Μία μεγάλη έρευνα, συσχετίζει την άνοδο της κατάθλιψης και των αυτοκτονιών στους εφήβους, με μία σημαντική αλλαγή στη ζωή των εφήβων: την ξαφνική άνοδο της χρήσης των smartphone.
Γύρω στο 2012, κάτι άρχισε να πηγαίνει στραβά στη ζωή των εφήβων. Σε μόλις πέντε χρόνια από το 2010 έως το 2015, το ποσοστό των εφήβων, οι οποίοι δήλωναν ότι αισθάνονταν ανικανοποίητοι από τη ζωή τους και δυστυχισμένοι - τα κλασικά συμπτώματα της κατάθλιψης – εκτοξεύθηκε στο 33%.
Σε ένα νέο άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Clinical Psychological Science, διαπιστώθηκε ότι οι αυξήσεις των ποσοστών ως προς την εμφάνιση κατάθλιψης, τις απόπειρες αυτοκτονίας και την αυτοκτονία ήταν εμφανείς σε εφήβους που ανήκαν σε διαφορετικά υπόβαθρα, περισσότερο προνομιούχα και λιγότερο προνομιούχα, ήταν διαφόρων εθνικοτήτων και προέρχονταν από εθνότητες από κάθε περιοχή της χώρας. Συνολικά, η έρευνα διαπίστωσε ότι η γενιά εφήβων που ονομάζεται ηλεκτρονική γενιά (iGen), όσοι έχουν δηλαδή γεννηθεί μετά το 1995, είναι πολύ πιο πιθανό να βιώσουν προβλήματα ψυχικής υγείας από την προηγούμενη γενιά.
Τι συνέβη λοιπόν ώστε όλο και περισσότεροι έφηβοι, σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, να νιώθουν κατάθλιψη, να προσπαθούν να αυτοκτονήσουν ή και ακόμα και να αυτοκτονούν; Αφού μελέτησα αρκετές μεγάλες έρευνες που είχαν διεξαχθεί γιατους εφήβους προκειμένου να βρω σχετικά στοιχεία, διαπίστωσα ότι όλα τα ενδεχόμενα οδηγούσαν σε μια σημαντική αλλαγή στη ζωή των εφήβων: την ξαφνική άνοδο της χρήσης των smartphone.
Όλα τα στοιχεία υποδεικνύουν την υπαιτιότητα των smartphone
Δεδομένου ότι χρονική περίοδος μεταξύ του 2010 και του 2015, χαρακτηριζόταν από σταθερή οικονομική ανάπτυξη και πτώσης της ανεργίας στις ΗΠΑ, είναι απίθανο η οικονομική δυσφορία να είναι ένας παράγοντας για την αύξηση της κατάθλιψης. Η ανισότητα εισοδήματος ήταν και εξακολουθεί να είναι ένα προβλημα, αλλά δεν εμφανίστηκε ξαφνικά στις αρχές του 2010. Το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών έχει μεγαλώσει εδώ και κάποιες δεκαετίες. Διαπιστώθηκε στη μελέτη ότι σημειώθηκε μικρή αλλαγή ως προς τον χρόνο που αφιέρωναν οι έφηβοι στη μελέτη στο σπίτι μεταξύ των ετών 2010 και 2015, ουσιαστικά αποκλείοντας με αυτόν τον τρόπο ότι η σχολική πίεση ήταν η αιτία.
Ωστόσο, σύμφωνα με το ερευνητικό κέντρο Pew Research Center, η ιδιοκτησία smartphone ξεπέρασε το 50% στα τέλη του 2012, την ίδια ακριβώς περίοδο που άρχισαν να αυξάνονται η κατάθλιψη και η αυτοκτονία των εφήβων. Μέχρι το 2015, το 73% των εφήβων είχε πρόσβαση σε ένα έξυπνο τηλέφωνο.
Η χρήση έξυπνων τηλεφώνων και η κατάθλιψη όχι μόνο παρουσίασαν ταυτόχρονη αύξηση, αλλά ο χρόνος που περνούσαν οι έφηβοι στο ίντερνετ συνδέθηκε με προβλήματα ψυχικής υγείας κατά την ανάλυση δύο διαφορετικών συνόλων δεδομένων. Διαπιστώσαμε ότι οι έφηβοι που περνούσαν πέντε ή περισσότερες ώρες την ημέρα διαδικτυακά, είχαν 71% πιθανότερες πιθανότητες να εμφανίσουν έναν τουλάχιστον παράγοντα κινδύνου αυτοκτονίας (όπως η κατάθλιψη, οι αυτοκτονικές σκέψεις, ένα σχέδιο αυτοκτονίας ή η απόπειρα αυτοκτονίας) σε σχέση με όσους περνούσαν μόνο μία ώρα την ημέρα στο διαδίκτυο. Συνολικά, οι παράγοντες κινδύνου για αυτοκτονία, παρουσίασαν σημαντική αύξηση για τους εφήβους που περνούσαν δύο ή περισσότερες ώρες την ημέρα στο διαδίκτυο.
Φυσικά, είναι πιθανό ότι αντί ο χρόνος που οι έφηβοι περνούν διαδικτυακά να προκαλεί κατάθλιψη, η ίδια η κατάθλιψη να τους ωθεί να περνούν περισσότερη ώρα στο διαδίκτυο. Αλλά τρεις άλλες μελέτες δείχνουν ότι η τελευταία εκδοχή είναι μάλλον απίθανη (τουλάχιστον, στην περίπτωση που εξετάζεται η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης).
Δύο μελέτες, οι οποίες παρακολουθούσαν τους συμμετέχοντες για ένα χρονικό διάστημα, διαπίστωσαν ότι η αφιέρωση περισσότερου χρόνου στα κοινωνικά δίκτυα οδηγούσε σε δυστυχία, ενώ η δυστυχία δεν οδήγησε σε μεγαλύτερη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Μία τρίτη μελέτη ζήτησε τυχαία από κάποιους συμμετέχοντες να σταματήσουν να χρησιμοποιούν το Facebook για μια εβδομάδα σε αντίθεση με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες, οι οποίοι συνέχισαν να το χρησιμοποιούν. Όσοι σταμάτησαν να επισκέπτονται το Facebook ανέφεραν ότι αισθάνονταν λιγότερο καταθλιπτικοί στο τέλος της εβδομάδας.
Το επιχείρημα ότι η κατάθλιψη μπορεί να οδηγεί τους ανθρώπους να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο, δεν εξηγεί γιατί η κατάθλιψη αυξήθηκε τόσο ξαφνικά μετά το 2012. Με βάση αυτό το σενάριο, οι περισσότεροι έφηβοι έγιναν καταθλιπτικοί για κάποιο άγνωστο λόγο και στη συνέχεια άρχισαν να αγοράζουν smartphone, κάτι που δεν φαίνεται πολύ λογικό.
Τι συμβαίνει όταν συνδεόμαστε στο διαδίκτυο
Παρ’ όλο που ο χρόνος που περνάμε διαδικτυακά δεν βλάπτει άμεσα την ψυχική υγεία μας, θα μπορούσε να την επηρεάσει αρνητικά με έμμεσους τρόπους, ειδικά αν ο χρόνος που περνάμε διαδικτυακά αντικαθιστά το χρόνο που μπορούμε να αφιερώσουμε σε άλλες δραστηριότητες.
Για παράδειγμα, στην έρευνα φανερώθηκε ότι οι έφηβοι αφιερώνουν πλέον πολύ λιγότερο χρόνο αλληλεπιδρώντας με τους φίλους τους αυτοπροσώπως. Η αλληλεπίδραση «πρόσωπο με πρόσωπο» είναι μια από τις βαθύτερες πηγές της ανθρώπινης ευτυχίας. Χωρίς αυτή, πλήττεται η καλή μας διάθεση και ως επακόλουθο εμφανίζεται η κατάθλιψη.
Η αίσθηση της κοινωνικής απομόνωσης είναι επίσης ένας από τους κύριους παράγοντες κινδύνου για την αυτοκτονία. Βρέθηκε λοιπόν ότι οι έφηβοι που αφιέρωναν περισσότερο χρόνο από τον μέσο όρο διαδικτυακά και λιγότερο χρόνο από τον μέσο όρο με τους φίλους τους σε προσωπικο επίπεδο, ήταν περισσότερο πιθανό να εμφανίσουν κατάθλιψη.
Από το 2012, αυτό συνέβη μαζικά: Οι έφηβοι άρχισαν να αφιερώνουν λιγότερο χρόνο σε δραστηριότητες που είναι γνωστό ότι ωφελούν την ψυχική υγεία (όπως η προσωπική κοινωνική αλληλεπίδραση) και περισσότερο χρόνο σε δραστηριότητες που μπορεί να την βλάπτουν (περνώντας χρόνο διαδικτυακά).
Οι έφηβοι επίσης κοιμούνται λιγότερο και οι έφηβοι που περνούν περισσότερο χρόνο με τα κινητά τους τηλέφωνα είναι περισσότερο πιθανό να μην κοιμούνται επαρκώς. Η έλλειψη ύπνου είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση κατάθλιψης, οπότε αν τα smartphone προκαλούν λιγότερο ύπνο, το γεγονός αυτό από μόνο του θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί η κατάθλιψη και η αυτοκτονία παρουσίασαν τόσο μεγάλη ξαφνική αύξηση.
Η κατάθλιψη και η αυτοκτονία έχουν πολλές αιτίες: Η γενετική προδιάθεση, το οικογενειακό περιβάλλον, ο εκφοβισμός και το τραύμα μπορούν να παίζουν κάποιο ρόλο. Κάποιοι έφηβοι θα βιώσουν προβλήματα ψυχικής υγείας ανεξάρτητα από την εποχή που ζουν.
Ωστόσο, ορισμένοι ευάλωτοι έφηβοι, οι οποίοι σε διαφορετική περίπτωση δεν θα αντιμετώπιζαν προβλήματα ψυχικής υγείας, ενδέχεται να έχουν πληγεί από την κατάθλιψη εξαιτίας του υπερβολικού χρόνου που περνάνε μπροστά σε μια οθόνη, της ανεπάρκειας των διαπροσωπικών κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, της ανεπάρκειας του ύπνου ή εξαιτίας ενός συνδυασμού και των τριών αυτών παραγόντων.
Μπορεί να υποστηριχθεί ότι είναι πολύ νωρίς ακόμα για να προτείνουμε στους εφήβους να περνούν λιγότερο χρόνο μπροστά σε μια οθόνη, δεδομένου ότι η έρευνα δεν είναι απολύτως ακριβής. Ωστόσο, το μειονέκτημα του περιορισμού της έκθεσης σε μια οθόνη, για παράδειγμα να περνάμε δύο ή λιγότερες ώρες την ημέρα στο διαδίκτυο, είναι απειροελάχιστο. Αντίθετα, το μειονέκτημα του να μην κάνουμε τίποτα, δεδομένων των πιθανοτήτων εμφάνισης κατάθλιψης και απόπειρας αυτοκτονίας, είναι αρκετά υψηλό.
Δεν είναι πολύ νωρίς για να σκεφτούμε να περιορίσουμε το χρόνο έκθεσης στις οθόνες των έξυπνων τηλεφώνων μας. Ας ελπίσουμε μόνο ότι δεν είναι πολύ αργά.
Πηγή: weforum.org
Απόδοση – Επιμέλεια: Psychologynow.gr
