Η αρχή αυτή εξηγεί την πεποίθηση ορισμένων ανθρώπων ότι ο άνθρωπος δεν αλλάζει.
Όταν κάποιος γύρω σας προσπαθεί να αλλάξει, όπως για παράδειγμα όταν το αφεντικό σας προσπαθεί να δείξει ενσυναίσθηση προς εσάς ή ο σύζυγός σας προσπαθεί να επικοινωνήσει με μεγαλύτερη σαφήνεια ή τα παιδιά σας προσπαθούν να είναι πιο υπομονετικά, πόσα αποδεικτικά στοιχεία χρειάζεστε για να διαπιστώσετε ότι έχουν αλλάξει; Ή, από την άλλη πλευρά, πόσα πισωγυρίσματα θα ανεχτείτε πριν να καταλήξετε στο συμπέρασμα ότι αυτές οι αλλαγές δεν πρόκειται να τελεσφορήσουν;
Αυτές είναι οι ερωτήσεις που έθεσαν οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο Ο’ Μπράιαν και Κλάιν, σε μια συναρπαστική νέα σειρά μελετών που κάλυπτε ένα πλήθος αλλαγών: από τις αλλαγές στην απόδοση της εργασίας και την ακαδημαϊκή ικανότητα μέχρι και τις αλλαγές στη σωματική υγεία, τις συνήθειες συμπεριφοράς και τις δημόσιες πολιτικές.
Αυτό που ανακάλυψαν είναι μία παράδοξη αντικρουόμενη αρχή: Αποδεικνύεται ότι όταν αξιολογούμε την αλλαγή, στους εαυτούς μας και στους ανθρώπους γύρω μας, αποτυγχάνουμε να παρατηρήσουμε τα σημάδια της βελτίωσης, αλλά μεγαλοποιούμε τα σημάδια της επιδείνωσης.
Πώς λειτουργεί αυτή η αρχή:
Για παράδειγμα, όταν περνούν δύο εβδομάδες χωρίς ο κυκλοθυμικός σας συνάδελφος να εκνευριστεί ή να θυμώσει, δεν πιστεύετε ότι έχει κάνει μία ουσιαστική πρόοδο. Αντί αυτού, νομίζετε ότι η επόμενη έκρηξή του θα είναι τεράστια. Στη συνέχεια, μετά από εβδομάδες καλής συμπεριφοράς, όταν υποκύπτει σε ένα μικρό ξέσπασμα θυμού, καταλήγετε στο συμπέρασμα ότι ήταν «απλά μόνο θέμα χρόνου» πριν δείξει ξανά «τον αληθινό του εαυτό».
Δεν είναι δύσκολο να διαπιστώσετε, πώς αυτό δημιουργεί μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία: Αν ήσασταν εσείς αυτός ο συνάδελφος, για πόσο καιρό θα προσπαθούσατε να αλλάξετε, αν ξέρατε ότι όλοι γύρω σας αγνοούν τα τρία βήματα που κάνετε προς τα εμπρός, αλλά σας κατηγορούν για το ένα βήμα που κάνετε προς τα πίσω;
Τι θα γινόταν, όμως, αν μπορούσαμε να ανατρέψουμε το σενάριο;
Αυτό έκαναν οι ερευνητές σε μία από τις δέκα μελέτες τους. Απλώς ανέφεραν αρχικά στους συμμετέχοντες πώς οι περισσότεροι άνθρωποι, στην πραγματικότητα, βελτιώνονται επιτυχώς με λίγη προσπάθεια. Σε αυτή μόνο τη μελέτη, τα αποτελέσματα ήταν ακριβώς αντίθετα: Οι άνθρωποι έβλεπαν πιο γρήγορα τη βελτίωση παρά την επιδείνωση.
Σκεφτείτε το με αυτόν τον τρόπο: Οι ερευνητές ανέτρεψαν εντελώς μία σχεδόν καθολική αντικρουόμενη αρχή, απλώς υπενθυμίζοντας στους συμμετέχοντες ότι η αλλαγή προς το καλύτερο ήταν ένα πιο πιθανό αποτέλεσμα από την αλλαγή προς το χειρότερο
Αναλογιστείτε λοιπόν, πόσο συχνά αρχίζουμε συζητήσεις για την αλλαγή, λαμβάνοντας ως βάση τη μη βοηθητική υπόθεση ότι «η αλλαγή είναι δύσκολη».
Τι θα συνέβαινε αν σταματούσαμε να λέμε πώς η αλλαγή είναι ένα σπάνιο, τιτάνειο επίτευγμα και αρχίζαμε να μιλάμε περισσότερο για το γεγονός ότι όλοι μας προσαρμόζουμε επιτυχώς τις συμπεριφορές μας και μαθαίνουμε νέες δεξιότητες για να ανταποκριθούμε σε νέες καταστάσεις, από τη μέρα που γεννιόμαστε;
Ξαφνικά η επίτευξη της αλλαγής θα φαινόταν λιγότερο δύσκολη; Θα μπορούσαμε να είμαστε πιο ανεκτικοί απέναντι στους συναδέλφους μας, να υποστηρίζουμε περισσότερο τα παιδιά μας και, πάνω απ’ όλα, να είμαστε πιο υπομονετικοί με τους εαυτούς μας;
Τουλάχιστον, θα αρχίσαμε να δίνουμε περισσότερη προσοχή στην πρόοδο που κάνουν οι άνθρωποι, παρά στην τελειότητα που, όπως και εμείς οι ίδιοι, πρέπει να επιτύχουν για να τους την αναγνωρίσουμε.
Πηγή: psychologytoday.com
