Έχετε αναρωτηθεί ποτέ για το τι συμβαίνει όταν επικεντρώνεστε σε κάτι; Όταν εστιάζετε σε ένα συγκεκριμένο ερέθισμα, πρόσωπο ή κατάσταση και συγκεντρώνεστε σε αυτό; Τι γίνεται στον εγκέφαλό σας;
Όταν στρέφουμε την προσοχή μας σε κάτι, ακόμα κι αν αυτό το κάτι είναι απλώς μια σκέψη, και διοχετεύουμε την ενέργειά μας σε αυτό, το ενισχύουμε, το τροφοδοτούμε. Του προσδίδουμε αξία και σημασία, εφόσον κέντρισε το ενδιαφέρον μας, του αφιερώνουμε μέρος από το χρόνο μας και καταναλώνουμε μέρος της ενέργειάς μας με το να το σκεφτόμαστε και να «εργαζόμαστε» έστω και νοερά πάνω σε αυτό, ό, τι κι αν είναι.
Η επαναλαμβανόμενη σκέψη πάνω σε κάτι υπογραμμίζει τη σημασία αυτού του ερεθίσματος/γεγονότος/προσώπου κ.λπ. για εμάς. Όσο πιο πολύ αναλωνόμαστε σε κάτι, τόσο μεγαλύτερο νόημα του προσδίδουμε. Άρα και τόσο περισσότερο ενισχύουμε την «ενεργή» παρουσία αυτού στον εγκέφαλό μας. Τη συνειδητή ενασχόληση με αυτό.
Ο εγκέφαλός μας είναι ίσως το πιο θαυμαστό και δυσνόητο μέρος της ύπαρξής μας. Η επανάληψη και η συνεχής ενασχόληση με ένα ερέθισμα δεν ενιχύει μόνο τη μνήμη μας. Δεν είναι μόνο χρήσιμη στο να μη ξεχνάμε πράγματα. Έχει να κάνει με το που επιλέγουμε να εστιάσουμε την προσοχή μας με μια ευρύτερη έννοια.
Η επικοινωνία μεταξύ των νευρώνων, των νευρικών κυττάρων που υπάρχουν στον εγκέφαλό μας συντελείται μέσω των συνάψεων. Οι συνάψεις δηλαδή είναι το σημείο όπου οι νευρώνες συνδέονται μεταξύ τους και ανταλλάσσουν μηνύματα είτε προσλαμβάνοντας πληροφορίες (μετασυναπτικός νευρώνας) είτε μεταβιβάζοντας πληροφορίες (προσυναπτικός νευρώνας).
Ο εγκέφαλός μας παρουσιάζει μεγάλη πλαστικότητα. Αυτό σημαίνει πως η δομή του και η λειτουργία του, οι συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων, τροποποιούνται καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του. Μεταβάλλονται ως αντίδραση σε προσλαμβανόμενα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, δημιουργούνται νέες συνάψεις που καθιστούν εφικτή την προσαρμοστικότητα του εγκεφάλου και την αναδιάρθρωσή του, ικανότητες που χρειάζονται για την αυτό-ίαση του εγκεφάλου, την ανάκαμψη από διαταραχές και βλάβες που υφίσταται και την άμβλυνση των επιπτώσεων που έχουν αυτές οι αλλαγές.
Όσο μεγαλώνουμε, η φθορά και η καταστροφή των εγκεφαλικών συνάψεων είναι μεγαλύτερη από τη δημιουργία νέων. Φυσικά, όσο πιο πολύ χρησιμοποιούνται κάποιες συνάψεις τόσο πιο «ενεργές» παραμένουν, άρα και τόσο πιο πιθανό είναι να διατηρούνται μέσα στο χρόνο. Αυτό σημαίνει πως συνάψεις μεταξύ εγκεφαλικών κυττάρων που ενεργοποιούνται και χρησιμοποιούνται όλο και λιγότερο, εξασθενούν, ατροφούν και καταστρέφονται.
Ο εγκέφαλός μας στην πραγματικότητα δεν κοιμάται ποτέ. Ακόμα κι όταν εμείς πέφτουμε για ύπνο, εκείνος συνεχίζει να δουλεύει. Και μια πολύ σημαντική δουλειά που επιτελεί όσο εμείς κοιμόμαστε είναι η εκκαθάριση.
Κατά τη διάρκεια του ύπνου δηλαδή, ο εγκέφαλός μας ξεκαθαρίζει ποιες πληροφορίες είναι σημαντικές για εμάς και πρέπει να παραμείνουν «ενεργές» γιατί μας χρειάζονται άμεσα, άρα πρέπει να κωδικοποιηθούν σωστά, να ενισχυθούν και να αποθηκευτούν με τρόπο που θα είναι εύκολο να τις ανασύρουμε, ποιες είναι λιγότερες χρήσιμες ή ωφέλιμες και κωδικοποιούνται με τρόπο που δεν είναι τόσο εύκολη η πρόσβαση σε αυτές και ποιες ενδεχομένως δεν μας χρειάζονται πλέον και πρέπει να διαγραφούν.
Διαβάστε σχετικά: Ο εγκέφαλος δύναται να επουλωθεί κάνοντας restart σε εμβρυική κατάσταση
Σκεφτείτε πως ο εγκέφαλος λειτουργεί σαν ένα σκληρό δίσκο. Πρώτα θα ταξινομήσουμε τα σημαντικότερα αρχεία, έπειτα αυτά που είναι δευτερευούσης σημασίας και τέλος, επειδή ο σκληρός δίσκος κάποιες φορές είναι «πλήρης», θα κάνουμε εκκαθάριση σε ό, τι δεν μας χρειάζεται πλέον, για να ανοίξουμε χώρο για αυτά που πραγματικά είναι σημαντικά.
Όταν λοιπόν εστιάζουμε την προσοχή μας σε κάτι, ο εγκέφαλός μας αρχίζει να λειτουργεί με διαφορετικό τρόπο, που να εξυπηρετεί αυτόν τον σκοπό. Αρχίζει να σκανάρει τον περιβάλλοντα χώρο και να παρατηρεί πιο εύκολα ερεθίσματα και στοιχεία που σχετίζονται με αυτό που έχει κεντρίσει την προσοχή μας.
Για παράδειγμα, όταν είμαστε στενοχωρημένοι, η προσοχή μας εστιάζεται πιο πολύ σε ερεθίσματα και πράγματα που θα επιβεβαιώσουν και θα ενισχύσουν την καταθλιπτική μας διάθεση (όλα είναι ζοφερά, μάταια, ανώφελα κ.λπ.) και θα αγνοήσουμε/παραβλέψουμε τις αντενδείξεις, δηλαδή τις πληροφορίες που επικοινωνούν το αντίθετο. Είτε δεν τις παρατηρούμε καθόλου είτε τις αγνοούμε και δυσκολευόμαστε να τις επεξεργαστούμε σωστά.
Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλός μας δεν δουλεύει με τρόπο που θα βοηθούσε στην σωστή αποκωδικοποίηση των πληροφοριών, άρα και στην καταγραφή και αποθήκευσή τους στη μνήμη μας. Η ενέργειά μας είναι εστιασμένη στην καταθλιπτική μας διάθεση, κάνει κύκλους γύρω από αυτήν και απλώς παραμένει «χαμηλή».
Όταν όμως στρέφουμε αλλού την προσοχή μας, σε κάτι πιο θετικό και αισιόδοξο, η ενέργειά μας ακολουθεί την ίδια πορεία. «Ανεβαίνει», ενεργοποιείται στο να παρατηρεί θετικά ερεθίσματα και μηνύματα και να διατηρείται ψηλά, ακολουθώντας αντίστοιχα σημάδια και αγνοώντας ή υποβαθμίζοντας τη σημασία των αρνητικών. Ερμηνεύουμε με διαφορετικό τρόπο τα όσα συμβαίνουν γύρω μας, μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα, με άλλα «γυαλιά».
Κι επειδή εστιάζουμε σε κάτι θετικότερο, ανώτερο, πιο αισιόδοξο, το ενισχύουμε. Ενισχύουμε την παρουσία του, την τροφοδοτούμε και την επιζητούμε, γιατί μας ωφελεί και μας «ανεβάζει». Μας κινητοποιεί. Κι όσο υπάρχει όφελος είτε άμεσο είτε προσδοκώμενο, τόσο πιο πολύ θα μας ελκύει αυτή η πλευρά και τόσο θα την ελκύουμε και θα την ενισχύουμε κι εμείς. Θα την κυνηγάμε και θα δουλεύουμε όχι μόνο για να μη χαθεί, αλλά και για να εξελιχθεί περαιτέρω.
Κάθε προσπάθεια μετράει. Ακόμα κι αν ένας στόχος στον οποίο έχουμε εστιάσει δεν μας βγει αμέσως, υπάρχουν κι άλλοι τρόποι, κι άλλες προσπάθειες. Όταν λέμε εστίασε στο θετικό, στο νέο, στο διαφορετικό, δεν εννοούμε απλώς να σκεφτόμαστε κάτι και να περιμένουμε να συμβεί από μόνο του, «μαγικά». Πρέπει να κινητοποιηθούμε και σε μια αντίστοιχη κατεύθυνση. Είναι πολύ σημαντικό πρώτα απ’ όλα να πιστέψουμε ουσιαστικά σε αυτό και να επικεντρωθούμε σε ό, τι θέλουμε να πετύχουμε. Να «κλειδώσουμε» την προσοχή μας.
Σε αυτά που προσδίδουμε νόημα και αξία, σε αυτά που αφιερώνουμε χρόνο, άρα και ενέργεια είτε νοερά είτε έμπρακτα, σε αυτά και θα εστιάσει περισσότερο ο εγκέφαλός μας. Όσο πιο σημαντικό γίνεται κάτι για εμάς, τόσο πιο έντονα θα δουλεύει κι ο εγκέφαλός μας πάνω σε αυτό. Στο να επεξεργαστεί δεδομένα, να φτιάξει πλάνα, να βρει εναλλακτικές…
Αυτό δεν σημαίνει πως ό, τι σκεφτόμαστε και επιθυμούμε πάρα πολύ υλοποιείται και σαν στόχος πάντα. Υπάρχουν κι άλλες μεταβλητές που επηρεάζουν το αποτέλεσμα. Όμως είναι καθοριστικός ο δικός μας ρόλος και το τι μπορούμε να κάνουμε μέχρι εκεί που τα πράγματα εμπίπτουν στον δικό μας έλεγχο και στις ιδιαίτερες ικανότητές μας.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
