Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ), είναι μια χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από επίμονη απροσεξία, υπερκινητικότητα, και μερικές φορές παρορμητικότητα.
Πιο συγκεκριμένα:
• Απροσεξία: το παιδί δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί στο μάθημα ή να ολοκληρώσει τις εργασίες του, χωρίς όμως αυτά τα προβλήματα να οφείλονται σε αδιαφορία ή σε έλλειψη κατανόησης.
• Υπερκινητικότητα: το παιδί δεν μπορεί να μείνει ακίνητο, με συνέπεια να κινείται συνέχεια, συμπεριλαμβανομένων και των καταστάσεων στις οποίες αυτό δεν είναι σκόπιμο.
• Παρορμητικότητα: το παιδί κάνει βιαστικές ενέργειες χωρίς πρώτα να τις σκεφτεί και τις περισσότερες φορές το αποτέλεσμα είναι να τραυματίζεται.
Είναι η πιο κοινή νευροαναπτυξιακή διαταραχή στην παιδική ηλικία και συνδέεται με αρνητικές επιπτώσεις στην ακαδημαϊκή επίδοση, τις κοινωνικές δεξιότητες, την υγεία και την ομαλή λειτουργία της οικογένειας. Η αιτιολογία της ΔΕΠ-Υ είναι πολύπλοκη, και οι γνωστοί ως παράγοντες επικινδυνότητας περιλαμβάνουν το γενετικό υπόστρωμα, τις περιβαλλοντικές τοξίνες, τις ψυχοκοινωνικές αντιξοότητες, και τους προ και περιγεννητικούς κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων του χαμηλού βάρους γέννησης και της προωρότητας.
Ο εγκέφαλος των παιδιών με ΔΕΠ-Υ παρουσιάζει διαφορές από εκείνον των συνομηλίκων τους στη δομή και τη λειτουργία συγκεκριμένων περιοχών. Από την έρευνα των Bora, Pritchard, Chen, Inder και Woodward (2014), σε έναν πληθυσμό με πολύ πρόωρα βρέφη, προέκυψε μια σχέση μεταξύ της μείωσης του συνολικού αριθμού των εγκεφαλικών ιστών, ιδιαίτερα στον προμετωπιαίο ραχιαία περιοχή, και την εμφάνιση αργότερα επίμονων προβλημάτων προσοχής / υπερκινητικότητας.
Η ΔΕΠ-Υ είναι το πιο κοινό επακόλουθο της προωρότητας / πολύ χαμηλού βάρους γέννησης για τα παιδιά σχολικής ηλικίας, με ένα ποσοστό επιπολασμού του 11,5% έως 31% (Vander Ploeg Booth, 2016). Υπάρχει ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για την ψυχική υγεία των πρόωρων βρεφών, εν μέρει επειδή ποσοστό θνησιμότητας τους έχει μειωθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες και οι περισσότεροι από αυτούς να επιβιώσει χωρίς σημαντικές σωματικές αναπηρίες.
Μια πρόσφατη μελέτη (Van Baar, A.L., Vermaas, J., Knots, E. et al, 2009), έδειξε επίσης ότι τα μέτρια πρόωρα παιδιά που γεννήθηκαν σε ηλικία κύησης 32 έως 36 εβδομάδων εμφάνισαν συγκεκριμένα προβλήματα προσοχής όταν συγκρίθηκαν με τελειόμηνα παιδιά κατά τη διάρκεια της σχολικής ηλικίας.
Ενδιαφέροντα είναι και τα ευρήματα των Johnson, Kochhar, Hennessy, Wolke, & Hollis, 2016), σύμφωνα με τα οποία, εξαιρετικά πρόωρα παιδιά είχαν σημαντικά περισσότερα συμπτώματα απροσεξίας και υπερκινητικότητας / παρορμητικότητας. Σημαντικοί προγνωστικοί παράγοντες της απροσεξίας στα 11 έτη ήταν η μικρότερη περίμετρος της κεφαλής, ο χαμηλότερος δείκτης νοημοσύνης (IQ), τα διάχυτα προβλήματα σχέσεων με συνομήλικους σε ηλικία 6 ετών καθώς και οι δυσκολίες στις κινητικές δεξιότητες στα 2,5 χρόνια.
Αντίθετα, σημαντικοί προγνωστικοί παράγοντες της υπερκινητικότητας / παρορμητικότητας περιλάμβαναν χαμηλότερο IQ, διάχυτα προβλήματα συμπεριφοράς και εμφάνιση συμπτωμάτων ΔΕΠ–Υ στην ηλικία των 6 ετών.
Συνεπώς, τα βρέφη που γεννήθηκαν πολύ νωρίς και πολύ μικρά, είναι ανάγκη να παρακολουθούνται από διεπιστημονική ομάδα, η οποία θα είναι σε θέση να συμβουλεύσει τις οικογένειες σχετικά που τους κινδύνους που ελλοχεύουν λόγω της προωρότητας, συμπεριλαμβανομένου και του κινδύνου για ΔΕΠ - Υ. Επιπλέον, οι ειδικοί για τη φροντίδα αυτών των παιδιών θα πρέπει να είναι υποψιασμένοι για τις πιθανότητες εμφάνισης ΔΕΠ-Υ και θα πρέπει να είναι εξοικειωμένοι με τον καθιερωμένο έλεγχο για ΔΕΠ - Υ και τις κατευθυντήριες γραμμές διαχείρισής της.
Βιβλιογραφία
- Bora, S., Pritchard, V.E., Chen, Z., Inder, T.E., & Woodward, L.J. (2014). Neonatal cerebral morphometry and later risk of persistent inattention/hyperactivity in children born very preterm. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 55, 828–838. doi: 10.1111/jcpp.12200
- Johnson, S., Kochhar, P., Hennessy, E., Wolke, D., & Hollis, C. (2016). Antecedents of Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder Symptoms in Children Born Extremely Preterm. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics, 37(4), 285 – 297. doi: 10.1097/DBP.0000000000000298
- Van Baar, A.L., Vermaas, J., Knots, E., et al. (2009). Functioning at school age of moderately preterm children born at 32 to 36 weeks’ gestational age. Pediatrics, 124, 251-257. doi: 10.1542/peds.2008-2315
- Vander Ploeg Booth, Κ. (2016). Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) in Children Born Preterm and with Poor Fetal Growth. NeoReviews, 17(4). doi: 10.1542/neo.17-4-e213
