Μία νέα έρευνα, εξηγεί γιατί αναβάλλουμε τις δουλειές που μας προκαλούν φόβο, ενώ άλλες που είναι ευχάριστες θέλουμε να τις ζήσουμε άμεσα.
Οι περισσότεροι από εμάς, όταν πρόκειται να βιώσουμε μία ευχάριστη εμπειρία όπως οι διακοπές, προσπαθούμε να την πραγματοποιήσουμε το συντομότερο δυνατό. Ωστόσο, όταν πρόκειται για καταστάσεις που μάς προκαλούν φόβο ή άγχος, όπως για παράδειγμα, μια απονεύρωση ή γαστροσκόπηση, κάποιοι καθυστερούμε να το πράξουμε ενώ άλλοι θέλουμε να ξεμπερδεύουμε. Γιατί συμβαίνει αυτό; Μια νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο Βρετανικής Κολομβίας (UBC) μάς δίνει τις απαντήσεις.
Τα ευρήματα της έρευνας, τα οποία δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Journal of Consumer Psychology, παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για το πώς ο ενθουσιασμός, η προσδοκία και ο φόβος συντελούν στη λήψη αποφάσεων.
Αυτό πηγάζει από το φαινόμενο που είναι γνωστό ως «η επίδραση των ενδείξεων», δηλώνουν οι ερευνητές. Η επιθυμία ενός ατόμου να ολοκληρώσει γρήγορα τα θετικά πράγματα, είναι ισχυρότερη από την επιθυμία του να αναβάλει αρνητικά πράγματα. Ωστόσο, η κατάλληλη χρονική στιγμή για το πότε ένα άτομο θα θελήσει να διαχειριστεί αρνητικά πράγματα, είναι λιγότερο προφανής.
Η έρευνα δείχνει ότι όταν προσμένουμε θετικά, μελλοντικά γεγονότα, όπως οι επερχόμενες διακοπές, βιώνουμε ευχαρίστηση, αλλά και ανυπομονησία, γεγονός που δημιουργεί μια ανάμεικτη συναισθηματική εμπειρία.
Ωστόσο, όσον αφορά τις επερχόμενες απώλειες, τα συναισθήματα που βιώνουμε, συνήθως είναι όλα άσχημα, ακόμα κι αν το αρνητικό γεγονός αρκεί αρκετά και μέχρι εκείνη τη στιγμή η ζωή μας δεν έχει άλλα προβλήματα. Επομένως, αντί να αναβάλουν αυτά τα αρνητικά γεγονότα, κάποιοι άνθρωποι προτιμούν να τα βγάλουν από τη μέση, το συντομότερο δυνατό.
Όταν κάνετε κράτηση δωματίου για τις διακοπές σας, με έναν έμμεσο τρόπο έχετε αρχίσει να απολαμβάνετε ήδη τις διακοπές σας, ένα υπέροχο συναίσθημα. Όμως το αντιπαραβάλλετε επίσης με την τρέχουσα κατάστασή σας, η οποία μπορεί να είναι κακή. Έχετε λοιπόν αυτή τη μείξη συναισθημάτων, αναφέρουν οι ερευνητές. Οι απώλειες, από την άλλη πλευρά, τείνουν να προκαλούν ένα μονοδιάστατο άσχημο συναίσθημα. Όταν, για παράδειγμα, πλησιάζει το ραντεβού με τον οδοντίατρό σας, απεχθάνεστε να σκέφτεστε τον πόνο που θα βιώσετε στην καρέκλα του οδοντιάτρου.
Σε ένα πείραμα που διεξήγαγε η ερευνητική ομάδα, δημοσίευσε δύο διαφημίσεις στο Facebook σχετικά με τον προγραμματισμό συνταξιοδότησης. Η πρώτη διαφήμιση είχε τίτλο Ανυπομονείτε για τις παροχές συνταξιοδότησης; και η δεύτερη Ανησυχείτε για τα έξοδα συνταξιοδότησης; Η αναλογία των κλικ για τη δεύτερη διαφήμιση, η οποία επικεντρωνόταν στη μείωση της ανησυχίας, ήταν 43% υψηλότερη.
Διαβάστε σχετικά: Πώς το βασικό σύστημα των πεποιθήσεών μας συντηρεί έναν δυσλειτουργικό φαύλο κύκλο σκέψης και συμπεριφοράς;
Σε ένα δεύτερο πείραμα, οι ερευνητές προκειμένου να δημιουργήσουν ελεγχόμενες θετικές και αρνητικές εμπειρίες, χρησιμοποίησαν ζελεδάκια με διάφορες γεύσεις, οι οποίες ποικίλαν από σορμπέ πορτοκάλι και καρπούζι μέχρι και σάπιο αυγό. Τα ζελεδάκια δόθηκαν στους συμμετέχοντες προς κατανάλωση σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, και βαθμολόγησαν το πώς ένιωθαν για τα επερχόμενα οφέλη για τα νόστιμα ζελεδάκια και για τις επερχόμενες απώλειες για τα ζελεδάκια με άσχημη γεύση.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, κάποιοι άνθρωποι καθυστερούν και αναβάλλουν τα αρνητικά γεγονότα, επειδή η αρνητική ανυπομονησία τους είναι αρκετά δυσάρεστη. Τα ευρήματα αντικρούουν επίσης προηγούμενες έρευνες οι οποίες υποστήριζαν ότι οι άνθρωποι αναβάλλουν θετικά γεγονότα, ώστε να μπορούν να απολαύσουν καλύτερα τη γλυκιά προσδοκία.
Σε μια ξεχωριστή αλλά παρόμοια έρευνα, η ερευνητική ομάδα ψυχολόγων εξέτασε το πώς αισθανόμαστε αναφορικά με γεγονότα του παρελθόντος, τόσο θετικά όσο και αρνητικά, καθώς σε αυτά αφαιρείται η επίδραση της προσδοκίας. Για παράδειγμα, πώς αισθανόμαστε για μια απονεύρωση που είχαμε κάνει πριν από ένα μήνα ή για αυτές τις χαλαρωτικές διακοπές που περάσαμε πέρυσι;
Η μελέτη βρήκε ότι η ανάμνηση των κακών γεγονότων προκαλεί άσχημα συναισθήματα ενώ η ανάμνηση των καλών γεγονότων προκαλεί καλά συναισθήματα. Όσο περισσότερο παλιά είναι τα γεγονότα, λένε οι ερευνητές, τόσο πιο ήπιες γίνονται οι συναισθηματικές μας αποκρίσεις απέναντι σε αυτά.
Παρόλο που τα ευρήματα παρέχουν μια συναρπαστική ματιά στην ανθρώπινη συμπεριφορά, οι ερευνητές αναφέρουν ότι προσφέρουν επίσης πολλές πρακτικές εφαρμογές σχεδόν για όλες τις εμπειρίες, από το ενδεχόμενο δανείου για την αγορά αυτοκινήτου έως τον προγραμματισμό σχεδίων συνταξιοδότησης.
Είναι συναρπαστικό να έχουμε μια εξήγηση για τον τρόπο με τον οποίο παίρνουμε αποφάσεις, δηλώνουν. Ας ελπίσουμε ότι τα ευρήματά μας θα οδηγήσουν στη δημιουργία καλύτερων παρεμβάσεων που να μπορούν να μάς βοηθήσουν να κάνουμε καλύτερες μακροπρόθεσμες επιλογές σχετικά με τα οικονομικά μας και άλλα γεγονότα της ζωής μας.
Έρευνα: Impatience and Savoring vs. Dread: Asymmetries in Anticipation Explain Consumer Time Preferences for Positive vs. Negative Events
Απόδοση: Γεωργία Νέδιου - Φοιτήτρια Ψυχολογίας
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
