PsychologyNow Team

Η ασφάλεια των ασθενών στο Ψυχιατρείο, της Τζένης Κοντοσθένους

Η ασφάλεια των ασθενών στο Ψυχιατρείο, της Τζένης Κοντοσθένους

PsychologyNow Team
μακρύς διάδρομος με παράθυρα

Με αφορμή το πρόσφατο περιστατικό της επίθεσης και του θανάτου ενός ασθενούς στο Ψυχιατρείο Δαφνί από έναν άλλο ασθενή, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μερικούς προβληματισμούς μέσα από την εμπειρία µου.


Εργάζομαι σε ένα Ψυχιατρείο μεσαίας ασφάλειας (medium secure unit) για ασθενείς που έχουν διαπράξει εγκλήματα και πάσχουν από σοβαρή ψυχική διαταραχή. Η πιο συνηθισμένη διάγνωση είναι αυτή της παρανοειδούς σχιζοφρένειας, η οποία δεν εμφανίζεται σχεδόν ποτέ από μόνη της. Συννοσηρή διαταραχή είναι συνήθως η Διαταραχή Προσωπικότητας. Οι ασθενείς έρχονται σε εμάς µε περιπολικά, συνοδευόμενοι από αστυνομικούς, και συνήθως, φορώντας χειροπέδες. Έρχονται είτε μετά από δικαστική εντολή είτε από τη φυλακή. Ερχόμενοι, μεταφέρονται στην Ψυχιατρική Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (Psychiatric Intensive Care Unit- P-ICU) και είτε οδηγούνται στο δωμάτιό τους όπου θα παραμείνουν υπό συνεχή παρακολούθηση από 1 ή 2 νοσηλευτές, είτε μεταφέρονται στην απομόνωση.

Στην περίπτωση της απομόνωσης, πρώτα γίνεται χορήγηση επείγουσας φαρμακευτικής αγωγής, μετά βγαίνουν οι χειροπέδες και στη συνέχεια οι αστυνομικοί παραδίδουν τον ασθενή στην φροντίδα του νοσηλευτικού προσωπικού. Η απομόνωση είναι ένα δωμάτιο µε ένα αδιάβροχο στρώμα και μια πόρτα που οδηγεί στην τουαλέτα που µόνο ο ασθενής στην απομόνωση έχει πρόσβαση. Η πόρτα αυτή λειτουργεί µε τηλεχειριστήριο. Παράλληλα µε το δωμάτιο βρίσκεται ένας διάδρομος µε ένα παράθυρο στο οποίο 2 νοσηλευτές παρατηρούν συνεχώς τον ασθενή, του μιλούν και τον καθησυχάζουν. Κάθε 15 λεπτά ο ένας από τους δύο συντάσσει μια μικρή αναφορά και τουλάχιστον μια φορά τη μέρα τον ασθενή επισκέπτεται ο ψυχίατρός του, ο οποίος του μιλά από το παράθυρο αυτό. Η πόρτα της απομόνωσης δεν ανοίγει παρά µόνο μετά από εντολή του ψυχιάτρου και εφόσον ο ασθενής είναι ήρεµος.

Στην περίπτωση της συνεχούς παρακολούθησης υπάρχουν 3 επίπεδα (observation levels):

• Arms length, στο οποίο δύο νοσηλευτές είναι σε κοντινή απόσταση από τον ασθενή τόσο ώστε να απλώσουν απλά τα χέρια τους αν κριθεί απαραίτητο να τον πιάσουν.

• 2:1, στο οποίο κάθε ασθενής παρατηρείται συνεχώς από δύο µέλη του προσωπικού.

• 1:1, στο οποίο ένας µόνο νοσηλευτής παρατηρεί τον ασθενή.

Τα επίπεδα συνεχούς παρατήρησης χρησιµοποιούνται για να αποτρέψουν μία ενδεχόµενη εκδήλωση βίας απο τον ασθενή προς άλλους ασθενείς ή/και το προσωπικό αλλά και για να αποτρέψουν ενδεχόμενες αυτο-καταστροφικές τάσεις ή τάσεις αυτοκτονίας. Ο ασθενής δεν πηγαίνει πουθενά µόνος του, ούτε στην τουαλέτα. Στην περίπτωση του arms-length ο νοσηλευτής πηγαίνει μαζί του ακόμα και στο μπάνιο κ είναι ακριβώς δίπλα του όταν είναι ξαπλωμένος ή καθιστός. Στις άλλες δύο περιπτώσεις οι νοσηλευτές βρίσκονται έξω από το δωμάτιο και το μπάνιο, δεν χάνουν όµως τον ασθενή απο τα µάτια τους, για αυτό και ονομάζονται ‘‘eyesight observations’’. Κάμερες υπάρχουν παντού εκτός από τις τουαλέτες. Στην περίπτωση που ο ασθενής γίνει βίαιος τότε το προσωπικό τον ακινητοποιεί µε συγκεκριμένες και ενδεδειγμένες τεχνικές, που έχουν ως σκοπό την αποτροπή της βίας και όχι την επίδειξη δύναμης. Ένα µέλος του προσωπικού βρίσκεται σε κάθε πλευρά του ασθενούς και ένα 3ο βρίσκεται μπροστά στον ασθενή και τον καθησυχάζει. Η ακινητοποίηση γίνεται σε 3 επίπεδα:

• Όρθια, όπου ο ασθενής ακινητοποιείται από 2 νοσηλευτές, έναν σε κάθε χέρι.

• Στα γόνατα, όπου ασθενής και νοσηλευτές είναι γονατιστοί και αυτό συµβαίνει σπάνια, συνήθως μετά από επιλογή του ασθενούς που προσπαθώντας να ξεφύγει "τραβάει" κατά µια έννοια τους νοσηλευτές στο πάτωμα.

• Στην πολύ σπάνια περίπτωση του να είναι ο ασθενής και το προσωπικό ξαπλωμένοι στο πάτωμα.

Αν παρόλα αυτά ο ασθενής δεν ηρεμεί και προβάλλει μεγαλύτερη αντίσταση, οδηγείται µε συγκεκριμένες τεχνικές στην απομόνωση. Ο ασθενής δεν δένεται ποτέ. Το νόημα της εντατικής και της απομόνωσης είναι να προσφέρει στον ασθενή όσο το δυνατόν λιγότερα ερεθίσματα και να τον βοηθήσει να προχωρήσει στον επόμενο θάλαμο, αυτόν των οξέων περιστατικών, όπου μπορεί να ξεκινήσει την διαδικασία της ανάρρωσής του µε την υποστήριξη της διεπιστημονικής ομάδας που αποτελείται από νοσηλευτές, εργοθεραπευτές, ψυχολόγους, ψυχιάτρους και κοινωνικούς λειτουργούς.

Τις πρώτες μέρες σε αυτή τη δουλειά θεωρούσα όλους αυτούς τους κανονισμούς υπερβολικά αυστηρούς και µη αναγκαίους. Θεωρούσα ότι ο φράχτης, τα συρματοπλέγματα, οι κλειδωμένες πόρτες και τα παράθυρα που δεν ανοίγουν πως ήταν αρκετά. Θεωρούσα ότι µε τις συνεχείς παρατηρήσεις παραβιάζεται η αξιοπρέπεια και η ιδιωτικός-προσωπικός χώρος των ασθενών και ενδεχομένως να αυξάνεται η παράνοιά τους, όταν έχουν μονίμως κάποιον να τους ακολουθεί παντού. Περνώντας όμως ο καιρός διαπίστωσα ότι όλα αυτά είναι απολύτως αναγκαία για την ασφάλεια τόσο ίδιου του ασθενούς, όσο και των υπολοίπων ασθενών και του προσωπικού. Διαπίστωσα ότι παρόλο που οι άνθρωποι αυτοί είναι επικίνδυνοι για το κοινωνικό σύνολο και πρέπει να παραμείνουν "κλειδωμένοι" μέχρι να καλυτερέψουν, στην πραγματικότητα είναι άνθρωποι που βασανίζονται από την ασθένειά τους. Είναι άνθρωποι που δεν μπορούν να κάνουν τις φωνές να σταματήσουν και δεν μπορούν να ελέγξουν το θυμό τους. Όταν έρχονται σε εμάς είναι έρμαια των ψευδαισθήσεων, µε τις φωνές να τους προστάζουν να κάνουν πράγματα, βρισκόμενοι εν τω µέσω ψυχωτικού επεισοδίου. Όσο όµως καλυτερεύουν, µε την υποστήριξη και την φροντίδα του νοσηλευτικού προσωπικού και βρίσκουν ξανά τον εαυτό τους, μαθαίνουν σταδιακά να αναγνωρίζουν τα πρόδρομα συµπτώματα και να χειρίζονται αποτελεσματικά τις "φωνές".

Αναγνωρίζω ότι αυτή η πραγματικότητα είναι μακριά από τη χώρα µας, κυρίως λόγω έλλειψης υποδομών. Το προσωπικό δεν επαρκεί, τα χρήματα δεν είναι ποτέ αρκετά και οι εργαζόμενοι κάνουν κυριολεκτικά ό,τι περνάει από το χέρι τους. Οι ασθενείς όμως πρέπει να είναι η προτεραιότητά µας και αξίζουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα και υποστήριξη.


Λίγα λόγια για την συγγραφέα:

Η Τζένη Κοντοσθένους είναι Ψυχολόγος, MSc, απόφοιτη του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με μεταπτυχιακό στην Ψυχολογία της Υγείας. Αυτό το διάστημα εργάζεται στον τομέα της Εγκληματολογικής Ψυχιατρικής.

email: jennakon@hotmail.com

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...