Φανταστείτε το πρότυπο του βίαιoυ εγκληματία, όπως αυτόν που εμφανίζεται στις ειδήσεις μετά τη διάπραξη ενός φρικτού εγκλήματος. Σίγουρα θα πιστεύετε ότι άτομα σαν αυτόν συχνά υποφέρουν από μια μακρά ιστορία ψυχικών νοσημάτων που τα αναγκάζει να ενεργήσουν καταστροφικά.
Όμως μια νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό “Clinical Psychological Science” από την Jennifer Skeem του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, δείχνει ότι η σχέση μεταξύ ψυχικής ασθένειας και βίας δεν είναι τόσο ισχυρή όσο έχουμε σκεφτεί.
Για να διερευνηθεί η σχέση μεταξύ της ψύχωσης –η οποία ορίζεται ως μια σοβαρή ψυχική διαταραχή που συνοδεύεται από παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις - και των πράξεων βίας, η Skeem και οι συνεργάτες της, εξέτασαν μία σειρά από ερευνητικά δεδομένα.
Σε αυτές τις μελέτες, συμμετείχαν πάνω από 1.000 βίαιοι εγκληματίες, στους οποίους οι ερευνητές πήραν συνεντεύξεις κάθε 10 εβδομάδες για ένα χρόνο, αφού αφέθηκαν ελεύθεροι από τη φυλακή. Αυτές οι δομημένες συνεντεύξεις εξέτασαν αν οι συμμετέχοντες διέπραξαν οποιαδήποτε μορφή βίας (π.χ. σωματική βλάβη, σεξουαλική κακοποίηση, χρήση όπλου κτλ) και αν ψύχωση προηγήθηκε αυτής της βίας. Η μελέτη περιλαμβάνει επίσης στοιχεία σχετικά με άλλα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων, όπως διαταραχές της προσωπικότητας, γνωστικές ικανότητες και προβληματικές συμπεριφορές.
Οι ειδικοί γνωρίζουν ότι οι πιο βίαιες πράξεις διαπράττονται από μια μικρή ομάδα των κατ΄εξακολούθηση παραβάτων και τα δεδομένα των μελετών έδειξαν το εξής: Περίπου το 10% των εγκληματιώνήταν υπεύθυνο για το 50% των βίαιων επεισοδίων που σημειώθηκαν κατά τον πρώτο χρόνο μετά την απελευθέρωση τους. Από τους κατ’ εξακολούθηση παραβάτες, περίπου οι μισοί ανέφεραν συμπτώματα ψύχωσης (π.χ. παραισθήσεις ή ψευδαισθήσεις) σε κάποιο σημείο κατά τη διάρκεια του έτους. Ωστόσο, μόνο το 12% των βίαιων επεισοδίων ήταν συνέχειατων συμπτωμάτων της ψύχωσης, που δείχνει ότι η σχέση μεταξύ ψύχωσης και βίας ήταν αδύναμη.
Ακόμη και αν περιπτώσεις ψύχωσης που προηγήθηκαν της βίας ήταν σπάνιες, η Skeem και οι συνεργάτες της ήθελαν να γνωρίζουν αν κάποια άτομα παρουσιάζουν ψυχωτικά συμπτώματα πριν από κάθε βίαιη πράξη. Χρησιμοποιώντας πειραματικές μεθόδους, οι ερευνητές βρήκαν ότι υπήρχαν κυρίως δύο είδη επανάληψης βίαιων παραβατών: εκείνοι που σε κανένα σημείο δεν είχαν παρουσιάσει συμπτώματα ψύχωσης πριν από τη βία (80% του δείγματος) και εκείνοι οι οποίοι είχαν παρουσιάσει συμπτώματα ψύχωσης κατά διαστήματα πριν από την άσκηση βίας (15%).
Έτσι, η λαϊκή αντίληψη ενός βίαιου εγκληματία που βιώνει ψυχωτικά επεισόδια πριν από την τέλεση βίαιων πράξεων, είναι στην πραγματικότητα μάλλον σπάνιο φαινόμενο, χαρακτηρίζοντας μόνο 1 στα 20 των κατ΄εξακολούθηση παραβάτων.
«Λίγα στοιχεία υπάρχουν για μια υποομάδα όπου παρουσίαζε ψυχωτικά συμπτώματα πριν την τέλεση μίας πράξης βίας», συμπεραίνουν οι συγγραφείς.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι υπήρχαν μικρές διαφορές μεταξύ των ατόμων που συχνά παρουσιάζουν ψυχωτικά συμπτώματα πριν τη βία και εκείνων που ποτέ δεν τα παρουσίασαν. Τα άτομα που κατά καιρούς παρουσιάζουν ψυχωτικά συμπτώματα πριν τη βία ήταν πιο πιθανό να έχουν, επίσης, διπολική διαταραχή, σχιζοφρένεια και άλλες ψυχικές διαταραχές. Από την άλλη πλευρά, εκείνοι που ποτέ δεν παρουσίασαν ψυχωτικά συμπτώματα πριν τη βία, τείνουν να παρουσιάζουν χαμηλότερες επιδόσεις στη λεκτική νοημοσύνη και έδειξαν μεγαλύτερες αντικοινωνικές τάσεις. Αυτά τα μοτίβα έχουν λεπτές γραμμές, ωστόσο και οι συγγραφείς προτείνουν ότι παρέχουν ενδιαφέρουσες κατευθύνσεις για περαιτέρω έρευνα.
Η Skeem και οι συνεργάτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, αν και τα συμπτώματα της ψύχωσης θα πρέπει να παρακολουθούνται και να αξιολογούνται στους βίαιους παραβάτες, η συνταγογράφηση διαφορετικών θεραπειών για διαφορετικούς τύπους παραβατών με βάσει τις διαγνώσεις της ψύχωσης, μπορεί να μην αντικατοπτρίζουν την καλύτερη δυνατή χρήση των θεραπευτικών εργαλείων.
«Η αποτελεσματική θεραπεία της ψύχωσης δεν θα έχει τόσες άμεσες συνέπειες για τη βία στους περισσότερους ασθενείς αλλά μερικές επιπτώσεις στους υπολοίπους», γράφουν οι ερευνητές.
Αντί αυτού, οι συγγραφείς συνιστούν ότι «ο θεραπευτικός σχεδιασμός για άτομα με επαναλαμβανόμενη βία μπορεί να χρειαστεί να συμπεριλάβει παράγοντες που σχετίζονται με την κοινωνική απόκλιση, είτε οι ασθενείς προκαλούν περιστασιακά πράξεων βίας που σχετίζονται με την ψύχωση ή όχι»
Με άλλα λόγια, η παροχή μιας θεραπείας διαχείρισης θυμού σε όλους τους κατά εξακολούθηση παραβάτες, μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική στη μείωση των βίαιων εγκλημάτων, από το να προσφέρεται εξειδικευμένη θεραπεία σε όσους έχουν διαγνωσθεί με ψύχωση.
Πηγή: aps.org
