PsychologyNow Team

Το πρώτο κλινικό εργαλείο για την πρόβλεψη εμφάνισης της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες (ΔΜΤΣ)

Το πρώτο κλινικό εργαλείο για την πρόβλεψη εμφάνισης της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες (ΔΜΤΣ)

PsychologyNow Team
φωτογραφία έντυπου υλικού όπου αναγράφεται η λέξη PTSD και που μεγενθύνεται μέσα από γυαλιά

Η  σημαντική αυτή έρευνα υποδεικνύει την εφαρμογή ενός μοντέλου πρόβλεψης της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι κλινικοί ψυχολόγοι και ψυχοθεραπευτές.


Το τραύμα είναι ένα γεγονός της ζωής. Δεν πρέπει, ωστόσο, να είναι μια ισόβια καταδίκη.
- Peter A. Levine

Οι ασθενείς, οι κλινικοί ψυχολόγοι, οι γιατροί, τα συστήματα υγείας, οι διευθυντές των νοσοκομείων, οι ερευνητές και ούτω καθεξής χρειάζεται να είναι σε θέση να μπορούν να προβλέψουν ποιοι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες μετά από ένα τραυματικό συμβάν.

Μέχρι πρόσφατα, αυτός ο στόχος δεν ήταν εφικτός, αν και πολλές έρευνες τις τελευταίες δεκαετίες έχουν παράγει θεμελιώδη δεδομένα που απαιτούνται για τη δημιουργία μοντέλων πρόβλεψης. Αν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα ποιος είναι πιθανότερο να εμφανίσει Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες μετά από μια εξαιρετικά δυσάρεστη εμπειρία, μπορούμε να αποφασίσουμε με επιτυχία ποιοι άνθρωποι χρήζουν έγκαιρης παρέμβασης και ποιοι όχι. Επίσης, αυτή η πρόβλεψη μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του τρόπου κατανομής των λιγοστών ιατρικών πόρων.

Δεδομένης της πολυπλοκότητας του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος, η ψυχιατρική έχει στη διάθεσή της λιγότερα στατιστικά, διαγνωστικά και αλγοριθμικά εργαλεία, από ό,τι η γενική ιατρική. Κλάδοι όπως η ογκολογία και η μονάδα εντατικής θεραπείας για παράδειγμα, έχουν πρόσβαση σε ένα μεγάλο όγκο δεδομένων ώστε να μπορούν να πάρουν αποτελεσματικότερες ιατρικές αποφάσεις.

Ανάπτυξη ενός θεμελιώδους μοντέλου για την πρόβλεψη της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες σε περιπτώσεις οξείας ασθένειας:

Προκειμένου να ενισχυθεί η φροντίδα ανθρώπων που εκτίθενται σε τραυματικές συνθήκες, ιδρύθηκε η ονομαζόμενη Διεθνής Κοινοπραξία για την Πρόβλεψη της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες (ICPP) από μια διεθνή ομάδα κλινικών ερευνητών.

Προηγούμενες έρευνες έχουν αναπτύξει χρήσιμες κλίμακες για την αξιολόγηση της βαρύτητας των συμπτωμάτων Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες για τον προσδιορισμό της κατάλληλης θεραπείας και για διαγνωστικούς σκοπούς. Είναι ωστόσο δύσκολη η χρήση αυτών των εργαλείων για την πρόβλεψη της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες επειδή δεν υπάρχει μία συγκεκριμένη βαθμολογία, όπου οποιαδήποτε απόκλιση από αυτή δηλώνει ότι ένα άτομο δύναται να εμφανίσει Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες ή όχι.

Σύμφωνα με τους ερευνητές τα εργαλεία πρέπει να είναι πιθανολογικά, όπως μία καμπύλη ανάπτυξης, όπου να πραγματοποιείται παραπομπή της βαθμολογίας στο διάγραμμα για έναν συγκεκριμένο ασθενή η οποία και θα δηλώνει την πιθανότητα εμφάνισης της συγκεκριμένης διαταραχής. Μπορούν να χρησιμοποιούνται διαφορετικά γραφήματα για διαφορετικές ομάδες κινδύνου ή ένας πίνακας αριθμών για να την κάλυψη περισσότερων μεταβλητών από μια καμπύλη.

PTSDTool es

Η Διεθνής Κοινοπραξία για την Πρόβλεψη της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες, χρησιμοποίησε την κλινική κλίμακα ΔΜΤΣ από το εγχειρίδιο DSM-IV (με την ονομασία CAPS) σε κλινικό ή συναφές πλαίσιο προκειμένου να αξιολογηθεί και να αποδοθεί σε ασθενείς η κατάλληλη φροντίδα, τυχόν άμεση παρέμβαση (ψυχολογική προληπτική θεραπεία για τραύμα), ήπιες παρεμβάσεις, στενή παρακολούθηση για την πιθανότητα επιδείνωσης της ΔΜΤΣ, και μακροχρόνια παρακολούθηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κλινική κλίμακα για τη ΔΜΤΣ (CAPS) βασίζεται στα κριτήρια του εγχειριδίου DSM-IV. Μελλοντικές έρευνες μπορούν να επικαιροποιήσουν τα κλινικά εργαλεία ώστε να συμπεριλάβουν έναν πιο αποτελεσματικό ορισμό της ΔΜΤΣ που θα περιλαμβάνει συμπτώματα σχετιζόμενα με τη διάθεση και τον διαχωρισμό. Ο στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα χρήσιμο και εφαρμόσιμο κλινικό εργαλείο μέσω της παρούσας μελέτης.

Η εκτίμηση του κινδύνου εμφάνισης Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες σε πρόσφατους επιζήσαντες τραυμάτων βάσει των αποτελεσμάτων της Διεθνούς Κοινοπραξίας για την πρόβλεψή της (ICPP), δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό World Psychiatry (Shalev et al., 2019). Η στατιστική ανάλυση είναι πολύπλοκη, με σκοπό να διασφαλιστεί ότι το μοντέλο πρόβλεψης έχει τηρήσει τα ίδια πρότυπα που εφαρμόζονται σε άλλους ιατρικούς τομείς.

Για παράδειγμα, οι συγγραφείς εξέτασαν πολλαπλά μοντέλα για να μοντελοποιήσουν τα δεδομένα (π.χ. γυναικείο φύλο, χαμηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο, προηγούμενη έκθεση σε διαπροσωπικό τραύμα από προηγούμενες έρευνες). Έκαναν ελέγχους για να βεβαιωθούν ότι οι διαφορές μεταξύ των μελετών δεν διαστρεβλώνουν το μοντέλο πρόβλεψης, επειδή χρησιμοποίησαν συγκεντρωτικά στοιχεία από 10 μελέτες. Συμπλήρωσαν το μοντέλο με μια μορφή στατιστικής ομαλότητας που ονομάζεται "Πολλαπλός Καταλογισμός με αλυσιδωτές εξισώσεις” (MICE). Βεβαιώθηκαν ότι οι ελλειπούσες διαγνωστικές πληροφορίες, όπως η απαιτούμενη διάρκεια των τεσσάρων εβδομάδων διάρκειας των συμπτωμάτων, δεν επηρέασαν την προβλεπτική ισχύ του μοντέλου. Δοκίμασαν διαφορετικά μοντέλα και επέλεξαν το περισσότερο ταιριαστό μοντέλο.

Για την έρευνα, χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από 10 μελέτες από διάφορα εθνικά και πολιτιστικά πλαίσια (Ασία, Αυστραλία, ΗΠΑ, Ευρώπη, Νότια Αφρική) και 2.473 ασθενείς σε 13 περιβάλλοντα οξείας περίθαλψης (όπως επείγοντα περιστατικά). Οι ασθενείς έπρεπε να λαμβάνουν αξιολόγηση τις πρώτες 60 ημέρες μετά το τραυματικό γεγονός και στη συνέχεια ένα ή περισσότερα follow-ups μεταξύ 4 έως 15 μηνών μετά το αρχικό τραύμα. Οι συμμετέχοντες ήταν κατά μέσο όρο 39 ετών και το 37% ήταν γυναίκες. Το 69% είχε κάποιο ατύχημα με αυτοκίνητο, το 25% αντιμετώπιζε μη διαπροσωπικό τραύμα και το 6% βίωνε διαπροσωπικό τραύμα. Κατά την τελευταία μέτρηση, το 11,8% πληρούσε τα διαγνωστικά κριτήρια εμφάνισης Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες, το οποίο ήταν σχεδόν διπλάσιο  στις γυναίκες (16,4 έναντι 9,2% στους άντρες) και σημαντικά υψηλότερο για το διαπροσωπικό τραύμα από ό,τι το τραύμα μετά από αυτοκινητιστικό ατύχημα ή άλλα τραύματα (27% έναντι 5% και 13% αντίστοιχα).

Παράγοντες κινδύνου επιβεβαιώθηκαν μέσω λογιστικής παλινδρόμησης, με υψηλότερα ποσοστά ΔΜΤΣ μεταξύ: γυναικών, ατόμων με δευτεροβάθμια εκπαίδευση και με προηγούμενο περιστατικό διαπροσωπικού τραύματος.

Πώς μπορεί αυτή η έρευνα να χρησιμοποιηθεί κλινικά;

Αυτές οι κατευθύνσεις που βασίζονται σε δεδομένα, θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στην κλινική λήψη αποφάσεων και να προσαρμοστούν σε κάθε άτομο και τις καταστάσεις που βιώνει. Φαίνεται ότι η λήψη καλύτερων επιλογών για έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερα αποτελέσματα, αλλά η περαιτέρω δοκιμή και τελειοποίηση του μοντέλου είναι σημαντική.

Οι επιθυμητές βελτιώσεις περιλαμβάνουν τη δυνατότητα εκτίμησης του χρόνου εμφάνισης της ΔΜΤΣ, της σοβαρότητάς της, ποιες παρεμβάσεις λειτουργούν καλύτερα κάτω υπό ποιες συνθήκες, πώς λειτουργεί το μοντέλο αυτό με τη Σύνθετη ΔΜΤΣ (cPTSD). Επίσης, είναι καλό να μελετηθεί αν και άλλα διαγνωστικά συμπτώματα της ΔΜΤΣ που περιλαμβάνονται σε πιο πρόσφατα διαγνωστικά κριτήρια (π.χ. DSM 5, ICD-10), βελτιώνουν σημαντικά όχι μόνο την προγνωστική δύναμη αλλά και την κλινική λήψη αποφάσεων, την παρακολούθηση και τα αποτελέσματα.


XristGenn

 

Πηγή: psychologytoday.com
Απόδοση: Χριστιάνα Γεννατά
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Διαβαστε ακομη

Βρείτε μας στα...