Είναι χρήσιμο για αρχή, να αναρωτηθούμε αν έχουμε το δικαίωμα να θέσουμε την ερώτηση που δημιουργεί το δίλημμα. Να ρωτήσουμε τους εαυτούς μας: είμαι ελεύθερος να πάρω τον ένα δρόμο; Είμαι ελεύθερος να ακολουθήσω τον άλλο; Τι φοβάμαι ότι θα συμβεί αν πάρω τη μια ή την άλλη απόφαση; Αυτοί οι φόβοι είναι όντως δικοί μου;
Συμβαίνει συχνά στην κλινική μας δουλειά, να συναντάμε ανθρώπους που βρίσκονται σε κάποιο δίλημμα. Έρχονται σε μας πιεσμένοι, αγχωμένοι και σχεδόν βέβαιοι ότι βρίσκονται σε αδιέξοδο, ότι δεν υπάρχει 'σωστή' απάντηση στο ερώτημά τους.
Συχνά αυτοί οι άνθρωποι έχουν να αντιμετωπίσουν και κάποιο ψυχοσωματικό σύμπτωμα όπως φοβίες, κρίσεις πανικού, δερματικές παθήσεις, αυτοάνοσα νοσήματα. Κι ενώ σε ένα πρώτο επίπεδο αυτά τα συμπτώματα μοιάζουν τρομαχτικά, άβολα, επικίνδυνα και επίπονα, σε ένα βαθύτερο επίπεδο, φαίνεται να 'εξυπηρετούν' με ένα παράδοξο τρόπο. Ας σκεφτούμε ένα νεαρό άτομο, που επιθυμεί να πάει σε μια άλλη πόλη από αυτή που μένει με την οικογένειά του, ώστε να σπουδάσει.
Ταυτόχρονα, αν η οικογένεια έχει τις δικές της δυσκολίες – ίσως ένα πρόβλημα υγείας που αναγκάζει τα μέλη να ζουν συνενωμένοι, υπερεμπλεκόμενοι ο ένας στα θέματα του άλλου, ο νεαρός φοιτητής θα δυσκολευτεί ίσως, να πάρει την απόφαση να φύγει. Πιθανόν τότε να εμφανίσει αγοραφοβία, ή κρίσεις πανικού. Καθώς ο ίδιος αδυνατεί να απαντήσει στο δίλημμά του, μένει στη διάθεση του συμπτώματος, ακινητοποιημένος. Το σύμπτωμα δίνει την απάντηση: ο νεαρός φοιτητής θα πρέπει να μείνει σπίτι του, αλλά δε θα είναι καλά με αυτό.
Είναι χρήσιμο για αρχή, να αναρωτηθούμε αν έχουμε το δικαίωμα να θέσουμε την ερώτηση που δημιουργεί το δίλημμα. Να ρωτήσουμε τους εαυτούς μας: είμαι ελεύθερος να πάρω τον ένα δρόμο; Είμαι ελεύθερος να ακολουθήσω τον άλλο; Τι φοβάμαι ότι θα συμβεί αν πάρω τη μια ή την άλλη απόφαση; Αυτοί οι φόβοι είναι όντως δικοί μου;
Είναι σημαντικό να είμαστε σε επαφή με τα συναισθήματά μας ώστε να μπορούμε να αναγνωρίσουμε ποια από αυτά είναι δικά μας και ποια μπορεί να είναι συναισθήματα των σημαντικών άλλων στη ζωή μας, τα οποία εσωτερικεύσαμε. Στο παραπάνω παράδειγμα, ο νεαρός φοιτητής φαίνεται να είχε υιοθετήσει μια στάση απέναντι στα πράγματα, την οποία 'υπαγόρευσε' ένα κοινό οικογενειακό συναίσθημα: ο φόβος της διαφοροποίησης. Αυτό που ήταν να δει, είναι ότι μπορεί κανείς να αγαπά και να στηρίζει τους δικούς του, χωρίς να ζουν μαζί. Η απόσταση και η αυτονόμηση δεν ισοδυναμούν με προδοσία και εγκατάλειψη των άλλων.
Δεν είναι εύκολο, όταν έχει μεγαλώσει κανείς με μια πολύ δυνατή πεποίθηση τέτοιου είδους, να πάει κόντρα σε αυτήν – ουσιαστικά αυτό που καλείται να κάνει είναι να πάει κόντρα στον ίδιο του τον εαυτό, αφού πρέπει να παρακάμψει το μηχανισμό άμυνας που, όπως το βίωσε ο ίδιος, τον έχει σώσει ως τώρα.
Η θεραπεία μας βοηθά να διατηρήσουμε επαφή με όσα πραγματικά συμβαίνουν, να νιώσουμε ασφαλείς ώστε να επενδύσουμε σε νέους τρόπους να μπαίνουμε στα πράγματα κρατώντας μια ενήλικη στάση και διατηρώντας ενεργό το παραγωγικό μας κομμάτι.
