Η τρίτη ηλικία έρχεται μαζί με την σοφία και μία πιο ώριμη ματιά στα πράγματα, αλλά παράλληλα με νέες προκλήσεις μέσα στις οποίες μπορεί κατά καιρούς να νιώσουμε χαμένοι, ανήμποροι και αβοήθητοι.
Τα τελευταία 10 χρόνια εργάζομαι ως ψυχολόγος στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας στην Μ. Βρετανία. Το σημερινό μου άρθρο σχετίζεται με μία πρόσφατη εμπειρία μου στο χώρο της εργασίας μου. Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο είχα την ευκαιρία να ηγηθώ ενός πιλοτικού προγράμματος το οποίο είχε στόχο την βελτίωση της πρόσβασης ηλικιωμένων ατόμων με χρόνιες παθήσεις στην ψυχοθεραπεία. Η προσέγγιση της ψυχοθεραπείας ήταν γνωσιακή-συμπεριφοριστική και θέλαμε να μελετήσουμε την αποτελεσματικότητά της σε αυτόν τον πληθυσμό.
Γνωρίζουμε ότι στη Μ. Βρετανία τα άτομα άνω των 65 ετών αποτελούν το 16,6% του πληθυσμού. Εξ ‘αυτών, τρία εκατομμύρια βιώνουν συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης τα οποία, βάσει ερευνών, σχετίζονται με αυξημένα επίπεδα αναπηρίας, χαμηλή ποιότητα ζωής και πτώση της γνωστικής τους ικανότητας. Ήταν λοιπόν σημαντικό να μελετήσουμε το εάν η γνωστική-συμπεριφοριστική θεραπεία είχε θετικά αποτελέσματα για την ψυχική υγεία αυτού του πληθυσμού και αν αυτό, με τη σειρά του, είχε θετικό αντίκτυπο στη σωματική τους υγεία και ποιότητα ζωής.
Δύο είναι τα σημαντικότερα σημεία στα οποία θα ήθελα να σταθώ, μιας και αυτά αποτέλεσαν σημαντικά μαθήματα για εμένα ως ψυχοθεραπεύτρια:
- Ό,τι και αν έχει βιώσει στη ζωή του ένας ενήλικας άνω των 65 ετών που πάσχει από κάποια χρόνια πάθηση, μία από τις βασικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει είναι η αίσθησή του, ότι δεν μπορεί να κάνει τις ίδιες δραστηριότητες που έκανε παλαιότερα. Δεν μπορεί να τρέξει, να ψαρέψει, να πάει έναν μεγάλο περίπατο, να κοιμηθεί και να ξυπνήσει ανανεωμένος. Συχνά νεότεροι άνθρωποι που βιώνουν αναπηρίες στην ενήλικη ζωή τους βιώνουν παρόμοια συναισθήματα. Παρόλα αυτά, ίσως δεν έχουν τον ίδιο χρόνο να εστιάσουν σε αυτό το κομμάτι της εμπειρίας τους λόγω της ρουτίνας τους και της ενασχόλησής τους με την εργασία τους, τα παιδιά και τις υπόλοιπες υποχρεώσεις.
Δεν θα πίστευα ποτέ ότι μία χρόνια νόσος μπορεί να στοιχίσει σε έναν ενήλικα περισσότερο από την απώλεια του ίδιου του του παιδιού. Και όμως υπήρχαν περιπτώσεις όπου η αποδοχή γύρω από τη φυσική απώλεια ενός αγαπημένου οικογενειακού προσώπου ήταν μεγαλύτερη από αυτήν της απώλειας μίας σωματικής δεξιότητας.
Διαβάστε σχετικά: Τρεις Πυλώνες της Ψυχικής Υγείας στην Τρίτη Ηλικία
Όσο λοιπόν και αν θεωρούμε φυσική εξέλιξη της ανθρώπινης ζωής την απώλεια μέρους της κίνησης, της όρασης ή της ακοής, δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ την επίπτωσή τους στην ανθρώπινη ψυχολογία. Φυσικά αυτή μπορεί να ποικίλει από άτομο σε άτομο. Με βάση την πρόσφατη εμπειρία μου πολλοί ασθενείς ανησυχούν ότι εξαιτίας αυτών των αλλαγών στο σώμα τους γίνονται βάρος στα παιδιά τους και στους συντρόφους τους. Άλλοι πενθούν για την απώλεια ενός μέρους του εαυτού τους και άλλοι νιώθουν τρόμο για το μέλλον και ό,τι άλλο κακό μπορεί να φέρει.
- Μία μεγάλη διαφορά που παρατήρησα δουλεύοντας με το συγκεκριμένο πληθυσμό είναι η εκτίμηση που ένιωθαν για το χρόνο μου και τις συνεδρίες που τους προσέφερα. Όσοι από αυτούς τους ανθρώπους αποφάσισαν να ξεκινήσουν θεραπεία έδειξαν απόλυτο σεβασμό στο πρόσωπό μου, παρόλο που μας χώριζαν πάνω από 35 χρόνια ζωής. Δεν αμφισβήτησαν ποτέ την εμπειρία, ούτε τις γνώσεις μου, πράγμα που στο παρελθόν έχω βιώσει με συνομηλίκους ασθενείς μου. Δεν άκουσα ποτέ φράσεις όπως: δεν θα καταλάβεις γιατί δεν το έχεις περάσει ή εσείς οι νέοι... Αντ’ αυτού, υπήρχε διάθεση να μοιραστούν μαζί μου πράγματα που ίσως δεν γνώριζα, μιας και δεν μεγάλωσα στην ίδια χώρα με εκείνους και δεν έζησα σε αυτήν την ίδια περίοδο. Οι άνθρωποι με τους οποίους δούλεψα είχαν μεγάλη ανάγκη να συνδεθούν και να επικοινωνήσουν με κάποιον. Δεν κοιτούσαν το κινητό τους κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, ούτε σκέφτονταν τι ήταν στη λίστα των δραστηριοτήτων τους για αργότερα. Ήταν παρόντες και έτοιμοι να επικοινωνήσουν ουσιαστικά, να εμπιστευτούν και να ακούσουν. Ρωτούσαν για εμένα και πώς ήταν η ημέρα μου, ερώτηση που πολύ σπάνια δέχομαι από άλλες ηλικιακές ομάδες ενηλίκων με τους οποίους δουλεύω.
Η τρίτη ηλικία έρχεται μαζί με την σοφία και μία πιο ώριμη ματιά στα πράγματα, αλλά παράλληλα με νέες προκλήσεις μέσα στις οποίες μπορεί κατά καιρούς να νιώσουμε χαμένοι, ανήμποροι και αβοήθητοι. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό και ουσιαστικό να βρισκόμαστε κοντά σε αυτούς τους ανθρώπους και να τους δίνουμε ευκαιρίες να μάθουν περισσότερα για την ψυχοθεραπεία και πώς αυτή μπορεί να τους φανεί χρήσιμη σε αυτό το νέο στάδιο της ζωής τους.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
