυναίσθηση γι’ αυτό που τους συμβαίνει, αν καταφέρνω να χρησιμοποιώ την όποια ευφυΐα διαθέτω για να δημιουργώ θεραπευτικές υποθέσεις που θα αποκαλύπτουν τη ρίζα των θεμάτων τους, αν καταφέρνω να ανακουφίζω τον πόνο τους, αν έχω κάποια πρόταση για το πώς θα μπορούσαν να ζήσουν μια καλύτερη ζωή.
Πιστεύω ακράδαντα ότι ο ψυχοθεραπευτής πρέπει να έχει επίγνωση της κοινής μοίρας των ανθρώπων, δηλαδή του καθολικού γεγονότος της ύπαρξης και του αναπότρεπτου του θανάτου. Μοιραζόμαστε τα ίδια συναισθήματα (φόβος, λύπη, θυμός, χαρά, αγάπη κλπ), είτε ασπαζόμαστε την άλφα είτε την βήτα πολιτική ιδεολογία. Συνεπώς πρέπει να είναι εκεί για όσους περισσότερους ανθρώπους χωράει η αγκαλιά του και το ψυχικό του σθένος.
Απόρροια των παραπάνω είναι να ακούω περισσότερο παρά να μιλώ. Να δείχνω κατανόηση παρά να ζητώ κατανόηση. Και εν τέλει να γίνομαι παθητικός δέκτης μιας πραγματικότητας που μας πνίγει.
Διαπίστωσα ότι η ανάγκη έκφρασης είναι πάντα παρούσα. Το ενεργειακό κέντρο που αντιδράει περισσότερο και δείχνει την ποιότητα του προβλήματος είναι ο λαιμός (συμπεριλαμβανομένου του στόματος), το κέντρο της έκφρασης. Διαπίστωσα ότι αυτό με τη σειρά του συνδέεται με δύο ζημιογόνες συνήθειες, το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ. (Σαφώς και οι συνάδελφοι ψυχαναλυτές πολλά θα είχαν να πουν περί καθηλώσεως στο στοματικό στάδιο, μόνο που αυτή η ερμηνεία δεν έχει άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή).
Ο νους μου πήγε επίσης σε ψυχοθεραπεύτριες όπως η Κατερίνα Μάτσα και η Κάτια Χαραλαμπάκη που ποτέ δεν έκρυψαν τις πολιτικές τους ιδέες. Μπορεί κανείς κάποιος εχέφρων να αμφισβητήσει την τεράστια προσφορά τους στον τομέα της ψυχικής υγείας;
Κάπως έτσι αποφάσισα να συμμετέχω στον δημόσιο λόγο. Ιδιοτελές το κίνητρο αλλά όχι ταπεινό. (Μήπως και οι πιο αλτρουιστικές πράξεις δεν κρύβουν στο βάθος μια ιδιοτελή πτυχή, την ηθική ικανοποίηση ότι πράττουμε αυτό που μας επιβάλλει η συνείδησή μας;). Προτιμώ να με στιγματίσουν για τις ιδέες μου παρά να παραμένω σε μια κατάσταση ιδιότυπης ομηρίας. Η αυτοεπιβαλλόμενη αναπηρία, να μη μπορώ να μιλήσω, δεν μου ταιριάζει.
Ως λειτουργός της συστημικής ψυχοθεραπείας και ως πολιτικό ον ένα πράγμα έχω να πω:
Σήμερα η ανθρωπότητα νοσεί μέχρι τα τρίσβαθα της ύπαρξής της. Έχει απωλέσει το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, ζει παρά φύση, δηλαδή έξω από το οικοσύστημα που είναι η βάση για την επιβίωσή της.
Αιτία το κυνήγι του εφήμερου, το κέρδος πέρα από κάθε λογική. Φαίνεται να μην υπάρχει διέξοδος παρά μόνο ο αφανισμός του ανθρώπινου είδους.
Το επικρατούν πολιτικό σύστημα, ο καπιταλισμός, έχει την ικανότητα να δημιουργεί ανάγκες, δυστυχώς με τη βοήθεια εξυπνότατων ψυχολόγων - διαφημιστών, οι οποίοι έχουν κατανοήσει πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Με αυτόν τον τρόπο κυριαρχεί και στο επίπεδο του εποικοδομήματος, τις ιδέες, αλλά και στο επίπεδο του οικοδομήματος, ανανεώνοντας διαρκώς την παραγωγική του ικανότητα.
Κάθε τι που παράγεται στοχεύει στον εθισμό, ήδη από την παιδική ηλικία. Με λύπη μου διαπιστώνω, και στην καθημερινή μου ζωή αλλά και από την κλινική μου πράξη, ότι η άκριτη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αναδεικνύει στην ψυχή των νέων ανθρώπων κάθε μορφής ψυχοπαθολογία που προϋπάρχει σε λανθάνουσα μορφή. (Επιτρέψτε μου να επανέλθω σε αυτό εκτενέστερα σε επόμενο άρθρο).
Αυτό που μας απασχολεί εδώ είναι ότι οι άνθρωποι τείνουν να επικοινωνούν ολοένα και λιγότερο με το λόγο, τα μάτια, το σώμα. Γίνανε εξάρτημα των μηχανών που αρχικά κατασκευάστηκαν για να τους εξυπηρετούν.
Διαβάστε σχετικά: 7 πράγματα που θα ήθελα να πω στον ψυχοθεραπευτή μου
Αν κάτι από τα παραπάνω άγγιξε τον αναγνώστη, τότε τον προτρέπω, την επόμενη φορά που θέλει να εκφράσει τα συναισθήματα του στον φίλο του ή τον σύντροφό του, να μην του στείλει μια καρδούλα αλλά να τον πάρει μια αγκαλιά και να του πει πόσο τον αγαπά. (Χρησιμοποιώ το αρσενικό άρθρο χάριν ευκολίας).
Από τα πανάρχαια χρόνια γνωρίζουμε ότι το σώμα είναι ένα σύστημα, τα μέρη του οποίου χρειάζεται να συνεργάζονται αρμονικά. Ασκώντας την συστημική ψυχοθεραπεία σήμερα δεν μπορούμε να παραβλέπουμε την αλήθεια αυτή.
Ενεργοποιώντας το τσάκρα (σημείωση: ενεργειακό κέντρο, σύμφωνα με την ανατολική ιατρική) του λαιμού, θα καταφέρει να συνδέσει το νου με την καρδιά, την έδρα των συναισθημάτων. Η αναγκαία αυτή επίγνωση, αφενός θα εναρμονίσει τον ανθρώπινο οργανισμό, αφετέρου θα δράσει προληπτικά έναντι ψυχοσωματικών παθήσεων.
Και το κυριότερο: Θα επιφέρει την κάθαρση, άρα και την λύτρωση από τις συσσωρευμένες και ανεπίλυτες συγκρούσεις, αίτιο και αποτέλεσμα των οποίων είναι η απομόνωση, ο κατακερματισμός. Αλλιώς οι άνθρωποι που θα μεγαλώσουν τα επόμενα χρόνια θα έχουν κεφάλι, χέρια και πόδια αλλά δεν θα είναι άνθρωποι. Μόνο ξεχαρβαλωμένες μηχανές.
