Δρ. Γλυκερία Ρέππα

Οι ψυχολογικές αντιδράσεις της μητέρας και του πατέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Οι ψυχολογικές αντιδράσεις της μητέρας και του πατέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Δρ. Γλυκερία Ρέππα
άντρας και γυναίκα κρατούν ένα υπερηχογράφημα

Θα ήταν συνετό και οι δύο σύντροφοι να μελετήσουν και να κατανοήσουν αυτές τις διακυμάνσεις, να τις επικοινωνήσουν ήρεμα μεταξύ τους για να μπορέσουν έτσι να κατανοήσουν καταρχήν τον εαυτό τους και στη συνέχεια τον/την σύντροφό τους.


Οι ψυχολογικές διακυμάνσεις της μέλλουσας μητέρας.

Η εγκυμοσύνη μιας γυναίκας είναι μια τόσο όμορφη αλλά ταυτόχρονα και τόσο στρεσογόνα περίοδος με πολλές αλλαγές τόσο για την ίδια όσο και για τον σύντροφό της. Είναι ένα χαρμόσυνο νέο, μία περίοδος με πολλή ανυπομονησία αλλά την ίδια στιγμή, όπως κάθε αλλαγή, φέρνει μαζί της και αρκετά ερωτηματικά και φόβους/ανησυχίες και για τους δύο συντρόφους. Οι ίδιοι καθώς και ο κοινωνικός περίγυρος του ζευγαριού είναι καλό να είναι ενήμεροι για τις ψυχολογικές αντιδράσεις και των δύο, για να μπορέσουν να είναι όσο πιο υποστηρικτικοί γίνεται.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η μέλλουσα μητέρα περνάει αρκετές ψυχολογικές διακυμάνσεις. Αυτό οφείλεται τόσο σε προσωπικούς παράγοντες, όσο και σε κοινωνικούς και ορμονικούς. Οι στάσεις και τα συναισθήματα υφίστανται τρεις διαδοχικές διαφοροποιήσεις, ανάλογα με το τρίμηνο της εγκυμοσύνης που διανύει η μέλλουσα μητέρα. 

1ο τρίμηνο: Σε αυτή την περίοδο τα σημάδια της εγκυμοσύνης δεν είναι ορατά. Αυτό δημιουργεί αμφιβολία για την εγκυμοσύνη ακόμα και στην ίδια, και κατ’ επέκταση δυσκολία στην αποδοχή της ύπαρξης ενός παιδιού. Η σοβαρότητα του πρώτου τριμήνου, με τους πιθανούς κινδύνους που έχει, δημιουργεί ένα επιπλέον άγχος στη μητέρα, το οποίο μπορεί να είναι ιδιαίτερα αυξημένο αν έχει βιώσει σε κάποια προηγούμενη εγκυμοσύνη κάποιον από αυτούς τους κινδύνους (π.χ. αποβολή, αιμάτωμα κλπ.).

Σε πρακτικό επίπεδο, τα συνηθισμένα συμπτώματα της εγκυμοσύνης (ζαλάδες, ναυτίες κλπ.) δημιουργούν μία ακόμα δυσφορία στην ίδια. Επίσης, οι ορμονικές αλλαγές που γίνονται αυτή την περίοδο, σε συνδυασμό με την προσωπικότητα της, επηρεάζουν αρκετά τον συναισθηματικό της κόσμο, με αποτέλεσμα να έχει αρκετά ανεβοκατεβάσματα και κυκλοθυμικές αντιδράσεις. Σε αυτή την περίοδο η μέλλουσα μητέρα στρέφεται κυρίως στον εαυτό της και σε αυτό που συμβαίνει μέσα της.

2ο τρίμηνο: Σε αυτό το τρίμηνο τα σημάδια της εγκυμοσύνης είναι πλέον ορατά. Σε αυτή την περίοδο η μέλλουσα μητέρα ήδη μπορεί να νιώσει κάποιες πρώτες κινήσεις του εμβρύου. Έτσι, η προσοχή της μετατοπίζεται από τον εαυτό της στο παιδί της. Το άγχος του πρώτου τριμήνου έχει περάσει, παρόλα αυτά, συνεχίζει να υπάρχει το άγχος του οτιδήποτε κάνει (φαγητό, συναισθήματα, κινήσεις, κούραση κλπ.) αν επηρεάζει με κάποιο τρόπο και σε ποιο βαθμό το έμβρυο που κυοφορεί.

Τα δυσφορικά συναισθήματα αυτού του τριμήνου προέρχονται και από τις αλλαγές στο σώμα της. Αρχίζει να νιώθει άγχος, για τα κιλά που πρόκειται να πάρει και αν θα τα χάσει, για την εικόνα του σώματος της και αν αυτή την εικόνα θα την αποδεχτεί ο σύντροφος της. Επίσης, υπάρχει η ανησυχία κατά πόσο ο σύντροφος της θα είναι σε θέση να την υποστηρίξει κατά τη διάρκεια των αλλαγών αυτής της περιόδου.

3ο τρίμηνο: Είναι η περίοδος που αρχίζει η ανησυχία και η ανυπομονησία του τοκετού. Είναι η περίοδος που οι φόβοι και οι ανησυχίες έχουν επίκεντρο τόσο τον εαυτό της (θα τα βγάλω πέρα στον τοκετό; Πώς θα είναι; Θα καταλάβω τα σημάδια; Πόσο δυνατός θα είναι ο πόνος;) όσο και για το παιδί της (θα είναι αρτιμελές; Θα είναι υγιές; Θα πάνε όλα καλά;).

Επίσης, σε αυτή την περίοδο, και όσο φτάνει η μέρα του τοκετού, αρχίζουν να αυξάνονται οι ανησυχίες κατά πόσο θα είναι σε θέση να ανταπεξέλθει σε αυτόν τον καινούριο ρόλο (της μητέρας), οι οποίες ανησυχίες κορυφώνονται με τον ερχομό του νέου μέλους. Όλα αυτά είναι σκέψεις και ανησυχίες που η μέλλουσα μητέρα μπορεί να μην εκφράζει αλλά την απασχολούν. Κατά τη διάρκεια, επομένως, αυτής της περιόδου η μέλλουσα μητέρα μπορεί να χρειάζεται περισσότερη φροντίδα τόσο από το σύντροφο της, όσο και από το φιλικό και ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να επισημανθεί καταρχήν ότι κάθε εγκυμοσύνη είναι διαφορετική και η μέλλουσα μητέρα μπορεί να βιώνει όλους αυτούς τους φόβους και τις ανησυχίες, ανεξάρτητα από το γεγονός αν έχει ξαναγίνει μαμά. Επίσης, όσο ευνοϊκές και να είναι οι συνθήκες μιας εγκυμοσύνης και όσο συναισθηματικά ασφαλής και να νιώθει μια γυναίκα με τον σύντροφό της και όση δουλειά και να έχει κάνει με τον εαυτό της (γνωρίζοντας τα δυνατά και τα αδύναμα σημεία της) αυτή την περίοδο της ζωής της θα βιώσει δυσφορικά συναισθήματα, αμφιβολίες και δυσκολίες σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, ανάλογα με το πόσο έχει δουλέψει τους παραπάνω τομείς.

Για αυτό όλοι όσοι έχετε μέλλουσες μανούλες στο φιλικό ή οικογενειακό περιβάλλον να έχετε πάντα στο μυαλό σας ότι αυτή η γυναίκα βιώνει κάτι μοναδικό αλλά ταυτόχρονα με πολλές αλλαγές και ανησυχίες.

Οι ψυχολογικές διακυμάνσεις του μέλλοντα πατέρα

Κατά τη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης όλη η προσοχή, όπως είναι λογικό, πέφτει πάνω στη μέλλουσα μητέρα και στις ανάγκες της. Όπως ήδη έχει αναφερθεί παραπάνω, υπάρχουν πολλές ψυχολογικές αντιδράσεις για τη μέλλουσα μητέρα, οι οποίες προέρχονται τόσο από προσωπικούς, κοινωνικούς και βιολογικούς παράγοντες. Όμως σε μια εγκυμοσύνη ψυχολογικές διακυμάνσεις και ανησυχίες έχει και ο μέλλοντας πατέρας (γεγονός που δυστυχώς δεν παρατηρείται από τον κοινωνικό περίγυρο μήτε από την ίδια τη σύζυγο, καθώς όλη η προσοχή είναι στραμμένη στο επικείμενο νέο μέλος της οικογένειας και φυσικά στη μέλλουσα μητέρα).

Σίγουρα, αυτές οι αντιδράσεις δεν σχετίζονται τόσο με τα στάδια της εγκυμοσύνης, όπως γίνεται με τη μητέρα αλλά, κυρίως με τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει ο ερχομός του νέου μέλους στη δική του ταυτότητα, στη σχέση του με τη σύντροφό του, στις νέες υποχρεώσεις, στις οικονομικές αλλαγές κλπ.

Πολλοί είναι οι άντρες που μπορεί να αισθάνονται αποκομμένοι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή μπορεί να ανησυχούν για την αποτελεσματικότητα τους στο ρόλο τους ως γονέα. Επίσης, το γεγονός ότι κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης όλοι (φιλικό και ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον) ενδιαφέρονται και φροντίζουν κυρίως τη μέλλουσα μητέρα, μπορεί να βιώσουν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, συναισθήματα αδιαφορίας προς τους ίδιους και τις ανάγκες τους.

Όπως στη μέλλουσα μητέρα έτσι και στον πατέρα, η επικείμενη πατρότητα μπορεί να ανακινήσει συναισθήματα και εμπειρίες από την παιδική του ηλικία, βάση των οποίων να επεξεργάζεται τον ρόλο του πατέρα, κρατώντας ή απομακρύνοντας στοιχεία και συμπεριφορές από τη δική του σχέση με τον πατέρα του. Όλη αυτά μπορεί να τον φορτίσουν συναισθηματικά και υπάρχει περίπτωση να του δημιουργήσουν συναισθήματα άγχους.

Η στάση του συζύγου προς τη σύντροφό του μπορεί να επηρεαστεί και, ενδεχομένως με το γεγονός ότι οι αλλαγές στη διάθεση της μέλλουσας μητέρας ή ακόμα και οι αλλαγές στο σώμα της ή στη σεξουαλικότητα τους, μπορεί να τον αποσυντονίζουν.

Τις περισσότερες φορές, λόγω των κοινωνικών στερεοτύπων είναι εξαιρετικά δύσκολο στον μέλλοντα πατέρα να παραδεχτεί τις ανησυχίες του, τους φόβους του και τα, ενδεχομένως, αμφιθυμικά συναισθήματα του που βιώνει αυτή την περίοδο. Είναι όμως απόλυτα φυσιολογικά.

Θα ήταν συνετό, λοιπόν, και οι δύο σύντροφοι να μελετήσουν και να κατανοήσουν αυτές τις διακυμάνσεις, να τις επικοινωνήσουν ήρεμα μεταξύ τους για να μπορέσουν έτσι να κατανοήσουν καταρχήν τον εαυτό τους και στη συνέχεια τον/την σύντροφό τους. Αυτή η διαδικασία θα μπορέσει να τους διευκολύνει με την αποδοχή και την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των δύσκολων συναισθηματικών μεταβάσεων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επίσης θα τους διευκολύνει στην αποδοχή των καινούριων ρόλων που θα αναλάβουν με τον ερχομό του νέου μέλους, αυτών του «μπαμπά» και της «μαμάς».

 

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...