Tα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα τα περιστατικά βίας και ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες έχουν πάρει μεγάλη έκταση, ένα φαινόμενο που υπήρχε και παλιότερα απλά παρέμενε θέμα ταμπού, κρυμμένο σε οικογένειες και σχολικά πλαίσια. Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί ενέργειες πρόληψης της βίας από τους αρμόδιους φορείς όπως το Υπουργείο Υγείας με την ίδρυση του Παρατηρητηρίου Σχολικής Βίας, όπως και διάφορες παρεμβάσεις από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και ψυχολογικές εταιρίες. Παρ’ όλα αυτά, είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί ένα στοχευμένο πλαίσιο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης  της οικογένειας και του σχολείου από την πολιτεία, όπως για παράδειγμα η είσοδος των ψυχολόγων στα σχολεία.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Ψυχολόγων (ΣΕΨ), δεν μπορούσε να μείνει αδρανής σε αυτά τα φαινόμενα της βίας, τα οποία έχει καταδείξει επανειλλημένως στο παρελθόν. Αγκαλιάζοντας την πρωτοβουλία των μελών του και στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του για την πρόληψη της βίας, εφαρμόζει από το 2008 με επιτυχία το πρόγραμμα «Μικροί Μεγάλοι Μαζί Ενάντια στη Βία» (ΑCT-Adults and Children Together – Against Violence Program) σε συνεργασία με τον Αμερικανικό Ψυχολογικό Σύλλογο.

Στο Φεστιβάλ Εθελοντισμού 2013 στο οποίο συμμετείχε ο ΣΕΨ για 5η συνεχή χρονιά, είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τον εμπνευστή της εφαρμογής του προγράμματος στην Ελλάδα και συντονιστή του, Παντελή Πρώιο, Ψυχολόγο, με ακαδημαϊκές σπουδές στην Αμερική, ενεργό μέλος πολλών Ελληνικών Επιστημονικών Φορέων και συνδεδεμένο μέλος στον Αμερικανικό Ψυχολογικό Σύλλογο, ο οποίος μας ανέπτυξε το πρόγραμμα ACT και μας μίλησε για τη εφαρμογή του, την αναγκαιότητά του αλλά και τη βία ως κοινωνική μορφή.

Κύριε Πρώιε, να σας ευχαριστήσω αρχικά για το χρόνο σας. Θα μου πείτε τι είναι το πρόγραμμα «Μικροί Μεγάλοι Μαζί ενάντια στη Βία (ACT)», που ακούμε να εφαρμόζεται στη χώρα μας;

 To «ACT» (Adults and Children Together Against Violence Program) – «ΜΜΜΕ: Μικροί και Μεγάλοι Μαζί Εναντίον της Βίας», είναι ένα πρόγραμμα Πρόληψης της Βίας για την προστασία των μικρών παιδιών, το οποίο έχει δημιουργηθεί από τον «Αμερικανικό Ψυχολογικό Σύλλογο» (American Psychological Association - APA) και τον «Εθνικό Σύλλογο για την Εκπαίδευση Μικρών Παιδιών» (National Association for the Education of Young Children - NAEYC) των ΗΠΑ. Είναι ένα πρόγραμμα που εφαρμόζεται στην Αμερική μέσω του APA πολλά χρόνια και έχει βοηθήσει σημαντικά πλήθος οικογενειών και φορέων.

Από πότε εφαρμόζεται στην Ελλάδα και ποιοι αποτελούν την ψυχή της ομάδας του ACT;

Στην Ελλλάδα εφαρμόζεται από το 2008 κατ΄ αποκλειστικότητα από τον Σύλλογο Ελλήνων Ψυχολόγων, με Υπεύθυνη Μελετών – Ερευνών του Προγράμματος την Άρτεμις Γιώτσα, Επίκουρη Καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και εμένα ως συντονιστή. Αρχικά η ομάδα συμπεριλάμβανε και την Αλίκη Γεωργακοπούλου, Ψυχολόγο, MA, MSc, CPsychol, την οποία θεωρώ αναπόσπαστο μέλος σε όλη αυτήν την προσπάθεια, η οποία ανέλαβε την επιστημονική επιμέλεια και την προσαρμογή των εγχειριδίων του προγράμματος και χωρίς τη δική της συμβολή δεν θα είχε προχωρήσει το πρόγραμμα.

Ποιος είναι ο στόχος του προγράμματος;

Μέσα από το πρόγραμμα, το οποίο περιλαμβάνει 8 δίωρες εβδομαδιαίες συναντήσεις, στοχεύουμε να εκπαιδεύσουμε τους ενηλίκους, όπως γονείς, εκπαιδευτικούς και όποιους ασχολούνται με παιδιά  για να τους μεταδώσουμε ειδικές δεξιότητες και γνώσεις, ώστε να βοηθήσουν τα παιδιά να μην χρησιμοποιούν τη βία ως μέσο επίλυσης προβλημάτων.

Eιδικές δεξιότητες και γνώσεις; Ποιες είναι αυτές; 

Οι γονείς και το προσωπικό των δομών, εκπαιδεύονται στην εξελικτική ανάπτυξη του παιδιού, στο θυμό και τη διαχείρισή του, στην πειθαρχία και τα όρια, τα οποία θεωρούμε ότι είναι πολύ σημαντικό κομμάτι και για αυτό κάνουμε δύο συναντήσεις (για το συγκεκριμένο θέμα), στην προστασία των παιδιών από την επίδραση της προβαλλόμενης βίας στα ΜΜΕ και γενικότερα προσπαθούμε να μεταδώσουμε την εξειδικευμένη γνώση μας για την πρόληψη της βίας. Η ματιά μας που βρίσκεται στα παιδιά, περνάει μέσα από τους γονείς και όλους τους ενήλικες που εκπαιδεύουμε. Υπάρχει ευθύνη των ενηλίκων για το πώς προστατεύουν και εκθέτουν στη βία τα παιδιά αλλά και τα παιδιά πρέπει να μάθουν ότι πέρα από δικαιώματα, έχουν και υποχρεώσεις. Και αυτές καλούμαστε να κάνουμε σαφείς στους ενήλικες, ώστε να δείξουν στα παιδιά τις υποχρεώσεις τους, προετοιμάζοντάς τα για την ενήλικη ζωή. Αυτά είναι το μέλλον της κοινωνίας μας.

(από την εκπαίδευση του ACT στο Δήμο Χίου)

Ποιοι φορείς έχουν επωφεληθεί μέχρι στιγμής από το ACT; Που έχετε κάνει εκπαιδεύσεις;

Έχουμε εκπαιδεύσει αρκετά σχολεία και φορείς σε όλη την Ελλάδα. Ξεκινήσαμε από το Ζάννειο στην Εκάλη, σε δήμους όπως στο Δήμο Πεντέλης και σταδιακά μας έχουν ζητήσει σε διάφορα πλαίσια σε όλη τη χώρα. Στη Χίο έχουν δείξει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από την τοπική κοινότητα αλλά και στα ΚΕΔΔΥ (Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης Διάγνωσης και Υποστήριξης). Εκεί έγινε μία Ημερίδα για την παιδική βία, όπου παρουσιάσαμε το ACT. Συνέπεια αυτού ήταν να μας καλέσουν να το παρουσιάσουμε σε γονείς και εκπαιδευτικούς σε 15 σχολεία. Μάλιστα σε ένα από αυτά μας ζήτησαν να κάνουμε και το Σεμινάριο των 16 ωρών για γονείς του Σχολείου. Πρόσφατα πήγαμε στην Χαλκίδα όπου εκπαιδεύσαμε 18 εκπαιδευτικούς και επίσης μας κάλεσαν στην Κύπρο όπου μετέβη η κυρία Γιώτσα και έκανε την εκπαίδευση με εξαιρετικά αποτελέσματα. Αυτή την περίοδο ετοιμάζουμε να εκπαιδεύσουμε δύο ιδιωτικά σχολεία, οργανώνεται μια ομάδα 15-20 εκπαιδευτικών από τα πρωτοβάθμια σχολεία Χίου για το 16ωρο Σεμινάριο, καθώς και από τα παιδικά χωριά SOS.

(από την εκπαίδευση του ACT στο Δήμο Νέας Πεντέλης)

Αναρωτιέμαι τι σας παρακίνησε να αναλάβετε την πρωτοβουλία να φέρετε ένα πρόγραμμα πρόληψης της βίας στην Ελλάδα;

Ήταν αποτέλεσμα σύμπτωσης, ευκαιρίας αλλά και προσωπικής πρωτοβουλίας, κάπως έτσι άλλωστε συμβαίνουν όλες οι δράσεις. Οταν γύρισα στην Ελλάδα μετά από μία εικοσαετία σπουδών και εργασίας στην Αμερική, η Ελληνική Εταιρία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων με κάλεσε να αναλάβω τη δημιουργία και την επιστημονική ευθύνη ενός οικοτροφείου στη Ζίτσα Ιωαννίνων. Πήγα για τρεις μήνες και έμεινα 16 μήνες μένοντας εσωτερικός. Εκεί βίωσα από κοντά τη βία που βγάζουν τα παιδιά με αυτισμό. Αυτό που έβλεπα με τρόμαξε και τα βράδια που τα παιδιά ησύχαζαν, έψαχνα να βρω απαντήσεις για τη βία στο διαδίκτυο.

Ψάχνοντας και στην ιστοσελίδα του APA και λόγω του ό,τι ήμουν μέλος, βρήκα αυτό το πρόγραμμα. Επικοινώνησα τάχιστα με την διευθύντρια του ACT στην Αμερική Julia Da Silva, έμαθα σε τι αφορά και ενθουσιάστηκα. Το καλοκαίρι του 2006 που γινόταν το ICAP (International Congress of Applied Psychology) στην Αθήνα, συναντήσαμε με την Αλίκη Γεωργακοπούλου την υπεύθυνη της ΙΑΑP (International Association of Applied Psychology) και μας προσκάλεσε το 2007 στην Αμερική, προκειμένου να αποκτήσουμε την εξειδικευμένη εκπαίδευση που εφαρμόζει ο ΑPA πάνω στο πρόγραμμα ACT.  Τότε, ψάχνοντας να βρω συνεργάτες, κατέθεσα έγγραφο στον ΣΕΨ για να φέρω σε επαφή τους δύο συλλόγους ώστε να συνεργαστούμε. Στον ΣΕΨ, έγινε Γενική Συνέλευση και υπήρξε αμέσως θετική απάντηση. Έτσι, πήγαμε στην Αμερική με δικά μας έξοδα, τέσσερεις  συνάδελφοι, μεταξύ των οποίων η κυρία Γεωργακοπούλου που αναφέρθηκε πιο πάνω, παρακολουθήσαμε το σεμινάριο και όταν επιστρέψαμε, υπογράψαμε ένα σύμφωνο (Μνημόνιο Συνεργασίας) μεταξύ APA και ΣΕΨ για να το εφαρμόσουμε στην Ελλάδα, αφού μεταφράσουμε και προσαρμόσουμε όλο το σχετικό υλικό. Αυτή η εργασία έγινε από την κα Αλίκη Γεωργακοπούλου, την κα Άρτεμη Γιώτσα και μένα.

(ο κος Πρώιος στα γραφεία του ΑΡΑ με την Julia da Silva που κρατά το Μνημόνιο συνεργασίας ΑΡΑ και ΣΕΨ και τον Νομικό Σύμβουλο του ΑΡΑ στην Ουάσινγκτον τον Ιούλιο του 2007)

Υπήρχε παρόμοιο πρόγραμμα πρόληψης της Βίας στην Ελλάδα πριν το ACT;

Όχι, δεν υπήρχε κάτι παρόμοιο στη χώρα μας τότε, σχετικά με την βία και την πρόληψή της. Εκείνη την εποχή δεν είχε εφαρμοστεί  κάτι πριν από αυτό το πρόγραμμα, ούτε ακουγόταν τίποτα για τη βία στα σχολεία (bullying) που τόσο μας απασχολεί σήμερα. Το bullying το ήξερα από την Αμερική από τις σπουδές μου και από καθηγητές διότι η Αμερική είναι η χώρα που ταλανίζεται από το φαινόμενο του bullying. Στη χώρα μας δεν το γνωρίζαμε μέχρι πρόσφατα, ευτυχώς ή δυστυχώς, έρχονται όλα καθυστερημένα.

Ποιοι συνεργαστήκατε τότε στο ACT;

Η Αλίκη, η Άρτεμις και εγώ τότε, ξενυχτήσαμε πολύ να συμβουλευτούμε, να μεταφράσουμε, να προσαρμόσουμε και αφού ολοκληρώθηκε η μετάφραση, αναζητούσαμε χορηγία για να εκτυπώσουμε τα εγχειρίδια. Χτυπήσαμε πόρτες πολλών εταιριών τότε, αλλά το θέμα δεν ήταν στη «μόδα» και δεν είχαμε καμία θετική απάντηση. Μέσα από ένα σύλλογο γονέων αυτιστικών ατόμων " Η Αναγέννηση" στον οποίον ήμουν ιδρυτικό και παραμένω μέλος, προτάθηκε να απευθυνθώ στην Allianz. Η Allianz μας εμπιστεύτηκε και την ευχαριστούμε πολύ, για αυτό και την προβάλλουμε στα φυλλάδιά μας.

Τι κερδίζουν οι συμμετέχοντες μετά το τέλος της εκπαίδευσής τους;

Η εκπαίδευση του προγράμματος είναι βιωματική, συνδυάζει δηλ. την αξιοποίηση της θεωρίας με την εφαρμογή  ποικίλων βιωματικών ασκήσεων. Οι συμμετέχοντες καθ’ όλη την εφαρμογή του προγράμματος έχουν την ευκαιρία να εφαρμόσουν όσα μαθαίνουν στην οικογενειακή τους ζωή και στην επόμενη συνάντηση φέρνουν το παραγόμενο υλικό προς συζήτηση στην ομάδα. Δεν είναι ένα απλό σεμινάριο, μας ενδιαφέρει πολύ οι άνθρωποι που το παρακολούθησαν, να φύγουν με όλες τις γνώσεις του ACT. Επίσης, σημαντικό κομμάτι είναι η αξιολόγηση της εκπαίδευσης. Πριν την εκπαίδευση και μετά την παρακολούθηση της οι συμμετέχοντες συμπληρώνουν ερωτηματολόγια που αφορούν τις αντιλήψεις τους για διάφορα θέματα που αφορούν τη βία και την αντιμετώπισή της τα οποία επεξεργαζόμαστε στη συνέχεια. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στο Ετήσιο Σεμινάριο (Leadership Training Seminar) του Προγράμματος ACT που γίνεται κάθε χρόνο στην Ουάσινγκτον, ΗΠΑ και σε διάφορα Πανελλήνια και Διεθνή Συνέδρια. Το σημαντικό για εμάς και αυτό που έχουν καταγράψει οι συμμετέχοντες είναι ότι αλλάζουν οι αντιλήψεις και οι στάσεις τους για τη βία καθώς και ο τρόπος αντιμετώπισής της καθώς έρχονται σε επαφή με γνώσεις και ιδέες που δεν ήξεραν μέχρι τότε.

Αντιλαμβάνομαι ότι είναι πολύ σημαντικό πρόγραμμα για το χώρο μας και πώς θα θέλουν και νέοι συνάδελφοι να εκπαιδευτούν στο ACT. Υπάρχει πρόβλεψη για κάτι τέτοιο;

Υπάρχει σκέψη να εκπαιδευτούν και συνάδελφοι/μέλη του ΣΕΨ στα καινούρια γραφεία του συλλόγου. Είναι χρήσιμο και για την εξέλιξη των δικών τους ψυχολογικών δεξιοτήτων.

Ως ψυχολόγοι, παρατηρούμε την έξαρση της βίας αυτή την εποχή, αλλά μπορούμε να διακρίνουμε τι κρύβεται και πίσω από αυτά τα φαινόμενα. Εσείς γιατί πιστεύετε ότι υπάρχει τόση βία στην οικογένεια και στην κοινωνία σήμερα; Πώς συνδέονται αυτά τα δύο;

Η βία προϋπήρχε στην ελληνική παιδική κοινωνία με διαφορετικά όμως χαρακτηριστικά, πχ δεν γινόταν, όπως τώρα, από ομάδα παιδιών εναντίον ενός και συνήθως οι παριστάμενοι –μάρτυρες- επενέβαιναν να ‘ειρηνεύσουν’ και να χωρίσουν τους εμπλεκόμενους και όχι να ενισχύσουν τον-τους θύτες να ‘αποτελειώσουν’ το θύμα. Τώρα παρατηρείται το φαινόμενο που εγώ αποκαλώ ‘Κολοσσαίο’, όταν δηλαδή οι παριστάμενοι-μάρτυρες- επιχαίρουν και ενθαρρύνουν την επιθετικότητα ενός ή πολλών εναντίον ενός, που συνήθως είναι πιο αδύναμος, διαφορετικός, ή μειονεκτικός, πχ άτομο με κάποια αναπηρία σωματική ή νοητική. Η βία βρίσκει τους τρόπους να εισέλθει μέσα στην οικογένεια. Είτε λόγω ενδοοικογενειακής βίας,  ή γονέων που κακοποιούν τα παιδιά τους, και κατά συνέπεια και τα ίδια σε μεγάλο ποσοστό θα εφαρμόσουν στο μέλλον την ίδια συμπεριφορά στη δική τους οικογένεια, είτε μέσα από τα ΜΜΕ που προβάλλουν σταθερά τη βία.

Η βία της κοινωνίας μεταφέρεται και στην οικογένεια, φιλτραρισμένη μεν αλλά δεν παύει να την επηρεάζει. Για αυτή τη σύνδεση – προβολή της βίας στα ΜΜΕ και της βίας στα παιδιά-  έχουν γίνει διάφορες έρευνες και μία παρόμοια που βρήκα  στο περιοδικό ‘’American Psychologist” του ΑΡΑ την ανέλυσα και την συσχέτισα με άλλες πριν να βρω το ACT όταν ήμουν στα Ιωάννινα. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών, που χρησιμοποιώ στις ομιλίες μου, αποδεικνύουν πόσο επηρεάζει τα παιδιά η έκθεση στη βία από τα ΜΜΕ, χωρίς βέβαια αυτός να είναι ο μόνος και αποκλειστικός παράγοντας. 

Μάλιστα διάβασα στο περιοδικό Νewsweek, πριν κλείσει την έντυπη έκδοσή του το 2009, όπου έκανε ένα αφιέρωμα, μετά από μια ενδελεχή έρευνα χτενίζοντας τα περισσότερο δημοφιλή βιβλία, έργα, μουσική και τηλεοπτικά προγράμματα, για να βρει με τι είδους  πράγματα έχουν «καταναγκασμό» οι σύγχρονοι Αμερικάνοι: Τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά: το 70% αφορούσε τη βία, το 60% το χρήμα, το 45% το σεξ, το 40% τη νεότητα, το 20% τα βαμπίρ, το 10% την πολιτική και το 10% το Θεό.......

Αν το δούμε γύρω μας, θα ανακαλύψουμε τα κρυφά μηνύματα όλων αυτών των παραγόντων. Η βία υπάρχει γύρω μας σε όλες τις μορφές, χωρίς απαραίτητα να είναι σωματική. Δες για παράδειγμα τους στίχους και όλα τα video clip από τα πιο μοντέρνα τραγούδια. Ένταση, εκκωφαντικοί ήχοι, αγριότητα, βία, σεξ, αλκοόλ-ναρκωτικά χρήμα είναι τα στοιχεία που αναδύονται. Σκέψου τώρα πώς κινούνται οι νέοι σήμερα, με δύο ακουστικά στα αυτιά ακούγοντας αυτή τη μουσική τις περισσότερες ώρες της καθημερινής ζωής τους. 

Οι γονείς πώς μπορούν να προστατεύσουν τα παιδιά τους από την παιδική ηλικία, μην εκθέτοντας τα σε τέτοιες καταστάσεις ώστε να μην αντιμετωπίσουν παρόμοιες περιστατικά στην εφηβεία;

Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια και εγρήγορση από τους γονείς και κανείς δεν τους υπόσχεται ότι δεν θα αντιμετωπίσουν παρόμοια περιστατικά. Σε αυτή την εποχή, επιβάλλεται να είναι υποψιασμένοι. Τα παιδιά δέχονται συνέχεια ασυνείδητα μηνύματα και μάλιστα από τη βρεφική ηλικία μέσω των διαφημίσεων και των ΜΜΕ. Πρόσφατα ξέσπασε σάλος στην Αμερική για το νέο ‘παιχνίδι’ μίας γνωστής πολυεθνικής εταιρίας παιχνιδιών, όπου έχει λανσάρει ένα κάθισμα βρέφους με ένα iPad ακριβώς από πάνω. Γενικότερα μέσα από τη διάδραση των παιδιών με τις εφαρμογές που βρίσκουν στα tablets, υπάρχουν νευροψυχολόγοι και ειδικοί επιστήμονες που συγκεντρώνουν αυτά τα δεδομένα, τα επεξεργάζονται και ξέρουν το πώς και πότε να δημιουργήσουν την ανάγκη στο παιδί, ανεβάζοντας την αδρεναλίνη του και το άγχος, ώστε να χρειαστεί να αγοράσει το επόμενο στάδιο της εφαρμογής για να μπορέσει να ηρεμήσει προσωρινά μέχρι να ακολουθήσει το επόμενο στάδιο... Οι περισσότεροι γονείς, δεν γνωρίζουν τι γίνεται και προκειμένου να ηρεμήσουν το παιδί, ικανοποιούν τις ανάγκες του. Σε άλλες περιπτώσεις, έχει διαπιστωθεί ότι όταν οι γονείς αρνούνται να ικανοποιήσουν το παιδί τους, τα παιδιά παίρνουν αυθαίρετα τις πιστωτικές κάρτες των γονέων και κάνουν τις αγορές μόνοι τους. Υπάρχει μάλιστα μια ομαδική αγωγή (class action) γονέων στις ΗΠΑ εναντίον γνωστής εταιρίας ηλεκτρονικών εφαρμογών καθώς τα ανήλικα παιδιά τους χρησιμοποιούσαν τις πιστωτικές τους κάρτες για αγορές προϊόντων ερήμην τους. Αυτό είναι ένα ανησυχητικό σημάδι που ενδέχεται να οδηγήσει σε παραβατική συμπεριφορά στο μέλλον κα προκαλείται από την ανάγκη που τους δημιουργείται από τις διάφορες εφαρμογές.

Το ACT πώς μπορεί να βοηθήσει σε αυτόν τον τομέα πρόληψης της βίας;

Το ACT απευθύνεται σε γονείς, εκπαιδετικούς, στις Κοινωνικές και Υγειονομικές υπηρεσίες, στην τοπική αυτοδιοίκηση, στην εκκλησία αλλά και στο προσωπικό των ΜΜΕ για το πώς αντιμετωπίζουν και προβάλλουν τη βία. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει όλες αυτές τις ειδικές δεξιότητες ώστε να γνωρίσουν οι γονείς τα κρυφά μηνύματα της βίας, να τα προλαμβάνουν αλλά να μπορούν δίνοντας το προσωπικό παράδειγμα και να μεταβολίζουν σε δημιουργική δράση και επικοινωνία, οδηγώντας τα παιδιά να επιλέγουν διαφορετικούς τρόπους για την επίλυση των προβλημάτων τους.

Κύριε Πρώιε, κλείνοντας τη συνέντευξη και αφού σας ευχαριστήσω ξανά, θα ήθελα να μου πείτε πώς μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί σας οι ενδιαφερόμενοι φορείς ώστε να οργανωθεί μία εκπαίδευση του ACT;

Κύριε Πίσχο, σας ευχαριστώ και εγώ για αυτή τη δυνατότητα που μου δώσατε. Η επικοινωνία για την οργάνωση μίας εκπαίδευσης ACT, γίνεται μέσα από τον ΣΕΨ, όπου οι φορείς δηλώνουν το ενδιαφέρον τους συμπληρώνοντας μία αίτηση που τους αποστέλλεται. Στη συνέχεια επικοινωνούμε προσωπικά μαζί τους για να διοργανώσουμε τις λεπτομέρειες της εκπαίδευσης, η οποία υλοποιείται σε ομάδες των 15-20 ατόμων. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν περισσότερες λεπτομέρειες στην ηλεκτρονική διεύθυνση του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων www.seps.gr και να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους για συμμετοχή στο πρόγραμμα στο τηλ 210 6913500.

Επιμέλεια συνέντευξης: Χαράλαμπος Πίσχος, Ψυχολόγος

• Προηγούμενο
• Επόμενο