Ισχύει το γεγονός ότι δείχνουμε περισσότερη ενσυναίσθηση σε ένα σκύλο που πονάει, από τον πόνο που βιώνει ένας συνάνθρωπός μας;
Φαίνεται ότι όταν παρουσιάζουμε αυτήν την ερώτηση με μια απλή μορφή όπως αυτή που απαιτεί μια λογική ηθική απόφαση, η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων απαντάει ότι θα αγωνιούσε περισσότερο για έναν άνθρωπο που υποφέρει παρά από τον πόνο που αισθάνεται το ζώο. Ωστόσο, το εκπληκτικό ψυχολογικό γεγονός είναι ότι όταν εξετάζουμε την ίδια ερώτηση στην πραγματικότητα, τα πράγματα αλλάζουν.
Η πιο πρόσφατη προσπάθεια να εξεταστεί αυτή η ερώτηση δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Society & Animals. Οι ερευνητές νόμιζαν ότι θα μπορούσαν να βρουν την απάντηση και ότι ίσως να μην πρόκειται για μια απλή σύγκριση ανάμεσα στη συμπάθεια που μπορεί να τρέφουμε για τα σκυλιά έναντι αυτής των ανθρώπων, όταν και οι δύο βρίσκονται σε κίνδυνο.
Η μελέτη τους περιελάμβανε ομάδες συμμετεχόντων που η κάθε μία αποτελείτο από 256 φοιτητές. Χορηγήθηκαν λοιπόν, στις ομάδες τέσσερα ψεύτικα ρεπορτάζ εφημερίδων. Πιο συγκεκριμένα τα άρθρα περιέγραφαν μια επίθεση με ένα ρόπαλο του μπέιζμπολ από έναν άγνωστο δράστη. Στη συνέχεια, ένα άρθρο που έλεγε Φτάνοντας στη σκηνή λίγα λεπτά μετά την επίθεση, ένας αστυνομικός βρήκε το θύμα με ένα σπασμένο πόδι, πολλαπλούς τραυματισμούς και αναίσθητο. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο η κάθε μια από αυτές τις «ειδήσεις» διέφερε, ήταν στην περιγραφή του ποιος ήταν το θύμα. Το θύμα μπορούσε να ήταν ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, είτε ένα βρέφος ενός έτους, είτε ένας ενήλικας ηλικίας 30 ετών. Το θύμα μπορεί επίσης να είναι ένα από δύο σκυλιά, είτε ένα κουτάβι είτε ένα σκυλί έξι ετών.
Αφού διάβασαν το άρθρο, κάθε συμμετέχων απάντησε σε μια σειρά ερωτήσεων που μέτρησαν την ενσυναίσθηση του προς το θύμα και το βαθμό στον οποίο η εγκληματική αυτή ενέργεια προκάλεσε μια συναισθηματική αντίδραση που τους προκαλούσε θλίψη.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα επίπεδα αναστατωμένου συναισθήματος που προέκυπταν όταν το θύμα ήταν το μωρό, το κουτάβι ή ο ενήλικας σκύλος ήταν σχεδόν ισοδύναμα. Το ενήλικο θύμα, είχε απήχηση ενσυναίσθησης σε πολύ μικρότερο βαθμό. Επιπλέον, οι γυναίκες συμμετέχουσες ήταν σημαντικά πιο ευαίσθητες απέναντι σε όλα τα θύματα, ανεξάρτητα από τα είδη.
Οι ερευνητές ψυχολόγοι συνοψίζουν τα συμπεράσματα λέγοντας: Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν μια πολύ πιο περίπλοκη κατάσταση όσον αφορά στην ηλικία και στα είδη των θυμάτων, με την ηλικία να είναι η πιο σημαντική συνιστώσα: Το γεγονός ότι στα ενήλικα θύματα εγκλήματος δείχνουμε λιγότερη ενσυναίσθηση σε σχέση με αυτή που δείχνουμε στο παιδί, το κουτάβι και τα ενήλικα σκυλιά υποδηλώνουν ότι τα ενήλικα σκυλιά θεωρούνται ως εξαρτημένα και ευάλωτα, όπως ακριβώς θεωρούνται και τα παιδιά τους.
Η ιδέα φαίνεται να είναι ότι οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στα σκυλιά με τον ίδιο τρόπο που ανταποκρίνονται στα παιδιά των ανθρώπων. Αυτό είναι λογικό υπό το πρίσμα προηγούμενης έρευνας στην οποία μητέρες υποβλήθηκαν σε μαγνητικές τομογραφίες του εγκεφάλου τους, ενώ έβλεπαν εικόνες των δικών τους παιδιών, άλλων παιδιών, του σκύλου τους ή ενός άγνωστου σκύλου. Σε αυτή την έρευνα, διαπιστώθηκε ότι οι εγκέφαλοι των μητέρων τείνουν να αντιδρούν με παρόμοιο τρόπο τόσο στους σκύλους όσο και τα παιδιά. Αυτό υποστηρίζει σαφώς την ιδέα ότι όσον αφορά στον εγκέφαλό μας, τα σκυλιά και τα παιδιά είναι εξίσου αξιαγάπητα.
Οι ψυχολόγοι το αναγνωρίζουν αυτό λέγοντας ότι: Είμαστε έκπληκτοι από την αλληλεπίδραση ηλικίας και ειδών. Η ηλικία φαίνεται να αγκαλιάζει τα είδη όταν πρόκειται να προκαλέσει ενσυναίσθηση. Επιπλέον, φαίνεται ότι οι ενήλικοι άνθρωποι θεωρούνται ότι μπορούν να προστατευθούν ενώ τα ενήλικα σκυλιά θεωρούνται μεγαλύτερα κουτάβια.
Με άλλα λόγια, είναι πιο πιθανό να αισθανθούμε ενσυναίσθηση για ένα θύμα τη στιγμή που το θεωρήσουμε ανίσχυρο και ανίκανο να φροντίσει τον εαυτό του, όπως ένα βρέφος ή ένα μικρό παιδί. Κατά παρόμοιο τρόπο βλέπουμε και τα σκυλιά, δηλαδή ανυπεράσπιστα πλάσματα που χρειάζονται βοήθεια.
Πηγή: Psychologytoday.com
Μετάφραση: Χρυσοβέργη Σωτηρία, φοιτήτρια Ψυχολογίας ΕΚΠΑ
Έρευνα: Are People More Disturbed by Dog or Human Suffering? Influence of Victim’s Species and Age
