Αυτό συμβαίνει σε ποσοστό τουλάχιστον 50% από εμάς, σύμφωνα με νέα έρευνα.
Θυμάστε εκείνη την μέρα στο σχολείο, που κάνατε φάρσα στην καθηγήτρια των μαθηματικών; Εκείνη με τα σγουρά μαλλιά και τα ροζ γυαλιά μυωπίας; Όχι; Αν σας πούμε πάλι την ιστορία, ίσως και να μπορέσετε να την θυμηθείτε, ακόμα και σε περίπτωση που δεν συνέβη ποτέ.
Τα ευρήματα μιας νέας μελέτης υποστηρίζουν ότι, αν επαναλαμβάνουμε ένα φανταστικό αυτοβιογραφικό γεγονός, πάνω από το 50% θα πιστέψει ότι το έχει βιώσει και κάποιοι μάλιστα θα το περιγράψουν με λεπτομέρειες.
Η παρούσα έρευνα, εκπονήθηκε από την Dr. Kimberley Wade και τους συνεργάτες της, από το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Warwick, του Ηνωμένου Βασιλείου. Πρόσφατα τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Memory.
H μνήμη είναι η διαδικασία, με βάση την οποία διάφορες περιοχές του εγκεφάλου είναι σε θέση να ανακαλούν πληροφορίες και παρελθούσες εμπειρίες. Αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας, δίνοντάς μας την δυνατότητα να συνάπτουμε σχέσεις, να μαθαίνουμε, να σχεδιάζουμε, να παίρνουμε αποφάσεις και να αναπτύσσουμε μια συνολική αίσθηση ταυτότητας και εαυτού.
Ωστόσο, η ανάκληση δεν είναι μια απλή διαδικασία. Σύμφωνα με την Dr. Wade και τους συνεργάτες της, οι ερευνητές συγκλίνουν στην άποψη ότι η διαδικασία αυτή της μνήμης εμπλέκεται σε ένα μεγάλο βαθμό στην ικανότητα του ανασχηματισμού, δηλαδή οι μνήμες είναι δυνατό να ενωθούν μεταξύ τους μέσα από την φαντασία, τις πεποιθήσεις, το κοινωνικό πλαίσιο, ακόμη και από τις απόψεις των άλλων ανθρώπων.
«Μια συνέπεια της ύπαρξης αυτού του ανακατασκευαστικού και ευέλικτου μνημονικού συστήματος είναι ότι οι άνθρωποι έχουν την δυνατότητα να αναπτύσσουν πλούσιες και συνεκτικές αυτοβιογραφικές αναμνήσεις για γεγονότα που δεν έχουν συμβεί ποτέ» σημειώνουν οι συγγραφείς. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι μπορεί να κατασκευάσουν «ψευδείς αναμνήσεις».
Από το 30% των συμμετεχόντων ανακλήθηκαν φανταστικά γεγονότα.
Στην μελέτη τους, η Dr. Wade και οι συνεργάτες της, επιχείρησαν να διερευνήσουν το ποσοστό των ανθρώπων που είναι επιρρεπείς στην δημιουργία ψευδών αναμνήσεων. Οι μελετητές ανέλυσαν τα δεδομένα οχτώ ερευνών, που είχαν κάνει χρήση «εμφύτευσης μνήμης», σύμφωνα με την οποία, οι συμμετέχοντες είχαν λάβει ψευδή αυτοβιογραφικά γεγονότα, όπως για παράδειγμα διαπληκτισμός με καθηγητή στο σχολείο, βόλτα με αερόστατο σε παιδική ηλικία ή προβλήματα γάμου. Αυτές οι συνθήκες δόθηκαν επανειλημμένα στους συμμετέχοντες και οι βοηθητικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν ήταν η αφήγηση και η φωτογραφία.
Το δείγμα της έρευνας αποτελείτο από 423 άτομα, εκ των οποίων περίπου το 53% παρουσίασε σε κάποιο βαθμό έντονη πεποίθηση βιώματος των παραπάνω καταστάσεων.
Από το συνολικό δείγμα, ποσοστό πάνω από 30% ανέφερε ότι «θυμήθηκε» αυτά τα γεγονότα και μάλιστα ήταν σε θέση να τα περιγράψει και να προσθέσει δικές του λεπτομέρειες. Ένα ποσοστό 23% φάνηκε ότι αποδέχθηκε την ύπαρξη των ψευδών γεγονότων και πείστηκε ότι συνέβησαν στην πραγματικότητα.
Παρ’ όλα αυτά, οι ερευνητές έθεσαν και κάποιους ερευνητικούς περιορισμούς. Πιο συγκεκριμένα, δεν είναι σε θέση να αποκλείσουν το ενδεχόμενο ότι ορισμένα θέματα από τα οποία δημιουργήθηκαν οι ψευδείς αναμνήσεις, δεν μπορούν να έχουν ανακτηθεί από πραγματικές μνήμες, όπως η βόλτα με το αερόστατο. Ωστόσο, οι περιπτώσεις αυτές είναι αρκετά σπάνιες. Η Dr. Wade και οι συνεργάτες της υποστηρίζουν ότι τα ευρήματά τους μπορούν να προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες για την ευαλωτότητα κάποιων ανθρώπων στο σχηματισμό ψευδών αναμνήσεων.
«Γνωρίσουμε ότι πολλά είναι αυτά που μπορούν να συμβάλουν στον σχηματισμό ψευδών πεποιθήσεων και μνημών. Για παράδειγμα, μπορούμε να ζορίσουμε την μνήμη ενός ανθρώπου ζητώντας του πολλές φορές να φανταστεί ένα μη πραγματικό, φανταστικό γεγονός ή να δει φωτογραφίες του. Ωστόσο, ακόμα και τώρα δεν είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε πλήρως την αλληλεπίδραση όλων των παραγόντων. Οι μελέτες μεγάλης κλίμακας, σαν την δική μας μετα-ανάλυση, μας φέρνουν ένα βήμα πιο κοντά στην γνώση».
«Η διαπίστωση ότι ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπων είναι επιρρεπείς στην κατασκευή ψευδών πεποιθήσεων είναι σημαντική. Ξέρουμε και από άλλες μελέτες, οι οποίες προέβησαν σε αλλοίωση των πεποιθήσεων, ότι η επίδρασή τους αντικατοπτρίζεται στην ανθρώπινη συμπεριφορά, την πρόθεση και τις στάσεις», συμπληρώνει η Dr. Wade.
Η Dr. Wade προσθέτει ότι τα αποτελέσματα τους εγείρουν ερωτήματα σχετικά με την εγκυρότητα των ανακαλούμενων αναμνήσεων σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, συμπεριλαμβανομένων των ποινικών ερευνών, των δικαστηρίων, καθώς και την παροχή συμβουλών.
Πηγή: medicalnewstoday.com
Απόδοση: Άννα Αποστολίδου, Ψυχολόγος
