Η ψυχολογία μπορεί να μας δώσει μια αντιπροσωπευτική εικόνα για το τι είναι αποτελεσματική διπλωματία.
Οι παγκόσμιοι ηγέτες σπεύδουν να τοποθετηθούν για το τι θα συμβεί στη συνέχεια, καθώς συνεχίζεται η πανδημία. Η διπλωματική δέσμευση μεταξύ των εθνών για την επίλυση προβλημάτων δεν είναι κάτι καινούριο. Για αιώνες, οι διπλωματικές παρεμβάσεις αφορούσαν πολιτικές, γεωγραφικές, οικονομικές και στρατηγικές σχέσεις.
Το 2021, με την κλιματική αλλαγή, τις γεωπολιτικές εντάσεις και την πανδημία να εξακολουθούν να είναι τεράστιες προκλήσεις, οι διπλωματικές διακυβεύσεις είναι εντονότερες από ποτέ. Τι γνωρίζουμε όμως για το πώς λειτουργούν οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των ηγετών και των κυβερνήσεων από ψυχολογική άποψη;
Η Ψυχολογία της Διεθνούς Διπλωματίας
Η πολιτική ψυχολογία ενδιαφέρεται να κατανοήσει τα ατομικά κίνητρα και συμπεριφορές στη σφαίρα της πολιτικής. Η τρέχουσα έρευνα επικεντρώνεται σε θέματα όπως το πώς οι διαφορές της προσωπικότητας επηρεάζουν πολιτικές συμπεριφορές και αποτελέσματα, όπως η επιλογή ψήφου, η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση και η στάση απέναντι στο πολιτικό καθήκον.
Ωστόσο, η ουσιαστική σύγχρονη διπλωματία βασίζεται σε ένα ευρύτερο βασικό σύνολο δεξιοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της επιτυχούς επικοινωνίας, της διαπραγμάτευσης και της επίλυσης συγκρούσεων, της λήψης αποφάσεων βάσει της δικαιοσύνης και της ορθής γνώσης των ομαδικών διαδικασιών.
Η πολιτική ψυχολογία μπορεί να εφαρμοστεί από τους διπλωμάτες για να αποκτήσουν καλύτερη γνώση σχετικά με τα πρόσωπα εξουσίας, καθώς και γνώσεις αποτελεσματικότερης αλληλεπίδρασης στις ομαδικές διαδικασίες που πρέπει να συμμετέχουν.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο British Journal of Political Science, οι προϋπάρχουσες στάσεις και πεποιθήσεις ενός ηγέτη επηρεάζουν την αντίληψη και την ερμηνεία των πληροφοριών που λαμβάνει. Η ισχυρή αίσθηση κομματικής ταυτότητας έχει επίσης συνδεθεί με αυτό το φαινόμενο, το οποίο υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι αποδέχονται πληροφορίες που υποστηρίζουν τις πεποιθήσεις τους, αλλά είναι πιο επικριτικοί όσον αφορά πληροφορίες που έρχονται σε αντίθεση με αυτές τις πεποιθήσεις.
Από αυτή την άποψη, οι πολιτικοί ηγέτες (και μάλιστα οι διπλωμάτες) δεν διαφέρουν από τον μέσο πολίτη. Μελέτες δείχνουν επίσης ότι οι άνθρωποι που είναι καλά ενημερωμένοι είναι πιο πιθανό να εκδηλώνουν υπέρμετρο πείσμα – ένα είδος γνωστικής ακαμψίας που είναι δύσκολο να αλλάξει.
Αυτό συνάδει με την ιδέα ότι οι άνθρωποι αναζητούν πληροφορίες που θα διευκολύνουν τη λήψη αποφάσεων όταν αντιμετωπίζουν σύνθετα προβλήματα, παρόλο που μπορεί να υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με την αξιοπιστία της πηγής που χρησιμοποιείται προς επιβεβαίωση οποιασδήποτε προϋπάρχουσας προκατάληψης.
Διαβάστε σχετικά: Η ψυχολογία της εξουσίας
Η διπλωματία ως ηθική κοσμοθεωρία;
Η ψυχολογική θεωρία των ηθικών θεμελίων σχετίζεται με την ιδέα ότι οι άνθρωποι διαθέτουν συνεπή, ενστικτώδη ηθική που επηρεάζει την κοσμοθεωρία τους. Στην περισσότερο μη βοηθητική της μορφή, η πίστη των ανθρώπων με ισχυρές απόψεις για ένα θέμα στην ηθική μοναδικότητα του χαρακτήρα τους μπορεί να τους κάνει να παραμένουν ασυγκίνητοι από έγκυρα επιχειρήματα, τα οποία η αντίθετη πλευρά βρίσκει πειστικά.
Η υπερβολική προσκόλληση του ατόμου σε κάτι που το ίδιο θεωρεί την απόλυτη αλήθεια αποθαρρύνει την αμφισβήτηση ή την πιο λεπτομερή ανάλυση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διαρκή αδιέξοδα και διαχωρισμούς, καθώς οι διαπραγματεύσεις καθυστερούν λόγω φαινομενικά ασυμβίβαστων διαφορών.
Η κατανόηση της πολιτικής ψυχολογίας μπορεί επίσης να επιτρέψει στους διπλωμάτες να οικοδομήσουν μια ισχυρότερη εκτίμηση στη σημασία της κοινωνικής δικαιοσύνης κατά τη διαπραγματευτική διαδικασία.
Αυτό αποτελεί μια εναλλακτική προσέγγιση στην πίστη στην ηθική τους μοναδικότητα, απαιτεί όμως μεγάλο αυτοέλεγχο και προθυμία να παραμεριστούν κάποιοι άμεσοι ή βραχυπρόθεσμοι στόχοι προς χάριν της επίτευξης αποτελεσμάτων που θα συμβάλλουν σε μια ευρύτερη εικόνα παγκόσμιας συνεργασίας. Όταν το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων θεωρείται ατελές μεν, αλλά όσο το δυνατόν πιο δίκαιο, τα εμπλεκόμενα μέρη ανταποκρίνονται θετικά και μπορούν να προχωρήσουν.
Εξετάζοντας τις προκαταλήψεις
Στις διαπραγματεύσεις, πολλά διαφορετικά μέρη επιδιώκουν να προσεγγίσουν ασυμβίβαστους στόχους μέσω μιας διαδικασίας συμβιβασμού. Η γνωστική ψυχολογία συμβάλλει στην κατανόηση των προκαταλήψεων, των συναισθημάτων και των κινήτρων που μπορούν να επηρεάσουν την επιτυχία οποιασδήποτε διαδικασίας διαπραγμάτευσης.
Οι διεθνείς διαπραγματεύσεις και οι διπλωματικές σχέσεις μπορούν να πάνε καλά εάν οι συμμετέχοντες είναι ανοικτοί στην ιδέα των πολυδιάστατων αποτελεσμάτων, αντί να επικεντρώνονται σε έναν και μόνο στόχο, ενώ παράλληλα επιδεικνύουν ευαισθησία στις πολιτισμικές διαφορές.
Στο σημερινό γεωπολιτικό τοπίο με τις εντάσεις του, όπου η πολυμερής συνεργασία έχει κάνει λίγο πίσω συγκριτικά με τις τελευταίες δεκαετίες, η κατανόηση των πολιτισμικών ευαισθησιών και του τρόπου που εντάσσονται στο γεωπολιτικό τοπίο μπορούν να προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για τα σύνθετα ζητήματα που θα διαμορφώσουν τον κόσμο μας στο μέλλον. Ο καλύτερος τρόπος για τη μείωση των εντάσεων και την προώθηση της ευημερίας παραμένει ο διάλογος.
Απόδοση: Κατερίνα Κακουλάκη, Ειδικευόμενη Σχολική Ψυχολόγος
Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
Εάν δυσκολεύεσαι να χαρείς κάτι θετικό στη ζωή σου και δεν συνεργάζεσαι ήδη με κάποιο ψυχολόγο/ψυχοθεραπευτή, ξεκίνα σήμερα. Επικοινώνησε με έναν ψυχολόγο στον #ΜyPsychologist, τον έγκυρο Επαγγελματικό Οδηγό Ειδικών Ψυχικής Υγείας!
