Ένας καλός βραδινός ύπνος μπορεί να κάνει θαύματα για την ψυχική υγεία μας.
Τα άτομα που αναφέρουν ότι έχουν ξεκουραστεί καλά επιδεικνύουν καλύτερη γνωστική λειτουργία (την ικανότητα να εστιάζουν, να μαθαίνουν νέες πληροφορίες και να ανασύρουν τις γνώσεις από τη μνήμη), αυτοέλεγχο, λιγότερο άγχος, υψηλότερη αντοχή στον πόνο και πιο υγιή επίπεδα αρτηριακής πίεσης, σε σχέση με τα άτομα που αναφέρουν διαταραγμένο ύπνο.
Επιπλέον, οι διαταραχές στον ύπνο συμβάλλουν σε ψυχικές ασθένειες (που κυμαίνονται από τη γενικευμένη διαταραχή άγχους και την κατάθλιψη ως τη διπολική διαταραχή και τη σχιζοφρένεια) ενώ είναι επίσης χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτών των ασθενειών.
Ωστόσο, οι περισσότερες μελέτες που εξετάζουν τη σχέση του ύπνου με την ψυχική ασθένεια ζητούν από τους συμμετέχοντες να αναφέρουν οι ίδιοι πόσο καλός ή κακός είναι ο βραδινός τους ύπνος. Προκειμένου να αποκτήσουν πιο ξεκάθαρη εικόνα της σύνδεσης μεταξύ της ποιότητας του ύπνου και της ψυχικής υγείας, μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Μάικλ Γουένμπεργκ, από το Κέντρο Εξάρτησης και Ψυχικής Υγείας του Τορόντο, παρακολούθησαν τον ύπνο 89.205 ατόμων εξοπλίζοντάς τους με ένα μετρητή επιτάχυνσης, που μετρούσε τις κινήσεις τους κατά τη διάρκεια ημέρας και νύχτας.
Έπειτα συσχέτισαν αυτά τα δεδομένα με τα ιστορικά νοσηλείας των συμμετεχόντων για κατάθλιψη, άγχος, σχιζοφρένεια και διπολική διαταραχή, καθώς και τον γενετικό τους κίνδυνο για διάφορα θέματα ψυχικής υγείας. Τα δεδομένα σχετικά με τις εισαγωγές σε ψυχιατρική κλινική και τον γενετικό κίνδυνο αντλήθηκαν από τη βάση δεδομένων UK Biobank, η οποία περιλαμβάνει εκατοντάδες χιλιάδες γενετικές πληροφορίες καθώς και πληροφορίες συμπεριφοράς.
Η μελέτη
Τα αποτελέσματα της μελέτης, που δημοσιεύτηκαν σε μια πρόσφατη έκδοση του περιοδικού PLOS MEDICINE, έδειξαν ότι οι μετρήσεις του ύπνου που καταγράφηκαν (που περιλάμβαναν την ώρα που πήγαιναν για ύπνο και την ώρα που ξυπνούσαν, τη διάρκεια του ύπνου και πόσες φορές ξυπνούσαν κατά τη διάρκεια της νύχτας) προέβλεπαν σε μεγάλο βαθμό τα ιστορικά ψυχιατρικής νοσηλείας των συμμετεχόντων καθώς και τους γενετικούς κινδύνους τους για ψυχική ασθένεια.
Συγκεκριμένα, η ομάδα του Γουένμπεργκ βρήκε ότι δεν ήταν τόσο η συνολική διάρκεια του ύπνου που προέβλεπε τον κίνδυνο για ψυχική ασθένεια των συμμετεχόντων, αλλά η ποιότητα του ύπνου τους όσο ήταν στο κρεβάτι.
Οι συμμετέχοντες των οποίων οι μετρήσεις αποκάλυψαν ότι ξυπνούσαν συχνότερα και παρέμεναν κοιμισμένοι για μικρότερα διαστήματα μεταξύ της ώρας του ύπνου και του ξυπνήματος ήταν πιθανότερο να πληρούν τα κριτήρια για ψυχική ασθένεια κατά τη διάρκεια της ζωής τους και να έχουν γενετική προδιάθεση για ψυχική ασθένεια.
Διαβάστε σχετικά: Ο κακός ύπνος μπορεί να έχει επίπτωση στην ψυχική υγεία ακόμα και έναν χρόνο μετά
Γιατί συμβαδίζουν οι διαταραχές ύπνου και η ψυχική ασθένεια;
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που οι διαταραχές ύπνου μπορεί να συνδέονται με εξασθενημένη ψυχική υγεία. Όταν κοιμόμαστε, δημιουργούμε νέες νευρωνικές συνδέσεις, μια διαδικασία που ονομάζεται νευρογένεση, ιδιαίτερα σε μια περιοχή του εγκεφάλου μας που σχετίζεται με τη μνήμη, τη διάθεση και το συναίσθημα και ονομάζεται ιππόκαμπος. Ο ανεπαρκής ύπνος βλάπτει τη νευρογένεση και η διαταραγμένη νευρογένεση στον ιππόκαμπο βρέθηκε ότι συντελεί στην κατάθλιψη καθώς και στη σχιζοφρένεια και στον εθισμό στα ναρκωτικά.
Η αϋπνία και η ψυχική ασθένεια μπορεί επίσης να μοιράζονται μια κοινή γενετική προδιάθεση: το ίδιο σύνολο γονιδίων που αυξάνουν τον κίνδυνο ενός ανθρώπου για άγχος, κατάθλιψη, σχιζοφρένεια και διπολική διαταραχή μπορεί επίσης να αυξάνει τον κίνδυνο για κακής ποιότητας ύπνο. Η ψυχική ασθένεια και η αϋπνία μπορούν επίσης να προκύπτουν από το ιστορικό τραύματος ενός ανθρώπου.
Είναι πολύ γνωστό ότι το τραύμα, ιδιαίτερα το παιδικό τραύμα, προμηνύει πλήθος άσχημων επακόλουθων για την ψυχική (και σωματική) υγεία, συμπεριλαμβανομένης και της αϋπνίας. Το τραύμα απορρυθμίζει τα συστήματα διέγερσής μας, αφήνοντάς μας σε υπερβολική εγρήγορση, άρα και λιγότερο ικανούς να κοιμηθούμε ήρεμα και βαθιά (με μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουμε εφιάλτες). Το τραύμα επίσης αυξάνει τη φλεγμονή σε όλο το σύστημα, η οποία έχει συσχετιστεί με διάφορες ψυχικές ασθένειες, που περιλαμβάνουν τη διπολική διαταραχή, τη σχιζοφρένεια, τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή και την κατάθλιψη.
Τι σημαίνει αυτό για εμάς
Όλοι όσοι υποφέρουν από αϋπνία δεν σημαίνει ότι θα αντιμετωπίσουν ψυχική ασθένεια. Όμως οι χρόνιες διαταραχές του ύπνου είναι ικανές να οδηγήσουν σε κακή ψυχική υγεία, και το κάνουν, όπως και σε κακή διαπροσωπική λειτουργία και σωματική υγεία.
Ακόμη και μεταξύ ατόμων που δεν πληρούν τα κριτήρια για ψυχική ασθένεια, η κακή ποιότητα ύπνου συνδέεται με αυξημένη ψυχολογική δυσφορία, και οι ανελέητα άυπνες νύχτες βρέθηκε να διπλασιάζουν σχεδόν τον κίνδυνο για κατάθλιψη και να αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο για μελλοντικές διαταραχές άγχους. Η επαρκής ξεκούραση είναι κρίσιμη για ένα υγιές πνεύμα και σώμα.
Τα προβλήματα ύπνου είναι ταυτόχρονα συμπτώματα αλλά και μεταβλητοί παράγοντες κινδύνου για πολλές ψυχιατρικές διαταραχές, σημειώνουν οι ερευνητές.
Εκτιμάται ότι το 20% όλων των ενηλίκων στις δυτικές χώρες υποφέρουν από αϋπνία. Οι στρατηγικές για τη βελτίωση του ύπνου (όπως ψυχοφαρμακολογικές παρεμβάσεις, γνωστικές-συμπεριφορικές θεραπείες, μη επεμβατική διέγερση του εγκεφάλου και γενικές παρεμβάσεις υγιεινής του ύπνου, όπως μείωση της κατανάλωσης καφεΐνης και αλκοόλ, η διατήρηση πολύ χαμηλού φωτισμού και η αποφυγή χρήσης οθόνης μια ώρα πριν τον ύπνο) θα πρέπει να χρησιμοποιούνται πιο συστηματικά για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση και την πρόληψη ψυχικών ασθενειών.
Επιπλέον, οι ψυχικές ασθένειες μπορούν να εντοπιστούν πιο αποτελεσματικά σε πιο πρώιμα στάδια μέσω τακτικών εξετάσεων ποιότητας ύπνου, στις ετήσιες προληπτικές ιατρικές εξετάσεις ή ακόμη σε κάθε επίσκεψη στα επείγοντα.
Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου, Ψυχολόγος
Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
