Όταν δεν συμπεριλαμβάνουμε τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις στη μελέτη για τον πόνο διακινδυνεύουμε να αγνοήσουμε το ρόλο που μπορεί να παίζουν οι κοινωνικές επαφές.
Περίπου 100 εκατομμύρια ενήλικες στις ΗΠΑ υποφέρουν από χρόνιους πόνους που διαρκούν για μήνες ή χρόνια. Αυτό αποτελεί ένα από τα πιο υποτιμημένα προβλήματα υγείας της χώρας. Το ετήσιο κόστος για τη διαχείριση του πόνου είναι μεγαλύτερο από αυτό της καρδιοπάθειας, του καρκίνου και του διαβήτη και το κόστος στην οικονομία μέσω της μειωμένης παραγωγικότητας φτάνει σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια.
Η αδιάκοπη παρουσία του χρόνιου πόνου μπορεί να οδηγήσει σε ποικίλα προβλήματα ψυχικής υγείας, κυρίως στην εμφάνιση κατάθλιψης που συχνά εντείνει τον πόνο. Το πιο κοινό όπλο μας κατά του πόνου, τα συνταγογραφούμενα παυσίπονα προκαλούν και αυτά με τη σειρά τους το δικό τους πόνο, όπως δείχνει η κρίση που δημιουργεί η επεκτεινόμενη και αυξανόμενη χρήση οπιοειδών.
Πρέπει όμως να βασιζόμαστε στην φαρμακολογία για να αντιμετωπίσουμε τον πόνο μας;
Ίσως να υπάρχει ένα πιο φυσικό γιατροσόφι, που δεν χρησιμοποιούμε τόσο στη ζωή μας αλλά είναι ωστόσο βοηθητικό και εύκολα διαθέσιμο.
Οι περισσότερες έρευνες για τον πόνο επικεντρώνονται σε ένα μεμονωμένο άτομο που πονάει. Αυτό επιτρέπει στους ερευνητές να απλοποιούν τις αναλύσεις τους για τον πόνο, που είναι χρήσιμες μέχρι ενός σημείου, παρ’όλο που καταλήγουν σε μια κάπως διαστρεβλωμένη αντίληψη. Το πρόβλημα είναι ότι έξω από το εργαστήριο οι άνθρωποι συνήθως δεν είναι απομονωμένοι αλλά συμμετέχουν στην κοινωνία.
Όταν δεν συμπεριλαμβάνουμε τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις στη μελέτη για τον πόνο διακινδυνεύουμε να αγνοήσουμε το ρόλο που μπορεί να παίζουν οι κοινωνικές επαφές.
Πρόσφατα, νέες τεχνικές έκαναν εφικτή την παρακολούθηση της λειτουργίας της φυσιολογίας πολλών ανθρώπων ταυτόχρονα. Αυτή μας επιτρέπει να μετρήσουμε το επίπεδο του συγχρονισμού μεταξύ των ανθρώπων ενώ συμμετέχουν σε ακραίες ή συνηθισμένες κοινωνικές καταστάσεις, παρουσιάζοντας κάποια εκπληκτικά συμπεράσματα. Οι συμμετέχοντες και οι θεατές μιας τελετής πυροβασίας βρέθηκαν να έχουν συγχρονισμένους καρδιακούς παλμούς. Το ίδιο συμβαίνει και με ανθρώπους που βλέπουν αισθηματικές ταινίες μαζί, με μέλη χορωδίας που τραγουδάνε μαζί και ερωτευμένα ζευγάρια που κοιτάζονται στα μάτια, κατά τη διάρκεια πειραμάτων μίμησης στο εργαστήριο. Πώς μπορεί να διευκολυνθεί ο διαπροσωπικός συγχρονισμός; Θα μπορούσε να βρεθεί ένας τρόπος ώστε η φυσιολογία να συμβάλλει στην ανακούφιση από τον πόνο; Η απάντηση βρίσκεται στην πιο απλή διαπροσωπική αλληλεπίδραση: το άγγιγμα.
Μία πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Χάιφα έδειξε ότι το διαπροσωπικό άγγιγμα είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος μείωσης του πόνου. Ζητήθηκε από 23 ετερόφυλα ζευγάρια που διατηρούσαν ερωτική σχέση να συμμετάσχουν στο πείραμα. Οι γυναίκες δέχτηκαν ερεθίσματα πόνου κάτω από ποικίλες συνθήκες. Αρχικά μόνες τους, χωρίς τους συντρόφους τους και στη συνέχεια με την παρουσία των συντρόφων τους, αλλά χωρίς φυσική επαφή. Στην τρίτη συνθήκη, οι γυναίκες κρατούσαν το χέρι των συντρόφων τους ενώ δέχονταν τον πόνο και στην τέταρτη συνθήκη κρατώντας το χέρι ενός άγνωστου.
Η μελέτη έδειξε ότι η τρίτη συνθήκη (το άγγιγμα του συντρόφου) είχε σαν αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση πόνου σε σύγκριση με τις άλλες περιπτώσεις. Επιπλέον, οι γυναίκες με ιδιαίτερα τρυφερούς συντρόφους ανέφεραν ακόμα μεγαλύτερη μείωση του πόνου που σχετιζόταν με το άγγιγμα του συντρόφου τους. Φαίνεται λοιπόν ότι αυτή η μελέτη υποστηρίζει εμπειρικά την ιδέα ότι το άγγιγμα μπορεί να μεταδώσει την ενσυναίσθηση του ενός συντρόφου στον άλλο και σαν αποτέλεσμα να μειώσει τον πόνο. Επίσης τυχαίνει αυτό το εύρημα να συμπληρώνει προηγούμενη έρευνα που έδειξε ότι μια κλίμακα συναισθημάτων που κυμαίνονται από την αηδία, στην αγάπη και στον φόβο μπορούν να μεταδοθούν αποτελεσματικά, αποκλειστικά και μόνο μέσω του αγγίγματος.
Προκειμένου να κατανοήσουν το φυσιολογικό υπόβαθρο των ευρημάτων τους, οι ερευνητές πραγματοποίησαν μία επιπρόσθετη μελέτη που επίσης μετρούσε τον συγχρονισμό. Αυτή τη φορά, 22 (διαφορετικά) ζευγάρια κλήθηκαν να συμμετάσχουν. Κατά τη διάρκεια του πειράματος υπολογίστηκε ο φυσιολογικός συγχρονισμός καταγράφοντας τους καρδιακούς παλμούς και την αναπνοή κάθε συντρόφου. Υπήρχαν τέσσερις συνθήκες στη μελέτη: μία που κρατούσαν τα χέρια ενώ υπήρχε πόνος, μία που κρατούσαν τα χέρια και δεν υπήρχε πόνος, μία που δεν κρατούσαν τα χέρια και υπήρχε πόνος και μία χωρίς να υπάρχει πόνος και χωρίς να κρατάνε τα χέρια. (Ο πόνος προκλήθηκε και πάλι μόνο σε γυναίκες.)
Οι ερευνητές υποστηρίζουν:
Διερευνήσαμε τον διαπροσωπικό συγχρονισμό και στις δύο συνθήκες που δεν υπήρχε πόνος και παρατηρήσαμε ότι το άγγιγμα αύξησε σε μέτριο βαθμό τον συγχρονισμό της αναπνοής. Προς μεγάλη μας έκπληξη, ο συγχρονισμός εξαφανίστηκε στη συνθήκη του πόνου χωρίς άγγιγμα, ίσως επειδή οι γυναίκες που συμμετείχαν στο πείραμα εστίασαν σχεδόν αποκλειστικά στον πόνο τους σαν στρατηγική για να τον αντιμετωπίσουν, που οδήγησε σε μια «φυσιολογική αποσύνδεση» από τους συντρόφους τους.
Όμως, το διαπροσωπικό άγγιγμα αναζωογόνησε τον συγχρονισμό μεταξύ των συντρόφων τόσο όσον αφορά στους καρδιακούς παλμούς όσο και στην αναπνοή. Επιπλέον, τα ζευγάρια που επέδειξαν υψηλή ανακούφιση από τον πόνο που σχετιζόταν με το άγγιγμα, επέδειξαν υψηλότερα επίπεδα φυσιολογικού συγχρονισμού, όπως και τα ζευγάρια που υπήρχε ένας ιδιαίτερα τρυφερός αρσενικός σύντροφος.
Η έρευνα δεν σταμάτησε εκεί. Υπό τις ίδιες συνθήκες μελετήθηκε ο συγχρονισμός μεταξύ των εγκεφάλων. Αυτή η μελέτη υπογράμμισε την αναλγητική δράση του αμοιβαίου αγγίγματος και της ενσυναίσθησης που μπορεί να έχουν σημαντικές συνέπειες σε καταστάσεις που βιώνουμε οξύ πόνο, όπως είναι η ανακούφιση από τον πόνο κατά τη διάρκεια του τοκετού.
Πράγματι, η παρουσία των συντρόφων κατά τη διάρκεια του τοκετού βοηθάει στο 60% των περιπτώσεων, υποδεικνύοντας ότι η ενσυναίσθηση του συντρόφου και η ποιότητα της αλληλεπίδρασης μπορούν να εξηγήσουν τις διαφορές ανά περίπτωση. Παρομοίως, άλλες μελέτες έδειξαν ότι η παρουσία του πατέρα αύξησε τις θετικές εμπειρίες που συνδέονται με τη γέννηση του παιδιού. Οπότε, οι μελλοντικές μελέτες ίσως να επικεντρωθούν στις κλινικές επιπτώσεις αυτών των ευρημάτων, διερευνώντας την αποτελεσματικότητα διαφόρων διαστάσεων του αγγίγματος και χρησιμοποιώντας την εκπαίδευση στην ενσυναίσθηση.
Το διαπροσωπικό άγγιγμα έχει σημαντική κοινωνική και συναισθηματική σημασία. Η σωματική επαφή είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη των πρόωρων βρεφών. Συμβάλει στη ρύθμιση των αντιδράσεων στο στρες στους ενήλικες, ενδυναμώνει την εμπιστοσύνη και παρέχει ανακούφιση και συναισθηματική ευεξία.
Ενώ είναι απίθανο ότι αυτή η έρευνα θα λύσει το πρόβλημα που συνδέεται με την αυξανόμενη χρήση των παυσίπονων, παρ’όλα αυτά προτείνει μια πολύ απλή αντιμετώπιση του πόνου με μια επιτακτική παρενέργεια: τη σύνδεση με άλλους ανθρώπους.
Πηγή: aeon.com
Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου
Επιμέλεια: Psychologynow.gr
