Μήπως οι πολυσύχναστοι χώροι σε αγχώνουν; Μήπως αποφεύγεις να χρησιμοποιείς τα μέσα μαζικής μεταφοράς και τα μέρη που δεν έχουν εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στην έξοδο σε περίπτωση άμεσης ανάγκης (π.χ. πολυκαταστήματα, σινεμά, εστιατόρια, συναυλίες σε στάδια); Ουσιαστικά νιώθεις αβοήθητος και φοβάσαι πως σε περίπτωση που σου συμβεί κάτι δεν θα μπορείς να φύγεις εύκολα από εκεί που είσαι; Τότε ίσως πάσχεις από αγοραφοβία. Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά της αγοραφοβίας;
Η αγοραφοβία αποτελεί μια από τις πιο συχνές διαταραχές άγχους. Το άτομο αποφεύγει τα πολυσύχναστα μέρη και νιώθει ευάλωτο όταν είναι ανάμεσα σε πολύ κόσμο. Ο βασικός φόβος του ατόμου αυτού είναι ότι σε περίπτωση που χρειαστεί να φύγει από το χώρο δε θα μπορεί να το κάνει. Κατά συνέπεια νιώθει παγιδευμένο. Η αγοραφοβία εμφανίζεται συνήθως ανάμεσα στις ηλικίες των 25 και 35 χρόνων και αποτελεί χρόνιο πρόβλημα αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μιας και όλοι μας καθημερινά καλούμαστε να είμαστε σε μέρη όπου υπάρχει πολύς κόσμος. Διπλάσιος αριθμός γυναικών πάσχουν από αγοραφοβία σε σχέση με τους άντρες. Παραπάνω από το 1/3 των ατόμων που πάσχουν από κρίσεις πανικού εμφανίζουν και αγοραφοβία.
Ποιοι είναι όμως οι πιο συχνοί φόβοι των ατόμων που πάσχουν από αγοραφοβία;
- Φοβούνται τα πολυσύχναστα μέρη και όταν είναι αναγκασμένα να πάνε θέλουν παρέα κάποιο δικό τους άνθρωπο ή αν είναι μόνα τους θα στέκονται δίπλα στην έξοδο, οπότε θα μπορούν να φύγουν άμεσα αν συμβεί κάτι
- Αποφεύγουν τους ανοιχτούς χώρους με πολύ κόσμο (π.χ. τη λαϊκή αγορά)
- Φοβούνται ότι θα χάσουν τον έλεγχο και ότι θα πεθάνουν χωρίς κανένας να μπορεί να τους βοηθήσει
- Αποφεύγουν το μετρό, τα λεωφορεία και το τρένο γιατί σε περίπτωση που κάτι τους συμβεί δε θα μπορούν να διαφύγουν όποτε θέλουν
Όταν το άτομο αναγκαστεί να παρευρεθεί σε έναν τέτοιο χώρο μπορεί να εμφανίσει πολλά σωματικά συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, τρέμουλο, δυσκολία στην αναπνοή, εφίδρωση, ζαλάδα και πόνο στο στήθος.
Τι μπορείς να κάνεις λοιπόν εσύ εάν ανήκεις στα άτομα αυτά για να αντιμετωπίσεις τη φοβία σου;
1. Μάθε όσα περισσότερα μπορείς για την αγοραφοβία. Το πρωταρχικό βήμα αντιμετώπισης οποιασδήποτε ψυχικής διαταραχής αποτελεί η σωστή ενημέρωση. Διάβασε για τα συμπτώματα της αγοραφοβίας, τις πιθανές αιτίες της και τους τρόπους αυτοδιαχείρισης. Τα τελευταία χρόνια έχουν δημοσιευθεί πολλά βιβλία που εξηγούν με απλό και κατανοητό τρόπο τις διάφορες ψυχικές διαταραχές. Έρευνες έχουν δείξει πως οι άνθρωποι που γνωρίζουν πώς ονομάζεται το πρόβλημά τους και τι ακριβώς είναι παρατηρούν μεγαλύτερη βελτίωση της ψυχικής τους διάθεσης σε μικρότερο χρονικό διάστημα. Σπουδαίο ρόλο στη διαχείριση της αγοραφοβίας παίζουν οι ασκήσεις χαλάρωσης και ο σωστός τρόπος αναπνοής.
2. Σταμάτα να αποφεύγεις τους χώρους που σε αγχώνουν και αντιμετώπισε κατά πρόσωπο το φόβο σου. Η αποφυγή των πολυσύχναστων χώρων αποτελεί τη «λύση» των ατόμων που πάσχουν από αγοραφοβία. Μην ξεχνάς όμως πως η αποφυγή αυτή μπορεί να σε βοηθά βραχυπρόθεσμα να μειώσεις τα επίπεδα του άγχους σου αλλά μακροπρόθεσμα το πρόβλημα εντείνεται. Στην πραγματικότητα όσο περισσότερο αποφεύγεις αυτό που φοβάσαι, τόσο μεγαλύτερος γίνεται ο φόβος σου. Ο Douglas Horton τονίζει πως «η δράση γιατρεύει το φόβο. Η αδράνεια δημιουργεί τρόμο»! Ξεκίνα λοιπόν σήμερα κιόλας κάνοντας ένα μικρό βήμα προς το μέρος που σε φοβίζει λιγότερο από τα υπόλοιπα. Μην ξεκινήσεις αμέσως από το μεγαλύτερό σου φόβο αλλά σταδιακά από τους μικρότερους στους μεγαλύτερους φόβους. Θυμήσου πως για να ξεπεράσεις τους φόβους σου χρειάζεται χρόνος και αρκετή υπομονή.
Η καλύτερη και αποτελεσματικότερη θεραπευτική προσέγγιση ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Μπορεί για ορισμένους ανθρώπους οι παραπάνω τεχνικές αυτό-βοήθειας να είναι αρκετές για να μειώσουν το άγχος τους. Εάν όμως ο φόβος σου είναι τόσο έντονος και δυσχεραίνει την καθημερινότητά σου σε μεγάλο βαθμό τότε συστήνεται η επίσκεψη σε ψυχολόγο. Ο ειδικός θα σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις τη φοβία σου αποτελεσματικά. Κλείνοντας, μην ξεχνάς τη φράση του Ralph Waldo Emerson: «ο φόβος νικάει περισσότερους ανθρώπους από οποιοδήποτε άλλο πράγμα στον κόσμο». Μην αφήνεις λοιπόν την αγοραφοβία να σου δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα. Απόκτησε ξανά τον έλεγχο της ζωής σου στα χέρια σου γιατί μπορείς!
